اسفندیار کوشه، روزنامهنگار و منتقد ادبی در آستانه روز جهانی کارگر با ایمان گنجی، نویسنده و روزنامهنگار که آثاری را همراه با کیوان مهتدی ترجمه کرده، درباره اندیشهها، فعالیتها و دلمشغولیهای این عضو زندانی کانون نویسندگان گفتوگویی انجام داده است.
کیوان مهتدی، متولد ۱۳۶۵، فارغالتحصیل رشتهی متالوژی دانشگاه صنعتی شریف است. پدر او کارگردان سینما و مترجم، و مادر او فرزانه امیریجاه نقاش است. مهتدی ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱ همراه با همسرش انیشا اسداللهی بازداشت شد. بازداشت کیوان و آنیشا بخشی از یک موج سرکوب گسترده بود که شمار قابل توجهی از معلمان، فعالان و نویسندگان را به پشت میلههای زندان فرستاد. رضا شهابی، فعال باسابقه کارگری سندیکای اتوبوسرانی تهران، سه روز بعد از آن تاریخ بازداشت شد.
بازداشت آنها مرتبط با پرونده بازداشت دو سندیکالیست فرانسوی بود.
مهتدی به اتهام اقدام علیه امنیت ملی به شش سال حبس محکوم شده که اکنون در حال گذراندن دوران محکومیتش است. گنجی در مصاحبه با زمانه درباره علائق این عضو کانون نویسندگان ایران میگوید:
«کیوان به طور خاص بر نظریهی معاصر از جمله نظریهی سیاسی، اقتصاد سیاسی، نظریهی فیلم، و نظریهی هنر تمرکز داشته است. کیوان شیفتهی ادبیات هم هست.»
و در ادامه یادآوری میکند که «کیوان و آنیشا همیشه به صورت علنی کار کردهاند. دستگیری آنها نیز مانند دستگیری بسیاری دیگر از کنشگران اجتماعی و فرهنگی «تاکتیک حکومت برای فرونشاندن مخالفتها و از نیرو انداختن جنبشهای اجتماعیست.» گنجی میگوید:
«حکومتی که توان توجیه سیاستها و عملکردش را ندارد، کاری نمیکند به جز خفه کردن. پیامی که هوشنگ گلشیری در خاکسپاری مختاری از آن حرف زد، اینبودکه حکومت میگوید “خفه میکنیم”، پیامیست که از همان ابتدا بارها و به شکلهای گوناگون به ما رسانده. اما مبارزان و متفکران و کنشگران و مردم به طور کلی نه ارزشی برای مرجع اقتدارصادرکننده این پیام قائلاند، و نه خفه میشوند.»
ایمان گنجی در ادامه این مصاحبه در توضیح همکاری خود با مهتدی در ترجمه برخی متون پایه میگوید:
«کیوان و من با هم در پروژههای ترجمه و تألیف مختلفی همکاری کردهایم. نگاه ما به متنهایی که ترجمه میکردیم، “نگاه معرفتشناختی” نبود. مسأله این بود که کدام متنها “به درد ما میخورند”، به همین خاطر “موزه کارخانه است: راهنمای سیاسی برای هنر معاصر” (مجموعه مقالههایی از نظریهپردازان هنر معاصر به انضمام مانیفستها)، “مولف به مثابهی تولیدکننده” (والتر بنیامین همراه با دو تفسیر بر آن)، “انقلاب را به خاطر میآورید؟: کتاب چپ معاصر ایتالیا” (مجموعه مقالههایی از ابداعات نظری چپگرایان اتونومیست ایتالیا همراه با سندهایی از دادگاه و مقالههایی درباره آنها)، “فضاهای جدید آزادی، خطوط جدید اتحاد” (فلیکس گتاری و آنتونیو نگری) و … را ترجمه کردیم. مسأله این کتابها تمایز با شیوهای از اندیشیدن در میان چپها، مارکسیستها و کمونیستها بود که چشماندازی دولتمحور داشتند، یا هنر را “بورژوایی” میدانستند و از دگرگونسازی بالقوهی آن بیخبر بودند.»
او سپس درباره ویژگیهای شخصی مهتدی میگوید:
«کیوان انرژی و سرزندگی و تعهد دارد، از نظر من چشمانداز و موضعهای سیاسی و اجتماعیاش پیشرو و ستایشبرانگیزند، تسلطش بر زبان انگلیسی و آشناییاش با زبانهای دیگر عامل دیگری است، و او کسیست که همان چیزی را که مینویسد و میگوید، همان را میزید. این آخری ویژگی نادریست.»
کیوان به تازگی روایت کتاب ۵۳ نفر بزرگ علوی را در زندان آغاز کرده است. گنجی یادآوری میکند:
«او با این کار دارد نشان میدهد زندان نتوانسته او را بشکند. این کار سیاسی اوست از زندان. همهی مکانهای انضباطی و کنترلی در جامعه ــ از مدرسه تا دانشگاه تا سربازخانه تا زندان تا کارخانه تا موزه تا خانه و خانواده ــ مکانهایی برای مبارزه و مقاومت هم هستند. پیام کار کیوان این است: مبارزه ادامه دارد.»
