از ما

از ما

ادبیات مهاجرت – منا میرزایی: «المپیا و توپ آینه‌‌ای دیسکو»

«المپیا و توپ آینه‌ای دیسکو» از مجموعه ادبیات مهاجرت در بانگ یک داستان کوتاه استثنایی و به یاد ماندنی است. این اثر نه تنهاداستانی درباره مهاجرت و ازخودبیگانگی فرهنگی است، بلکه کاوشی عمیق در ماهیت هنر، موفقیت، شکست و جستجوی هویت است. راوی با وجود ناامیدی‌اش، به طرز شگفت‌انگیزی همدلی‌برانگیز است.

ادامه مطلب »
از ما

یوسف انصاری: «تمرکز نشئه»

راوی در دو زمان موازی روایت می‌کند: در سیزده‌سالگی، با تیروکمان یک پرنده (یاهی) را زخمی می‌کند، سپس آن را نجات می‌دهد، اما پرنده پس از بهبودی برای همیشه می‌رود. در چهل‌ودوسالگی، او پس از رابطه‌ی عاشقانه با معشوقه‌اش (میم)، این خاطره را مرور می‌کند و به تضاد بین خشونت کودکی، احساس گناه، و عشق بزرگسالی می‌اندیشد. داستان با نمادهای تکرارشونده و پایان باز، بر گسست انسان از طبیعت و جستجوی معصومیت ازدست‌رفته تأکید می‌کند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

شیرین عزیزی مقدم: رمان «۵۶ درجه»، عاشقانه‌ای در ویرانشهر

شیرین عزیزی مقدم در این جستار با بهره‌گیری از بینامتنیت و ارجاعات ادبی، فرهنگی و تاریخی، به بررسی مضامین عشق، وطن‌پرستی، و مسئولیت‌پذیری در بستر دیستوپیایی رمان ۵۶ درجه، نوشته‌ی حسین نوش‌آذر می‌پردازد. شخصیت هما به‌عنوان زنی کنشگر محور داستان است که با اراده‌اش، سفر به وطن را رقم می‌زند؛ درحالی‌که راوی، عاشقی منفعل؛ اما همراه، در پیِ مراقبت از اوست. نقد با تکیه بر نُمادها و تداعی‌های ادبی نشان می‌دهد که ۵۶ درجه فراتر از یک روایت خطی، هشداری است درباره‌ی آینده‌ی ایران و دعوتی به عشق و مسئولیت‌پذیری جمعی.

ادامه مطلب »
از ما

شراره یقینی: «روی نُت بمان» – بازتابی از تاریک‌ترین روزهای تاریخ معاصر ایران

رمان «روی نُت بمان» نوشته اکرم پدرام‌نیا، که در سال ۱۴۰۳ توسط نشر خانه نیکان در لندن منتشر شد، با نگاهی عمیق به یکی از تیره‌ترین دوره‌های تاریخ معاصر ایران پس از انقلاب ۵۷، حافظه جمعی ایرانیان را زنده می‌کند. این اثر چهارمین رمان این نویسنده، مترجم و پزشک پرکار است که با تجربه ترجمه آثاری چون «یولسیز» جیمز جویس و «لولیتا» ولادیمیر ناباکوف، هویت ادبی خود را تثبیت کرده است. با روایتی موازی از دو خواهر، گُردی و سودی، این رمان به بحران‌های اجتماعی، سیاسی و انسانی دهه‌های پس از انقلاب می‌پردازد و با زبانی هنرمندانه، لایه‌های پنهان زندگی زیرزمینی و مقاومت فرهنگی را آشکار می‌سازد.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

تبسم غبیشی: «افشای پدر، تراژدی گسست» – نقدی مؤلف‌محور بر «پیرپسر»

فیلم «پیرپسر» ساخته اکتای براهنی، فراتر از یک درام خانوادگی، گفت‌وگویی عمیق و چندلایه با سایه‌ی پدر، رضا براهنی، روشنفکر برجسته ایرانی است. این اثر با بهره‌گیری از روان‌کاوی لکانی، اسطوره‌شناسی و نقد مؤلف‌محور، روایتی تراژیک از گسست پسر از میراث پدرانه ارائه می‌دهد. در این فیلم، پدر به‌مثابه نمادی از اقتدار روشنفکری فروپاشیده و پسر دوپاره‌شده (رضا و علی) در تلاش برای محاکمه حقیقت و بازسازی هویت، در چرخه‌ای از خشونت و نابودی گرفتار می‌شود. «پیرپسر» نه‌تنها نقدی بر تناقض‌های نسل روشنفکران پساانقلاب است، بلکه بازتابی از ناتوانی در رهایی کامل از سایه‌ی گذشته‌ای است که همچنان بر اکنون سایه می‌افکند.

