جهان، آشفتگیِ محض است؛ بی‌معنا و خشن. در این میان، آیا نوشتن فقط پناهگاهی برای فرار است؟ جویس کرول اوتس پاسخی انقلابی دارد: نوشتن، نه یک فرار، که اسلحه‌ای برای مقابله است. او می‌گوید نوشتن تلاشی شجاعانه است برای تحمیل نظم به بی‌نظمی، ساختن معنا از دل پوچی و خلق ساختاری که زندگی را قابل تحمل می‌کند.
در دومین بخش از مجموعه صوتی «کافه رادیو»، مهدی اصلانی با روایتی طناز و تصویری، ما را به دلِ محله‌ای در ایران پیش از انقلاب می‌برد. داستان «فسقلی گز بده» از یک ماجرای ساده‌ی سینما رفتن فراتر می‌رود و به تابلویی نمادین از شکاف فرهنگی شهر و روستا، اقتصاد غیررسمی و تقابل آرزوهای طبقاتی تبدیل می‌شود. این روایت، تنها یک خاطره‌خوانی نیست، بلکه فرصتی است برای شنیدن ضربان تاریخ اجتماعی در کالبد یک داستان.
آیا می‌توان مجموعه‌ای از داستان‌های به ظاهر پراکنده را همچون یک سمفونی کامل تجربه کرد؟ اپیزود جدید پادکست «آوا و نوا» از نشریه ادبی «بانگ» با اجرای گندم، ما را به اعماق جهان ادبی احمد خلفانی در مجموعه داستان «از سکوت تا تمساح» می‌برد تا پاسخ این پرسش را بیابد.
«این پرچم خمیده تسلیم»، تصویری نفس‌گیر از جهانِ ناقص‌الخلقه‌ای‌ست که چشم و گوش و قلبش را از دست داده؛ مرگ با آرواره‌های افعی بر تن کودکان می‌جنبد و پرچم تسلیم زیر غبار خمیده است. عقاب تاریکی ستاره می‌چیند، کلاغ خبررسان قارقار می‌کند و آژیر زنده ماندن در حباب‌های خون می‌ترکد. این غزه است؛ صدایی که لرز زندگی را در رگ‌ها جاری می‌کند.
پارسا با زبانی آمیخته به گفتمان عامیانه و نمادهای سیاسی-اجتماعی، تصویری هجوآمیز از رابطهٔ فرد و قدرت، و همچنین تماشاگران منفعل این تقابل ترسیم می‌کند. داستان با پایانی باز و چندپاره، بر ابهام و پیچیدگی این رابطه تأکید دارد و پرسش‌هایی بنیادین دربارهٔ هویت، مقاومت و پذیرش در جامعه مطرح می‌کند.
در سالروز درگذشت محمد کلباسی، به سراغ یکی از درخشان‌ترین آثار مدرن فارسی می‌رویم؛ داستانی که مانند آینه‌ای شکسته، تصویر انسان معاصر را در مواجهه با ماشین بوروکراسی بازمی‌تاباند. «ناگهان عبدالحسین خان» نه فقط روایت یک کارمند ساده اداره، بلکه کالبدشکافی روحی خردشده در نظامی است که انسان را تا سطح یک شماره قابل تعویض تقلیل می‌دهد. با شنیدن این پادکست، به درون ذهن پریشان کارمندی قدم می‌گذارید که مرزهای واقعیت و خیال در جهانش محو شده، و هویتش همچون میزش به تصاحب دیگری درآمده است.
«پشت دیوارهای آسایشگاه، خستو، پروانهٔ بال‌شکسته، با خاطرهٔ عنکبوت و تارهای خفقان‌آورش کلنجار می‌رود؛ تارهایی که به نام عشق، پرهایش را چیدند و پروازش را به دیوانگی تبدیل کردند.»
اکسپریمنتالیسم (تجربه‌‌گرایی) به عنوان جنبشی آوانگارد، ریشه در تئاتر اکسپریمنتال دارد که با رویکردی ساده‌گرایانه و ساختارشکن، در تقابل با موسیقی کلاسیک و آکادمیک شکل گرفت.
پدن با قاطعیت استدلال می‌کند که موفقیت در نویسندگی، مانند هر حرفه‌ی تخصصی دیگر، نتیجه‌ی ترکیبی از استعداد، تلاش مداوم، و پشتکار است و ایده‌ی «حادثه‌ی ادبی» یا خلق ناگهانی شاهکارهای ادبی را رد می‌کند. او این باور را که آثار ادبی به‌صورت خودانگیخته و بدون زحمت خلق می‌شوند، اسطوره‌ای می‌داند که توسط نویسندگان فرصت‌طلب و آماتورهای ساده‌لوح تقویت شده است.
رمان با تکیه بر مضامین عشق، وطن، و مسئولیت‌پذیری، از طریق خاطره، اسطوره و حافظه‌ی تاریخی، خواننده را به تأمل در آینده‌ی زیست‌بوم و هویت ملی دعوت می‌کند.
