در هفتمین جشنواره «ترمه» که هر سال در مونیخ آلمان برگزار میشود برنامهای هم با عنوان «کوچ کلمات» به ادبیات تبعید اختصاص داده شده است.
«ادبیات تبعید» در مفهوم کنونی آن با انتشار نشریه الفباء به کوشش غلامحسین ساعدی، نویسنده فقید در پاریس پدیدار شد و به تدریج با انتشار فصلنامهها و گاهنامههای ادبی در خارج از ایران در سالهای تحکیم و تثبیت جمهوری اسلامی ادامه یافت و به بار نشست.
ملیحه تیرهگل در اثر پژوهشی «ادبیات تبعید، از ۱۳۵۷ تا ۱۳۷۵» آثاری را که در این دوره تاریخی پدید آمده بررسی کرده است.
در دوران اصلاحات ابتدا از طریق ماهنامه «کارنامه» و سپس از طریق روزنامههای اصلاحطلب ادبیات مهاجرت به عنوان بدیل ادبیات تبعید پیشنهاد شد. عبارت «ادبیات مهاجرت» برساخته مجید روشنگر، سردبیر فصلنامه بررسی کتاب بود. با شکست اصلاحات اما «ادبیات مهاجرت» هم به تدریج تبعید شد و به خاستگاه اصلی خود بازگشت.
۲۸ ژوئن سومین شب جشنواره ترمه ویژهی ادبیات است و به تأثیر تبعید و مهاجرت بر رمانهای فارسی منتشرشده در خارج از کشور اختصاص دارد. برنامه این شب به زندهیاد سارینا اسماعیلزاده تقدیم شده و در دو پنل «داستانخوانی» و «بحث و گفتوگو» با حضور هادی کیکاووسی (داستاننویس و منتقد ادبی از پراگ)، آصف سلطانزاده (داستاننویس از کپنهاگ)، هادی خوجینیان (مدیر نشر مهری از لندن) و خسرو کیانراد (از مونیخ) برگزار میشود.
نشر «مهری» از لندن، تنها ناشری است که با برپایی نمایشگاه کتاب، در هفتمین دوره جشنواره ترمه حضور دارد.
جشنواره ترمه ۲۶ ژوئن سال جاری آغاز میشود و تا ۷ ژوئیه نیز ادامه دارد. در این جشنواره علاوه بر ادبیات بخشهایی هم به تئاتر، فیلم بلند و کوتاه، عکس و عرضه کتاب اختصاص داده شده است.
چند نمونه ار ادبیات تبعید:
- حسین رحمت: دمادم دم
- محمود فلکی: مرگ دیگر کارولا
- بهروز شیدا: گربهی وجود! مرغ حق کجا است؟ -خوانشی از رمانِ مرگِ دیگرِ کارولا، نوشتهی محمود فلکی
- رمان تازهای از اکبر سردوزامی: همه تکهپارههای زری
- محسن حسام: کوچۀ شامپیونه
- فرخ قدسی: فانوسها و کاکاییها
- فروغ بهلولی ماسوله: زن عریان خیابان تورسکایا
- اُدیل یانْسِن: «گذشته، بختک هر تبعیدی» – به ترجمه فرخ قدسی
- شهاب موسویزاده: «زمان دیرگذر» نوشته مهدی یحیوی
- امید فلاحآزاد: صدای بیصدا
- میزگرد: از «انقلاب مینا» تا «انقلاب ژینا»
- حسین نوشآذر: مامان روی طاقچه