ادامه مطلب »
از ما

از تجربه تا تخیل – هدیه کازرونی: قصردشت

داستان «قصردشت» با تلفیق واقع‌گرایی جادویی و واقعیتِ اجتماعیِ شیراز، روایتی چندلایه از حافظه، زوال و مقاومتِ هویت در برابر فراموشیِ تحمیلی می‌سازد. ساختارِ پلاک‌محور نه‌تنها بازتابی از تکثر فرهنگی ایران است، بلکه هشدار می‌دهد که نابودی مکان‌های تاریخی برابر است با نابودی خاطره جمعی.

ادامه مطلب »
از ما

از اوج تا زوال ساسانیان: نقد خودکامگی در «زیر تاج تیسفون» نوشته مسعود کدخدایی

 «زیر تاج تیسفون» اثر مسعود کدخدایی، با روایتی حماسی و تراژیک از اوج و زوال ساسانیان، نه‌تنها شکوه دربار و ناپایداری قدرت را به تصویر می‌کشد، بلکه با نقد خودکامگی و تمرکز قدرت، درس‌هایی برای امروز ارائه می‌دهد. کدخدایی در گفت‌وگو با خوانندگان، از منابع الهام خود مانند شاهنامه و انگیزه‌اش برای بازآفرینی تاریخ با نگاهی انسانی و انتقادی سخن می‌گوید و نشان می‌دهد چگونه ریشه‌های رفتارهای معاصر ایرانیان را می‌توان در گذشته جست‌وجو کرد.

ادامه مطلب »
از ما

منا میرزایی: بهرام بیضایی و سمفونی تاریکی و نور در «داش‌آکل به گفته مرجان»

بهرام بیضایی در قسمت دوم نمایش «داش‌آکل به گفته مرجان»، با ترکیبی خیره‌کننده از رنگ، موسیقی و تراژدی، روایتی زنانه و عمیقاً انسانی از داستان کلاسیک صادق هدایت خلق کرده است. این اثر که با اجرایی چهارساعته، تماشاگران را در مسیری از عزا تا عشق، از جنگ تا مرگ و از تاریکی تا نور همراهی می‌کند، نه‌تنها وفاداری بیضایی به متن هدایت را نشان می‌دهد، بلکه با جسارتی بی‌نظیر، صحنه‌های اروتیک و نقش‌آفرینی درخشان زنان را به تئاتر ایران بازمی‌گرداند.

ادامه مطلب »
از ما

خالد رسول‌پور: «بدون کشتی در سیلاب کابوس» – تأملی بر داستانی از رضا نجفی

بررسی داستان «ژازون بدون آرگونات‌هایش» از رضا نجفی از منظر اسطوره‌شناسی، روانکاوی، و فرم ادبی. راوی، درگیر گم‌گشتگی هویتی و وجودی، از طریق نمادها و کهن‌الگوها رنج بشر را بازتاب می‌دهد. مقاله تناقضات راوی را برجسته می‌کند: انکارِ خواب در عین روایتِ حقیقت، ناتوانی از مشارکت در زندگی جمعی درحالی‌که به‌شدت درگیر تحلیل آن است، و تقلای او برای ساختن معنا در جهانی که خانه، عشق، و حتی داستان‌نویسی در آن به کلیشه تبدیل شده‌اند.

