حورا یاوری: چرا «داستان‌هایی از تهران» فرشته مولوی یک اثر شاخص است؟

در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۵، نشستی ادبی در تجلیل از یک عمر دستاورد نوشتاری فرشته مولوی به مناسبت رونمایی آخرین اثر ایشان به انگلیسی (نشر آسمانا) برگزار خواهد شد که دکتر حورا یاوری یادداشتی برای ان نشست ارسال کرده‌اند. دکتر حورا یاوری با تجلیل از نقش تعیین‌کنندهٔ زنان در شکل‌دادن به شماری از زیباترین نمونه‌های نثر فارسی مدرن، مجموعه‌داستان «داستان‌هایی از تهران» اثر فرشته مولوی را آینه‌ای شفاف خوانده‌اند که با بهره‌گیری از زبانی مسحورکننده و روایت‌هایی چندلایه، تجربه‌های بشری را فراتر از مرزها بازمی‌تاباند و انتشار این اثر به انگلیسی را گامی مبارک برای هموار کردن راه ادبیات داستانی معاصر ایران به صحنهٔ جهانی ادبیات دانسته‌اند.
در این نشست که به همت انتشارات آسمانا با همکاری بنیاد زاگرس و حلقه ادبی سه‌وربع کم، و حمایت مرکز ایران‌شناسی الهه امیدیار دانشگاه تورنتو، انتشارات نقره، و ارکستر موج برای بزرگداشت و تجلیل از نویسنده برجسته معاصر، فرشته مولوی، برگزار خواهد شد مهدیه عزت‌کرمی، نیاز سلیمی، مارتا سیمیدچیوا، ساسان قهرمان، مهدی گنجوی، محسن ملکی، ماریا میندل و دیانا منوله ایراد سخنرانی خواهند کرد و فیلم کوتاهی ساخته‌ی حلقه ادبی سه‌و‌ربع کم، الهام‌گرفته از یکی از نمایشنامه‌های فرشته مولوی برای اولین بار به نمایش گذاشته خواهد شد.
کتاب «داستان‌هایی از تهران» اثر فرشته مولوی، مجموعه‌ای از سیزده‌ داستان‌ کوتاه است که به موضوعاتی چون خاطره، تبعید و مقاومت در جغرافیای تهران، بلوغستان و فضاهای تحت تأثیر جنگ می‌پردازد. این اثر که ابتدا به فارسی نوشته شده و سپس توسط خود نویسنده به انگلیسی ترجمه شده، در ویرایش گسترش‌یافته و با افزودن سه داستان جدید، تصویری عمیق‌تر و غنی‌تر از انسانیت و زندگی‌های به حاشیه رانده شده ارائه می‌دهد.
فرشته مولوی، نویسنده و مترجم پرآوازه متولد تهران، که اکنون در کانادا زندگی و تدریس می‌کند، از چهره‌های شاخص نسل خود در ادبیات معاصر فارسی به شمار می‌رود. مهدی گنجوی در پس‌گفتار کتاب، مولوی را به عنوان شخصیتی تأثیرگذار در ادبیات داستانی و نیز در حیات فکری دیاسپورای ایرانی می‌ستاید.
مقاله زیر ترجمه‌ای‌ست از نوشته دکتر حورا یاوری برای برنامه این نشست که در اختیار بانگ قرار گرفته است. یاوری این متن را به زبان انگلیسی نوشته و فارسی آن را بازبینی کرده است.

سخنان دکتر یاوری

 بسیار خرسندم که فرصتی یافته‌ام تا دربارهٔ مجموعه‌داستان کوتاه «داستان‌هایی از تهران» نوشتهٔ فرشته مولوی سخن بگویم. همچنین از دکتر مهدی گنجوی – پژوهشگر برجسته و نویسندهٔ مدخل ارزشمند بیژن الهی در دائره‌المعارف ایرانیکا – که گردانندهٔ این نشست هستند، سپاسگزارم.

داستان‌نویسی نوین در ایران، پدیده‌ای نسبتاً جوان است که در همین عمر کوتاه دستاوردهای درخشان داشته است. نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد نقش و سهم زنان نویسنده ایرانی در شکل گیری و گسترش داستان نویسی مدرن در ایران است که بسیاری از ستوده ترین داستان های مدرن فارسی را نوشته اند و بر اعتبار نام ایران در ادبیات جهان افزوده اند.

سخن گفتن دربارهٔ «داستان‌هایی از تهران» فرصتی است برای قدردانی از فرشته مولوی و دیگر زنان داستان‌نویس ایرانی. انتشار این مجموعه به زبان انگلیسی توسط انتشارات آسمانا نیز اتفاقی مبارک است که راه را برای پیوستن ادبیات داستانی معاصر پارسی به صحنۀ جهانی ادبیات هموارتر خواهد کرد.

دربارهٔ این اثر می‌توان از زوایای بسیار سخن گفت؛ از جمله زبان و شیوه نگارش داستان ها، داستان هایی که گاه از زبان راوی اول شخص مفرد گفته می شوند، و داستان هایی که در آن ها زندگی شخصیت های داستانی را از زبان راویانی دیگر می شنویم؛ گذر همزمان بسیاری از رویدادها در دنیای درون و جهان بیرون؛ پردازش شخصیت های داستانی؛ آشنایی نویسنده با ادبیات کلاسیک فارسی و همراه  با آن تکنیک های مدرن روایی و جریان ها و آثار ادبی جهان.

گسترهٔ جغرافیایی داستان‌های این مجموعه، به داستان ها معنایی می دهد که محصول زیستن آگاهانه در جهان است، معنایی که مرزها و دیوارها را کنار می زند، و به پرسش هایی راه می گشاید که زندگی را از حصار قالب های از پیش نهاده فراتر می برد، پرسش های نو می آفریند و داستان ها را با ادبیات جهان هم‌سخن می‌کند.

بسیاری از داستان‌های این کتاب به موازات آن چه داستان ها بر محور آن ها شکل می گیرند داستان دیگری را هم روایت می کنند، داستانی که خطوط آن بدون این که نامی از آن به میان بیاید آهسته اهسته اشکارتر می شود، داستانی که هربار به گونه ای به گره درهم پیچیده فشارها و تنگناهای گاه تاب نیاوردنی زندگی شخصیت های داستانی جنبه عام انسانی می دهد، و رنج من را به رنج دیگری پیوند می زند.

و شاید از همه مهم تر اینکه، شخصیت های داستانی این مجموعه زندگی خود را به زندگی خوانندگان گره می‌زنند؛ دستاوردی شگفت که با سبکی دلنشین و شخصیت‌هایی دوست داشتنی و پذیرفتنی به‌دست آمده است. خوانندگان و قهرمانان – هر دو رهگذران خسته – با هم فراز و نشیب‌های زندگی را برای رسیدن به آرامش و آسودگی خیال در درمی‌نوردند.

و همهٔ این‌ها با نثری شفاف و روشن، عاری از پیرایه و آرایش، و آراسته به ترکیبات رسا و دلنشین بر برگ های کاغذ می نشیند، نثری که خواننده را به آسانی رها نمی کند و یکی از ستودنی ترین ویژگی های کتاب را به نمایش می گذارد. با به پایان رساندن کتاب، خواننده نه با یک داستان، بلکه با آینه‌ای روبه‌رو می‌شود که هم‌زمان رشته‌های روایت و تجربه‌های خودِ خواننده را بازمی‌تاباند.

نوامبر ۲۰۲۵

در همین زمینه:

بایگانی

بانگ

«بانگ» یک رسانه ادبی و کاملاً خودبنیاد است که در خارج از ایران و به دور از سانسور و خودسانسوری بر مبنای تجربه‌ها و امکانات مشترک شخصی شکل گرفته است.

شبکه های اجتماعی