شمارگان کتاب در ایران سقوط کرده، همزمان بحران کاغذ صنعت نشر کتاب در ایران را در معرض ورشکستگی قرار داده. رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران اعلام کرد فروش کتاب با تخفیفهای کلان تا ۷۰ درصد و بیشتر در کتابفروشیهای مجازی بحران را ژرفتر کرده است. هومان حسنپور هشدار داد که اگر وضع به همین ترتیب ادامه یابد صنعت نشر در ایران قادر به ادامه حیات نخواهد بود.
هومان حسنپور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران پنجشنبه ۳۰ اردیبهشت در مصاحبه با رادیو گفتوگو گفت:
«متأسفانه نگاه فرهنگی در جامعه حاکم نیست. اگر کاغذ یارانهای برای ناشران کتاب فراهم نشود، صنعت نشر و کتاب قادر به ادامه حیات نخواهد بود. من مخالف اینادعا هستم که میگوید مردم ما کتابخوان نیستند. این ادعا یا به دلیل کوتاهی از نوع سرویسها و یا کمبود مخاطب است اما حضور پر رنگ مردم در نمایشگاه کتاب تهران این موضوع را رد میکند.»
بحران کاغذ در ایران تحت تأثیر تحریم اقتصادی کشور در سالهای گذشته ابعاد گستردهتری پیدا کرده است. کاغذ هم مانند بسیاری دیگر از کالاها وارد بورس شده. بسیاری از ناشرانی که از سهمیه کاغذ برخوردارند، در سال جز یکی دو عنوان کتاب منتشر نمیکنند. آنها سهمیه خود را در بازار آزاد به ناشران واقعی کتاب میفروشند. نوسانات قیمت کاغذ در بورس سبب شده که قیمت کتاب شناور باشد و این هم بر مشکلات پخش کتاب افزوده است. همزمان همهگیری ویروس کرونا نیز رمق ناشران را گرفته است. کتابفروشیهای مجازی از این بحران منتفع شدهاند. آنها کتابها را از ناشران میخرند و با تخفیفهای بالا عرضه میکنند.
هومان حسنپور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در بخش دیگری از سخنانش گفت:
«تخفیفهای کتاب مذاق فرهنگی جامعه را خراب کردهاند. اگر این موضوع ادامهدار شود تولید محتوا در کشور صفر شده و نویسندهای نخواهیم داشت.»
در این میان ناشرانی با رانتهای سازمان ملی جوانان، بسیج فرهنگی، حوزه هنری و سازمانهای مذهبی به راحتی کتابهای بیکیفیت چاپ میکنند. ناشران مستقل که توانایی رقابت با این رانتخواران را ندارند، برای بقا به نشر کتابهای کلاسیک روی آوردهاند. یک ناشر پیش از این در مصاحبه با«زمانه» گفته بود:
«یک شاعر یا نویسنده ۱۰-۱۵ سال طول میکشد تا پخته شود و بتواند با مخاطب خودش ارتباط برقرار کند. زبان خودش را پیدا کند و پرورش بدهد. این فرصت را از نسل جدید گرفتهاند. یک خلاء بیست ساله همینطور بزرگ میشود و یک زمانی همه به خودمان میآئیم که هیچ چیزی برای عرضه کردن باقی نمانده است. ادبیات روح یک جامعه است. دولت روح جامعه ایران را کشته است.»