شهان کاروناتیلاکا نویسنده سریلانکایی برای رمان «هفت ماه مالی المیدا» برنده جایزه معتبر بوکر بریتانیا در سال ۲۰۲۲ شد. هیأت داوران اعلام کرد «هفت ماه مالی المیدا» خواننده را «در مسیر زندگی و مرگ به قلب تاریک جهان» میبرد و در آنجا، در کمال تعجب، خواننده «شادی، لطافت، عشق و وفاداری را مییابد.» کاروناتیلاکا هنگام دریافت این جایزه در لندن گفت سریلانکاییها معمولا تلاش میکنند با شوخی و طنز با بحرانها مقابله کنند. همراه با بوکر، جایزه نقدی ۵۰ هزار پوندی نیز به نویسنده اهدا میشود.
شهان کاروناتیلاکا ۴۷ ساله پس از مایکل اونداتیه دومین نویسنده سریلانکایی است که این جایزه را از آن خود کرده است. اونداتیه در سال ۱۹۹۲ با رمان «بیمار انگلیسی» برنده بوکر شد.
کوشیار پارسی می نویسد:
داوران جایزه بوکر امسال بیشترین توجه را به رمان با محتوای سیاسی و به ویژه طنز معطوف کردند. سه رمان از شش رمان گزیده برای دریافت جایزه – از جمله همین رمان برنده- نگاه طنزآمیز به مسایل اجتماعی-سیاسی دارند. او این رمان و نویسنده اش را معرفی کرده است.
می خوانید:
شهان کاروناتیلاکا متولد ۱۹۷۵ سه رمان و یک داستان برای کودکان منتشر کرده است. رمان هفت ماه ِ مالی المیدا دربارهی عکاسی است که به زمان جنگ داخلی سریلانکا کشته شده است. در این داستان رئالیسم جادویی، عکاس باید پس از مرگاش ظرف هفت روز مدارک لازم برای قتلهای سیاسی گردآوری کند. داوران به تاثیر «فراگیر و جسارت به یادماندنی در کاربرد روایت طنزآمیز» اشاره کردند.
این رمان از دید خود نویسنده «عجیب، مشکل و غیرعادی» است. این سه واژه را از یادداشت ناشران لندن نقل میکند که حاضر به انتشار آن نبودند.
خود نویسنده در گفتوگو با گاردین گفته است:
«روایت رمان برای من مثل داستان ارواح آغاز شد. به نظرم تنها مردگان میتوانستند شرح منطقی از تراژدی سریلانکا به دست دهند، زیرا زندگان انگار بیخبر از همه جا بودند.»
جنگ داخلی میان سالهای ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۹، جنگ خونین نیروهای دولتی با ‘ببرهای تامیل’ بود که در آن بیش از ده هزار نفر کشته شدند.
خشونت هنوز هم در کشور جریان دارد و دولت به آن گردن نمینهد و مسئولیت کشتارها را نمیپذیرد. شهان کاروناتیلاکا در گفتار پس از دریافت جایزه گفت:
«امیدوارم که هفت ماه ِ مالی المیدا در آیندهای نه چندان دور در سریلانکای خالی از فساد، نفرتپراکنی نژادی و خویشاوندسالاری خوانده شود.»
نویسنده امیدواریاش را چنین بیان کرد که رمان «در سریلانکایی که از تاریخاش میآموزد، خوانده شود و کتاب در بخش کتابهای تخیلی کتابفروشی چیده نشود، و نیز رمان واقعگرا یا طنز سیاسی هم دیده نشود.»
داوران جایزه بوکر امسال بیشترین توجه را به رمان با محتوای سیاسی و به ویژه طنز معطوف کردند. سه رمان از شش رمان گزیده برای دریافت جایزه – از جمله همین رمان برنده- نگاه طنزآمیز به مسایل اجتماعی-سیاسی دارند. مثل رمان The Trees از نویسندهی آمریکایی Percival Everett که دربارهی قتلهای نژادپرستانه در میسیسیپی است و در آن مردگان از گور برمیخیزند.
رمان Glory از نویسندهی زیمبابوه-آمریکایی NoViolet Bulawayo که طنز ‘قلعهی حیوانات’وارهای است در بارهی سلطهی درازمدت دیکتاتور رابرت موگابه، از نگاه و با تخیل حیوانات. نوول Small Things Like These از Claire Keegan به رسوایی سوءاستفاده جنسی در کلیسای کاتولیک پرداخته است. رمان Oh William! ازElizabeth Strout دربارهی همهگیری کووید است. و آخرین رمان از شش رمان گزیده، نوشتهی کهنسالترین نویسنده در تاریخ این جایزه است. Alan Garner هشتاد و هشت ساله با رمان Treacle Walker دربارهی نوجوانی که در جنگل و کتابهای داستان مصور، جهانی جادویی کشف میکند. جایزهی سال گذشته به Damon Galgut از افریقای جنوبی برای رمان The Promise تعلق گرفت.