انتشار مجلس شبیه بیضایی ۱۸ سال بعد از اجرا در نشر بیشه در آمریکا

نمایشنامه‌ «مجلس شبیه‌ در ذکر مصایب استاد نوید ماکان و همسرش مهندس رخشید فرزین» نوشته بهرام بیضایی بعد از ۱۸ سال که از اجرای آن در تهران می‌گذرد برای نخستین بار در نشر بیشته در آمریکا منتشر شد. نشر بیشه در اطلاعیه‌ای درباره این کتاب نوشته است: «نمایشنامه‌‌ای در وصف دهشتناک از میان بردن روشنفکران و متفکران یک سرزمین».

نویدِ ماکان، استاد اخراجی دانشگاه، و همسرش رُخشیدِ فرزین، مهندس معمار است.  نوید از کابوس همیشگی سه مرد پالتوپوش و بی‌چهره که او را دنبال می‌کنند رنج می‌برد. او برای رهایی از این کابوس به کلانتری پناه می‌برد، اما آنجا کسی به سخنش توجه نمی‌کند و گفتار او را وهم و خیال می‌خوانند. در نتیجه خود را به روانپزشکی نشان می‌دهد و از او کمک می‌خواهد.‎ رُخشید نیز همانند شوهرش دچار این کابوس‌هاست.

در پایان نمایش، مردانِ پالتوپوش استاد ماکان را که دسته‌گلی برای همسرش خریده و به سوی خانه روان است از خیابان ربوده و می‌کُشند. رخشید نیز ناگزیر می‌شود رضایت بدهد تا پرونده قتل بسته شده و تبدیل به یک مسئله بین‌المللی نشود.

 بیضایی این نمایش را از ۱۲ تیرِ ۱۳۸۴ در تالارِ اصلیِ تئاترِ شهر در تهران با بازیِ سی بازیگر و صحنه‌یار از جمله مژده شمسایی، علی عمرانی، مهرداد ضیایی، مهدی میامی، حسین محب اهری، مریم بوبانی، فهیمه رحیم‌نیا، رضا افشار، علاء محسنی، صادق ملکی، علی یداللهی، ماهگل مهر، علی اولیایی و با صحنه‌آراییِ محسن شاه‌ابراهیمی و موسیقی محمدرضا درویشی در بیست صحنه در ۱۲۰ دقیقه به نمایش درآورد. نمایش پس از ۲۴ شب بازی، با اطّلاع قبلی، توقیف شد. اجرای پایانی شبِ جمعه ۷ مرداد آن سال بر صحنه رفت. اقبال این نمایش بدان حد بود که تئاتر شهر ظرفیت پذیرش همه تماشاگران را نداشت.

۲۰ خردادِ ۱۴۰۲ نیز محمد رحمانیان، با اجازهٔ بیضایی، بازنوشتهٔ این متن را در خانه تئاترِ تهران برای شنوندگان خواند، و پشتِ سرش عکس‌هایی از نمایشِ ۱۳۸۴ با موسیقی به نمایش درآمد.

بهرام بیضایی در آمریکا تاکنون نمایش‌های «جانا و بلادور»، «گزارش اَرداویراف»، «آرش» و  «طرب‌نامه» و «چهارراه» را روی صحنه برده است.  

بیضایی در سال ۱۳۹۰ هنگام دریافت جایزه ادبی بیتا گفته بود:

«امروز ۳۰۰ سال دارم. نیم قرن نوشته‌ام، نیم قرن در کار نمایش بوده‌ام، نیم قرن در کار سینما از قلم‌ زدن تا ساختن، نیم قرن در کار ریشه‌یابی و پژوهش و یک قرن پشت درهای بسته در انتظار یا شنوده یک طرفه گفت‌وگوهای پرسش و تهدید. آری کسانی هستند که بیش از سال‌های تقویمی عمرشان زندگی می‌کنند.»

بیشتر بخوانید:

بهرام بیضایی بعد از یک دهه تبعید: اگر این ۱۰ سال در کشورم بودم حاصلم چه بود؟