آیا هر چیزی که با یک زبان به ظاهر داستانی به عنوان داستان زندگی یا حسب حال و خاطرات و خطرات به خورد ما می‌دهند یک اثر ادبی است؟ علی اصغر شیرزادی، نویسنده درباره تفاوت شرح‌حال نویسی با داستان‌نویسی می‌گوید: خاستگاه رمان، رهایی است و به زندگی یک فرد محدود نیست.
علی اصغر شیرزادی، نویسنده
علی اصغر شیرزادی نویسنده مجموعه داستان «غریبه و اقاقیا» (۱۳۶۶) و برنده جایزه بیست سال ادبیات داستانی ایران در مصاحبه با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) درباره تفاوت شرح‌حال‌نویسی (بیوگرافی) با داستان‌نویسی می‌گوید هر چیزی بسته به توانایی، اشتیاق و گرایش نیرومند نویسنده این قابلیت را دارد که وارد داستان شود و با این حال بهتر است نویسنده به زندگی افراد محدود جامعه آماری خود محدود نماند:
«زندگی‌نامه‌نویس می‌تواند با محاسباتی، کار ژورنالیستی انجام و شرح احوال شخصیت شاخصی را ارائه دهد اما این با داستان‌نویسی متفاوت است، خاستگاه رمان، رهایی است و به زندگی یک فرد محدود نیست.»
شیرزادی متولد ۱۳۲۳ در شیراز مدتی روزنامه‌نگار بود و در مطبوعات متخلف از جمله در روزنامه اطلاعات و ماهنامه‌های ادبستان و دوران به کار پرداخت. او در رمان «طبل در آتش» (۱۳۷۰) به توصیف درگیری‌های عاطفی – سیاسی نسلی پرداخت که جوانی‌اش را با یأس سال‌های پس از کودتای ۲۸ مرداد گذراند، از ماجراهای چریکی -روشنفکری دهه ۱۳۵۰ گذر کرد و پا به دوران انقلاب نهاد.
شیرزادی در ادامه مصاحبه با ایسنا در توضیح بیشتر تفاوت شرح‌حال‌نویسی با داستان‌نویسی گفت:
«اگر کسی بخواهد زندگی فرد مشهوری را در قالب داستان یا رمان بنویسد، نمونه‌ای مثالی از آن شخصیت را در رمانش می‌آورد؛ این به آن علت است که برانگیختگی نویسنده در جهت داستان‌نویسی است و وجه خلاقیت یک داستان‌نویس در این‌جا بروز می‌کند. مواردی هم بوده که نویسندگانی تمام‌عیار بر اساس زندگی بعضی شخصیت‌ها که برای آن‌ها اهمیت داشته، رمان نوشته‌اند اما پایه رمان آن‌ها بر اساس زندگی آن شخصیت بوده است. برای مثال ایروینگ استون، رمانی بر اساس زندگی لئوناردو داوینچی به نام “رنج و سرمستی” و نیز رمان دیگری بر اساس ونسان ونگوگ به نام “شور زندگی” دارد. در تکنیک کار این نویسنده وجه داستانی غالب است اما به این معنا نیست که به مستندات زندگی آن شخصیت کم‌توجهی کرده باشد.»
شرح‌حال‌نویسی یکی از شیوه‌های غالب در اسلامی‌نویسی در ایران است. شرح‌حال کشته‌شدگان جنگ هشت ساله و شرح‌حال دانشمندان هسته‌ای که ترور شده‌اند و همچنین شرح حال برخی سیاستمداران با برخورداری از انواع رانت‌ها و امتیازات در سازمان تبلیغات اسلامی و سایر نهادهای سربار در جامعه. برخی از آثار اخیر: شهریار سرزمین من (زندگی‌نامه مجید شهریاری معروف به شهید علم)، و سیره‌ی شخصی هاشمی رفسنجانی در خانواده و اجتماع. زندگی‌نامه‌های مریم میرزاخانی، بیل گیتس و گاندی و مارتین لوترکینگ هم همچنان از کتاب‌های نسبتاً پرفروش به شمار می‌آیند.