«تعطیلات عید» نوشته محمدرضا رافعی دنیای شکننده‌ی کودکی را به تصویر می‌کشد که در تقابل میان امنیت ناشی از حضور پدر و وحشت ناخودآگاه از جنگ و مرگ، گرفتار شده است. روایت سفر خانوادگی به منطقه‌ای که روزی صحنه نبرد بوده، تنها یک سفر تفریحی نیست؛ بلکه سفری است نمادین به درون ذهن کودکی که سعی دارد واقعیت تلخ جنگ را که به ذنیای بزرگسالان تعلق دارد با تخیل خود درک کند.
نخستین شماره آوا و نوا به درونمایه «طغیان» در داستان‌های کوتاه ناصر تقوایی اختصاص دارد. این برنامه با تکیه بر مقاله‌ای از سمیه سادات نوری در جمع‌‌خوانی دو داستان کوتاه «روز بد» و «عاشورا در پاییز» ناصر تقوایی تهیه شده است.
فرسته مولوی در این شماره از ضد خاطراتش می‌گوید کتابفروشی بزرگی در تورنتو، با ویترین‌هایی رنگارنگ و بساط‌هایی برای مناسبت‌های مختلف، جایی برای «گونتر گراس» نداشت؛ نویسنده‌ای که مرگش هم نتوانست نامش را حتی برای یک فروشنده‌ی باتجربه آشنا کند.
این اشعار نه فقط درباره‌ی «رویداد مرگ» بلکه دربارهٔ پس‌لرزه‌های آن در جهان زندگان هم هستند: اینکه مرگ چگونه ماندگار می‌شود، چگونه در خاطره‌ها، اشیاء و مکان‌ها نقش می‌بندد و ادامه می‌یابد. این اشعار را می‌توانید با صدای شاعر هم بشنوید:
رویا، زنی که پس از گم‌گشتگی همسرش یحیی، زندگی‌اش را وقف بزرگ کردن سه دخترش کرده، پس از سال‌ها به زادگاهش بازمی‌گردد تا با گذشته‌ای آکنده از ابهام و بوی سوختگی تسویه‌حساب کند. لیلا راعی در این داستان با تم‌های فقدان، مادری و بازگشت به گذشته بیانگر تجربه‌های انسانی است و در همان حال با قدرت تخیل، از آن واقعیت‌ها فراتر می‌رود.
مهدی اصلانی در «کافه رادیو»، مرزهای روایت را پشت سر می‌گذارد و اثری می‌آفریند که نه داستان است و نه قصه، بلکه «گفتارروایتی» سیال و بی‌قید است. این اثر، با تلفیق زبان صمیمی کوچه و مفاهیم عمیق نوستالژی، زندان و تبعید، و با بهره‌گیری از تصاویر نمادین و خاطرات پراکنده‌ای که با پیوندی درون‌متنی به هم می‌پیوندند، یک جور نقالی مدرن و زنده‌داشت واژگانی است که رو به فراموشی هستند.
«انتظار فراموشی» موریس بلانشو، با ترجمه شهرام رستمی، رمانی فلسفی است که در گفت‌وگوهای زوجی بی‌نام، ناتوانی زبان در بیان تجربه انسانی و کشمکش میان انتظار و فراموشی را کاوش می‌کند. این اثر، با نثری انتزاعی، خواننده را به تأمل در معنا، هویت و زمان دعوت می‌کند.
قطعه «رودخانه» اثر مهبد شفیع‌نژاد با بهره‌گیری از ریتمی آزاد و سیال، هارمونی نزدیک به ماژور (در مد لیدین) و ملودی‌های موج‌وار، تصویری زنده از سرزندگی و شادابی یک رودخانه خلق می‌کند.
جنیدی در این داستان با زبانی شاعرانه و تصاویر قدرتمند، ما را به تأمل درباره مفاهیمی مهمی مانند دیوانگی، عقلانیت، آزادی و اسارت دعوت می‌کند. این داستان را می‌توان به عنوان استعاره‌ای از شرایط هنرمندان، روشنفکران یا هر فرد متفاوتی که درگیر نظام‌های بسته درک کرد.
زهره واعظیان در این داستان، تجربه‌ی زیسته خویش، شامل مهاجرت، از دست دادن برادر به دلیل خشونت دولتی در ایران، و مواجهه با سرکوب در اعتراضات را با تراژدی جهانی جورج فلوید پیوند می‌زند، و بر پیوستگی درد ستم و بی‌عدالتی در سراسر جهان تأکید می‌کند. او نشان می‌دهد که خفقان زیر مشت مأموران در ایران و نفس‌نفس زدن جورج فلوید زیر زانوی پلیس در آمریکا، ریشه در یک ظلم مشترک دارند.
انتشارات آسمانا نوول دیستوپیایی «۵۶ درجه» نوشته حسین نوش‌آذر را در جلسه‌ای با حضور مهدی گنجوی، مریم رئیس‌دانا و رعنا سلیمانی و نویسنده کتاب به بحث گذاشت. این جلسه که بیش از یک ساعت به درازا کشید در زوم برگزار شد. فیلم آن را می‌بینید:
