رعنا سلیمانی: رمان «زنده باد تستوسترون» نوشته فریبا صدیقیم- تأملی در نقش‌های جنسیتی و جایگاه اجتماعی زنان

«زنده باد تستوسترون»، اثر تازه فریبا صدیقیم توسط نشر باران در سال ۲۰۲۴منتشر شده و دارای ۲۳۲ صفحه است. در این کتاب، روایت داستان حول محور زنی به نام صبا می‌چرخد، او زن ایرانی است که به آمریکا مهاجرت کرده و در شرکت زیبایی در شهر لس آنجلس کار می‌کند. مدیر این شرکت زنی به نام ملانی، یکی از نوادگان فروید است. شروع کتاب با اولین جمله خواننده را با فضای تنهایی و انزوای انسان مدرن روبرو می‌کند:

«صدای خشک چرخیدن کلید یادم آورد که خانه چقدر تنهاست.»

مکان داستان آمریکا است با اینکه ما از پیش‌زمینهٔ زندگی راوی قبل از مهاجرت آگاه نیستیم اما تأثیرات آن را بر هویت و رفتار او مشاهده می‌کنیم. این امر باعث می‌شود تا فضای داستان با نگاهی تیزبینانه به موضوع بازسازی هویت و تلاش برای یافتن جایگاهی جدید در دنیای مدرن بپردازد.

رمان «زنده باد تستوسترون» نگاهی انتقادی به نقش‌های جنسیتی و موقعیت اجتماعی زنان دارد و با استفاده از شخصیت‌هایی مانند ملانی، صبا، و زنانی دیگر در محیط کار، کشمکش‌ها و چالش‌های زنان در جامعه‌ای مدرن و پرزرق‌ و برق را به تصویر می‌کشد. از سوی دیگر، نویسنده از عناصر فراواقعی و شخصیت‌های خیالی مانند بلادی مری (Bloody Mary یک شخصیت افسانه‌ای در غرب به به معنای مری خونی یا مریم خونین)  بهره برده است که صبا از طریق او به بیان احساسات و سرکوب‌های خود می‌پردازد. شخصیت خیالی بلادی مری و رابطه‌اش با راوی، ارتباطی خاص و استعاری دارد که به خوبی بازتاب‌دهندهٔ زخم‌ها و دغدغه‌های عاطفی و اجتماعی راوی است. این استفاده از عناصر سورئال و خلق شخصیت‌های خیالی باورپذیر، هنری ستودنی از نویسنده است که به درک و پذیرش این کاراکترها کمک کرده.

داستان همچنین ارزش مطالعات فرهنگی دارد؛ با روایت زندگی مهاجری در آمریکا، خواننده با تفاوت‌های فرهنگی و چالش‌های زندگی در کشوری دیگر آشنا می‌شود. صبا، شخصیت اصلی، درگیر بازسازی هویتی است که به واسازی نقش‌های سنتی زنانه و مواجهه با هویت زنانه‌اش در جامعه‌ای مدرن و مستقل منجر می‌شود. فضای داستان تناقض‌های این هویت جدید و تأثیرات مهاجرت را به خوبی نشان می‌دهد؛ جایی که شخصیت‌ها میان واقعیت و خیال در نوسان‌اند و تغییرات درونی خود را تجربه می‌کنند. نویسنده با زبردستی توانسته است این فضا را به‌گونه‌ای متفاوت و گیرا خلق کند.

رمان از نظر شخصیت‌پردازی و تعامل میان شخصیت‌ها بسیار موفق عمل کرده است. داستان سه زن، ملانی، مری، و صبا را به‌گونه‌ای پیوند می‌زند که هر کدام با دیگری از طریق تجربه‌های مشابه و زخم‌های عاطفی هم‌ذات‌پنداری می‌کنند. راوی به دنبال هویت گم‌شدهٔ خویش است و در جستجوی استقلال و فردیت، به روابط پیچیده‌ای با افرادی چون رامین، مردی متأهل که در داستان حضور دارد، و هدیه، دوستش، وارد می‌شود. این زنان به نوعی نمایندهٔ زنانی هستند که در جامعه مدرن به دنبال هویت و استقلال خود می‌گردند اما گاهی به خاطر شرایط اجتماعی و فرهنگی، خود نیز در معرض خیانت و سرخوردگی قرار می‌گیرند. این بازی دوگانه قربانی-قربانی‌گر، از المان‌های شاخص داستان است که با عمق و پیچیدگی خاصی به تصویر کشیده شده است.

روایت داستان به طریقی غیرخطی و ترکیبی از گذشته و حال است و خواننده به تدریج به عمق احساسات و تجربیات راوی و شخصیت‌های اطرافش پی می‌برد.

پیرنگ داستان به‌خوبی ساختاربندی شده و بهره‌گیری از تعلیق و شگفتی‌های روایت، اثر را خواندنی و گیراتر کرده است. تعلیق‌های متعدد در سرتاسر داستان، توجه خواننده را به خود جلب کرده و ضرباهنگ مناسبی به پیشبرد رمان داده است. رمان با وجود فضای پیچیده و رویکرد چندلایه‌ای، پایانی منطقی و مناسب دارد که خواننده را به رضایت می‌رساند.

رمان زنده باد تستوسترون، با نثری روان، ساختاری مدرن و درهم‌آمیختگی واقعیت و خیال، یک اثر روانشناختی و اجتماعی قابل تامل است.

درباره همین رمان:

بانگ

«بانگ» یک رسانه ادبی و کاملاً خودبنیاد است که در خارج از ایران و به دور از سانسور و خودسانسوری بر مبنای تجربه‌ها و امکانات مشترک شخصی شکل گرفته است.

شبکه های اجتماعی