ادامه مطلب »
از ما

رضا نجفی: «از یادداشت‌های شبانه» – شب هفتم؛ ژازون بدون آرگونات‌هایش

خنده‌دار است، عین خواب می‌ماند. الان باید بیدار شوم و ببینم توی آپارتمانی در گینهایم، روی کاناپه‌ای خوابم برده است و در خواب دیده‌ام که آدرسم را فراموش کرده‌ام. اما من بیدارم و واقعاً آدرسم را گم کرده‌ام و فقط واژه‌ی پل سیدخندان و خیابان ویلا توی کله‌ام هست که هیچ کدام آدرس من نیستند…

ادامه مطلب »
از ما

احمد خلفانی: ادبیات و جستجو

نویسنده با اشاره به آثار ادبی مانند «منطق الطیر» و «اولیس»، جستجوی ذهنی را جوهره ادبیات می‌داند که انسان را از شتاب زندگی جدا کرده و به سوی تأمل و بازسازی خانه‌های ازدست‌رفته هدایت می‌کند. در جهانی که آوارگی ذهنی و جغرافیایی انسان را فرا گرفته، ادبیات به‌عنوان پناهگاهی برای توقف و یافتن معنا عمل می‌کند، جایی که جستجو و خانه یکی می‌شوند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

بهروز شیدا: «برهوتِ بازی‌ی سفرِ بی‌سودا»، نیم‌نگاهی به رمان من تا صبح بیدارمِ، نوشته‌ی جعفر مدرس صادقی، از چشمِ نورتروپ ِفرای

   به روایتِ نورتروپ فرای هیچ اثر ادبی‌ای به‌تمامی جدید نیست؛ نه آثارِ چاسر نه شکسپیر نه میلتون؛ چه اثر ادبی تبلوری است از کنش‌های عمومی‌ی انسانی؛ کنش‌های عمومی‌ی انسانی در قالبِ تصویرِ جنگل و دریا؛ در قالب حضورِ قهرمانان آشنا و غریبه، عشق‌های مجاز و ممنوع. کهن‌نمونه‌ها چیزهای دیگر را تداعی می‌کنند؛ سپیدی‌ی پاکی را؛ سبزی‌ی حسادت را؛ صلیب مرگ مسیح را.

ادامه مطلب »
از ما

ادبیات مهاجرت – مرجان محتشمی: مردمان گِل

سفر شعله به آفریقا نه‌تنها یک سفر فیزیکی، بلکه سفری وجودی برای بازسازی هویت و بازنگری در آرمان‌های جوانی‌اش است. او که در جوانی آرزوی خدمت به جوامع محروم از طریق «لژیون خدمتگزاران بشر» را داشته، با مشاهده فقر و شیوه زندگی ابتدایی قبیله هدزابی، با تناقض‌های درونی خود مواجه می‌شود. پرسش او از راهنما درباره عدم مداخله دولت در بهبود شرایط زندگی بومیان و واکنش او به پروژه‌های سازمان‌های غیرانتفاعی، نشان‌دهنده نگرش انتقادی‌اش به راه‌حل‌های غربی برای مسائل جوامع غیرغربی است.

ادامه مطلب »
از ما

میلاد ظریف: عبدالحلیمی از آهوهای سیری

در این داستان ماجرا از زبان عبدالحلیم در مرز بین رؤیا و بیداری روایت می‌شود. گذشته با خاطراتی از جنگ و ماهرخ و زمان حال با آلودگی‌های نفتی درهم می‌آمیزند و حس گم‌گشتگی راوی را تقویت می‌کنند. عناصری مثل آهو، که نماد طبیعت بی‌پناه است، جانور نفتی، که صنعت ویرانگر را نشان می‌دهد، و سوراخ گلوله در قاب عکس، که زخم‌های جنگ را تداعی می‌کند، به روایت عمق مفهومی می‌دهند. استفاده از زبان محلی و تک‌گویی‌های درونی، عبدالحلیم را به چهره‌ای باورپذیر و انسانی تبدیل می‌کند که صدایش در ذهن خواننده طنین‌انداز می‌شود.

ادامه مطلب »
از ما

فریده سعیدی: راه‌پله این خانه پنجره ندارد

این داستان به موضوعاتی مانند هویت فردی، محدودیت‌های اجتماعی و جست‌وجوی آزادی می‌پردازد. راوی – یک زن معلم فلسفه و خواننده آواز – در حال بررسی خانه‌ای جدید با مشاور املاک است. تمرکز او بر پنجره‌های تمام‌قد و دید باز، نمادی از نیازش به آزادی و ارتباط با جهان بیرون است. این خواسته در تضاد با دیدگاه عملی و مادی مشاور قرار می‌گیرد. این تقابل، تنشی اساسی در داستان ایجاد می‌کند: تقابل بین آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی، بین هنر و زندگی روزمره.
‎‌

