دومینو» رمانی از مریم ناصری است که به شکلی هنرمندانه به یکی از بنیادیترین پرسشهای فلسفی میپردازد: «انسان بدون رنج چیست؟». این اثر که در انتشارات مهری در لندن منتشر شده از طریق روایتی پلیفونیک و چندصدایی، زندگی و جهان درونی نسلی از زنان ایرانی را به تصویر میکشد که هرکدام با صدای منحصربهفرد خود، تکهای از پازل پیچیدهٔ رنج و هویت جمعی را روایت میکنند. این شماره آوا و نوا با اجرای گندم و بر اساس نقد نسیم خلیلی ( آذر ۲۰, ۱۴۰۴) به این رمان اختصاص دارد. میشنوید:
رمان با عبور از سطح داستان شخصیها، به لایههای عمیقتر تاریخ معاصر، زخمهای ماندگار جنگ و تأثیر آن بر حافظهٔ زیستهٔ افراد قدم میگذارد و نشان میدهد که چگونه گذشته همچون بارِ سنگینی بر دوش شخصیتها، حضوری ملموس و مداوم در اکنون آنها دارد. در لایهای ژرفتر، رمان با واکاوی روانشناختی رنج و مفاهیمی مانند «آنهدونیا» (ناتوانی در لذت بردن)، شخصیتها را در مسیر کشف معنا همراهی میکند.
این سفر درونی، با الهام از ایدههای اگزیستانسیالیستی مانند اندیشههای ژانپل سارتر، به نقطهعطفی میرسد: پذیرش این که اگرچه تولد و رنجهای نخستین انتخاب ما نبودهاند، اما چگونگی زیستن با این رنج و یافتن معنا در دل آن، مسئولیتی است که بر عهدهٔ خود فرد است. بنابراین «دومینو» در نهایت رمانی است دربارهٔ گذر از انفعالِ قربانیپنداری به فعال بودنِ جستوجوگر معنا؛ اثری که با پیوند داستانهای شخصی، تاریخ جمعی و فلسفه، از رنج فرشی انسانی میبافد و پرسش نهایی را همچون میراثی به خواننده میسپارد: ما چه معنایی را در رنجهای خود خواهیم یافت؟
