در پی قتل عامدانه بکتاش آبتین توسط جمهوری اسلامی، انجمنهای قلم (پن) امریکا، سیدنی و ملبورن بیانیهای صادر کردند.
بکتاش آبتین، نویسنده ایرانی، با اتهاماتی مانند عضویت در کانون نویسندگان ایران و حضور بر مزار جانباختگان قتلهای سیاسی زنجیرهای به ۶ سال زندان محکوم شد و پس از دو بار ابتلا به کرونا و وخامت حال او در زندان، خانوادهاش موفق شدند ۲۲ آذر سال جاری برای او مرخصی بگیرند و به بیمارستان منتقلش کنند. پزشکان برای نجات جانش، او را در اغمای مصنوعی بردند اما درمان موثر نبود و او سرانجام در اثر پیامدهای ابتلا به کرونا در زندانهای کرونایی ایران در بیمارستان ساسان درگذشت. پیکر بیجان شاعر را زیر فشار مأموران امنیتی یکشنبه گذشته دفن کردند.
انجمنهای قلم سیدنی و ملبورن با انتشار پیامی مشترک، با خانوادهی آبتین، اعضای کانون نویسندگان ایران، و شرکت کنندگان در مراسم خاکسپاری آبتین اعلام همدردی و همبستگی کردند. پیام به فارسی نوشته شد تا ۹ ژانویه/ ۱۹ دی در مراسم خاکسپاری آبتین خوانده شود، اما یاران آبتین در کانون نویسندگان ایران، به دلیل فضای امنیتی حاکم بر مراسم و دیگر مسایل ناشی از آن موفق به این کار نشدند. اکنون انجمنهای قلم (پن) امریکا، سیدنی، و ملبورن این پیام را توسط کانون نویسندگان ایران منتشر کردهاند. میخوانید:
بیانیه مشترک انجمنهای قلم (پن) امریکا، سیدنی، و ملبورن
خانوادهی گرامی بکتاش آبتین، اعضای محترم کانون نویسندگان ایران، حاضران محترم
تسلیت صمیمانهی ما را بپذیرید. بکتاش درواقع به دلیل سهلانگاری مقامات به قتل رسید. مسئولیت مستقیم مرگ او بر عهدهی رژیم است.
به خانوادهی بکتاش میگوییم که شما یکی از عزیزان خود را از دست دادید، کانون نویسندگان ایران و ما یاری عزیز و متعهد را. مرگ بکتاش دریغی بزرگ برای مبارزان راه آزادی و بهویژه آزادی بیان است. او با سانسور جنگید، اما رژیم جسم او را سانسور کرد. با اینهمه، حضور پررنگ او در اشعارش و اصول و تعهدش تا ابد برای ما زنده میماند.
خانوادهی گرامی بکتاش، دوستان و یاران کانون نویسندگان ایران، ما دورادور در کنار شما هستیم و از پشتیبانی شما دریغ نمیورزیم. در همبستگی با شما ثابتقدم میمانیم و به شما دلگرمی میدهیم تا استوار بمانید، پیروزی دور نیست. ما را در اندوه خود شریک بدانید.
پن آمریکا، پن سیدنی، و پن ملبورن
بکتاش آبتین، چهلوهفتساله، به جرم دفاع شجاعانه از آزادی بیان در کشورش که با حضور او در هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران نمود مییافت و در خلاقیت بیکران و نوشتاری که سانسور دولتی را به چالش میکشید، دوران ششسالهی زندان را سپری میکرد. حبس او به پروندهسازی بیاساسی برمیگشت که گریبان دو عضو دیگر کانون نویسندگان ایران نیز گرفته بود، کیوان باژن روزنامهنگار و رماننویس و رضا خندان (مهابادی) نویسنده و منتقد ادبی. آبتین در زندان نیز از اعتراض به بیعدالتی دست نکشید؛ مقامات زندان همراهی او را با دیگر زندانیان اوین در نگارش هشدارنامهای درباره شیوع ویروس کرونا به اتهاماتش افزودند. او دومین باری بود که گرفتار این ویروس میشد ــ بار نخست در آوریل بود که دچار مشکلات تنفسی مرتبط با کووید-۱۹ شد ــ اما مقامات زندان در دسترسی او به مراقبتهای درمانی مناسب تعلل ورزیدند و تنها زمانی با مرخصی او موافقت کردند که وضعیت جسمانیاش سخت بحرانی شده بود. در اوایل دسامبر باژن نیز به نوعی شبهآنفولانزا مبتلا شد، و خندان (مهابادی) پس از مشاهدهی علائم ویروس کرونا به بیمارستان منتقل شد که در حال حاضر در بیرون از زندان دوران نقاهت را میگذراند.