ادامه مطلب »
از ما

سورنا دانایی: خوانش انتقادی «انقلاب مینا»؛ ایدئولوژی، جنسیت و تبعید

رمان «انقلاب مینا» نوشتهٔ مهرنوش مزارعی، با روایتی چندلایه و رویکردی خودزندگی‌نامه‌ای، سرگذشت «مینا شعبانی» را از جوانی در ایران تا مهاجرت اجباری به آمریکا پی می‌گیرد. این مقاله با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی (Critical Discourse Analysis یا CDA)، نشان می‌دهد که چگونه گفتمان‌های سیاسی (چپ‌گرایی افراطی، انقلاب ۵۷)، جنسیتی (مبارزه با مردسالاری) و اجتماعی (مهاجرت) بر سرنوشت مینا تأثیر می‌گذارند.

ادامه مطلب »
از ما

شیرین عزیزی مقدم: «زارابِل»، سفری عارفانه در مرز واقعیت و خیال

مجموعه‌داستان «زارابِل» نوشته‌ی احمد حسن‌زاده در مرز واقعیت و خیال حرکت می‌کنند و با زبانی ساده و شاعرانه، جهانی چندلایه از شخصیت‌های عارف‌مسلک، طبیعت‌گرا و آرمان‌گرا را به تصویر می‌کشد. داستان‌ها با مضامین مشترکی چون مرگ، ترس، و امید، به هم متصل‌اند و ترکیبی از رئالیسم جادویی، عرفان شرقی و ناتورالیسم را ارائه می‌دهند.

ادامه مطلب »
از ما

شاهرخ تندروصالح: ادبیات به منزلۀ رسانه‌ای انتقادی

نویسنده با نگاهی تاریخی نشان می‌دهد که ادبیات، از دوران قاجار تا پس از انقلاب ۵۷، با کشف مضامین نو و پرسشگری، گفتمان‌های انتقادی حول حقوق شهروندی، مدنیت و عقلانیت مدرن را شکل داده است. این مقاله ادبیات را رسانه‌ای می‌داند که نه‌تنها واقعیت‌های جامعه را بازتاب می‌دهد، بلکه با نقد قدرت، هندسهٔ فکری جدیدی می‌آفریند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

قاضی ربیحاوی: نخستین عشقبازی‌ام

این داستان از منظر راوی اول شخص و با زاویه دید درونی محدود، تجربه ذهنی و حسی شخصیت اصلی را با شدت بالا به خواننده منتقل می‌کند. راوی با تمرکز بر جزئیات حسی و تصاویر جسمانی، روایتی غیرخطی ارائه می‌دهد که میان اکنونِ رابطه جنسی و گذشتهٔ خانوادگی در نوسان است و تجربهٔ ناخالصِ نخستین رابطه جنسی را بی‌پرده و اثرگذار بازتاب می‌دهد.

ادامه مطلب »
از ما

گوشه‌های بانگ – گوشه‌ دوازدهم: «پروست چگونه می‌تواند زندگی‌تان را زیرورو کند؟» نوشته پونه بریرانی

این داستان از پونه بریرانی داستانی است هوشمندانه که با نگاهی فلسفی به عشق و تنهایی، تصویری واقع‌گرایانه از یک زن میانسال ارائه می‌دهد. سبک روایی روان، شخصیت‌پردازی قوی و نگاه ضدکلیشه‌ای به عشق، آن را به اثری متمایز تبدیل کرده است. «پروست چگونه می‌تواند زندگی‌تان را زیرورو کند؟» بیش از آنکه درباره‌ی عشق باشد، درباره‌ی نیاز به عشق است – نیازی که حتی پروست‌خوان‌ها هم از آن گریزی ندارند.

ادامه مطلب »
از ما

مریم کمانی: ضیافتی درشاه‌نشین

درگیری اصلی داستان، جنگ درونی ناهید بین ماندن در یک ازدواج بی‌معنا و رفتن به سمت آزادی است. او از یک طرف به سنت‌های خانوادگی و ترس از طلاق وابسته است، و از طرف دیگر نمی‌خواهد تمام عمرش را در یک رابطه سرد و یکطرفه سپری کند. او چه تصمیمی می‌گیرد؟

ادامه مطلب »