کارین دویچ کارلهکر، مدیر برنامههای آزادی بیان در انجمن قلم آمریکا، گفت: «ما به همراه تشکلهای ادبی و حقوق بشری سراسر جهان از مرگ غیرمنتظره و کاملا قابلپیشگیری بکتاش آبتین سوگواریم. نظر به سابقهی شکست رقتانگیز مقامات زندان اوین در کنترل شیوع موجهای کووید-۱۹ و تعلل در رسیدگیهای پزشکی مناسب و بهموقع به کسانی که مبتلا شدند، مدتها بود که بهشدت نگران ایمنی آبتین و دیگر اعضای زندانی کانون نویسندگان ایران ــ کیوان باژن و رضا خندان(مهابادی) و آرش گنجی ــ بودیم. مرگ اندوهبار آبتین در زندان لکهی ننگی بر دامن رژیم ایران است که با بهبند کشیدن بیشرمانه و سهلانگاری در درمان مسبب مرگ او شد. نباید اجازه دهیم جانباختن آبتین در چنگال حکومت ایران برای این حکومت بیهزینه بماند. ما از دولت ایران مصرانه میخواهیم کیوان باژن و رضا خندان (مهابادی) و آرش گنجی و دیگر زندانیانی را که ناعادلانه در ایران به بند کشیده شدهاند و با ویروس کووید و دیگر خطراتی که سلامت آنان را تهدید میکند دستوپنجه نرم میکنند آزاد سازد.»
زوئی رودریگز، رییس انجمن قلم سیدنی، افزود: «مرگ آبتین خبری دهشتناک برای تمامی مدافعان آزادی بهویژه آزادی بیان است؛ ما یکی از اعضای شجاع خانوادهی خود را از دست دادیم. در گفتوگویی که پن سیدنی در آوریل ۲۰۲۰ با بکتاش و رضا داشت، آبتین گفت: «آزادی را هرگز در بشقابی زرین به ما هدیه نمیدهند. باید برای آن بهایی سنگین بپردازیم. در کشورهایی چون ایران، که دیکتاتوری حاکم است، با وجود مبارزهی ما برای آزادی بیان و مقابله با سانسور دستیابی به این حقوق طبیعی دشوارتر به نظر میرسد. در کشورهایی چون ایران، مرگ به سادگی نصیب روشنفکران و آزادی خواهان و کسانی میشود که برای آزادی بیان میجنگند؛ به قول دوستم رضا خندان، ما نگران محاکمه و رفتن به زندان و تحمل مصیبت نیستیم، چون تصمیم خود را گرفتهایم … آنان اگر دستشان برسد تکتک ما را از روی کرهی زمین محو میکنند. ما، با آگاهی کامل از مخاطرات، بر وظیفهی خود که همان مبارزه برای آزادی بیان و مخالفت با سانسور است پافشاری میکنیم». ما معتقدیم که آبتین را درواقع رژیم ایران به قتل رساند، ما رژیم ایران را مسئول مرگ او میدانیم و همدردی خود را با خانوادهی آبتین و یاران او در کانون نویسندگان ایران اعلام میکنیم. او هرگز از یاد نخواهد رفت.»
مرگ آبتین خسرانی جبرانناپذیر برای تشکلهای ادبی و هنری ایران و مدافعان آزادی بیان است، و مبارزهی او که حبسی ناعادلانه در پی داشت روحی تازه در کالبد چهرههای سرشناس در تمامی جوامع ادبی جهان دمیده و آنان را واداشته است که به پشتیبانی از آزادی نویسندگان زندانی ایران برخیزند. انجمن قلم آمریکا در ۵ اکتبر ۲۰۲۱ جایزهی سالانهی «آزادی برای نوشتن» را به بکتاش آبتین، رضا خندان (مهابادی) و کیوان باژن اهدا کرد. چند هفته پس از آن، یکی دیگر از اعضای کانون نویسندگان ایران، آرش گنجی، برای سپری کردن محکومیت یازدهسالهی خود به خاطر ترجمهی یک کتاب و چند اتهام دیگر رهسپار اوین شد. بر اساس فهرست انجمن قلم آمریکا، ایران از نظر شمار نویسندگان و روشنفکران زندانی در جهان رتبهی چهارم را دارد. پن آمریکا به دفاع خود از افرادی که به خاطر مبارزه برای آزادی محکوم یا زندانی میشوند، ازجمله نویسندگان و روزنامهنگاران و کنشگران سیاسی، ادامه میدهد.