بسیاری از نویسندگان عراقی می‌گویند ادبیات داستانی تحمل فجایع جنگ داخلی را ندارد. ممکن است من شخصاً تحمل این همه فاجعه و کشتار را نداشته باشم. ممکن است یافتن بیان ادبی برای این فجایع اجتماعی هم کار ساده‌ای نباشد. اما در هر حال، این‌ها همه یک چالش بزرگ است و برآمدن از عهده آن هم وظیفه یک نویسنده.
حسن بلاسم
نویسنده عراقی تبعیدی
به تازگی رمانی از حسن بلاسم نویسنده تبعیدی عراقی که در حال حاضر در فنلاند زندگی می‌کند منتشر شده است: الله ۹۹ (به عربی: ایمیالت مترجم ایمیل سیوران ۹۹) – رمانی که رمان نیست اما در همان حال به عنوان رمان عرضه شده است.
الله ۹۹ در «قالب ایمیل» مجموعه‌ای است از تأملات، یادداشت‌ها و پاره‌داستان‌هایی از منظر شهروندان عراقی درباره مفاهیمی مانند خدا، بی‌‌پناهی‌ها، تردیدها و درماندگی‌ها، میگساری‌ها و دویدن‌ها در پی خواهش‌های تن و همینطور تصادف‌هایی که مسیر زندگی فرد را تغییر می‌دهند. داستان هم در «قالب ایمیل» (به جای قالب نامه در ادبیات قرن نوزدهم) بر مبنای مکاتبات نویسنده با شخصی به نام «عدنان المبارک» شکل می‌گیرد که به سفارش روایتگر داستان در بغداد و قاهره در پی یافتن داستان‌های ناب است.
در الله ۹۹ هم مانند سایر آثار بلاسم شخصیت‌ها از نویسنده چندان دور نیستند. از گفته‌های اوست:
«داستان‌های من بسیار شخصی هستند. راستش، سخت است نشستن و نوشتن. برای همین من خودم را هم روی صحنه می‌آورم، به این شکل که از بیرون به خودم نگاه می‌کنم، در قالب شخصیتی که به ظاهر با من فرق دارد اما چیزی هم از من در او باقی مانده است.»
بلاسم با «دیوانه‌ای در میدان آزادی» که با زبان انگلیسی منتشر شد و بعدها به چند زبان دیگر هم ترجمه شد، خود را به عنوان یک نویسنده عراقی به دنیای غرب شناساند.
بلاسم ابتدا از بغداد به کردستان عراق گریخت، وارد ایران شد، از مرز ایران با ترکیه خود را به بلغارستان رساند و سپس از آنجا به فنلاند رفت. داستان‌های بلاسم در گره‌گاه «اضطرار و هنر» و «هیجانات کاذب خبری در رسانه‌ها» به قصد به دست آوردن مخاطب بیشتر از طریق انتشار خبرهایی درباره خشونت و قتل و کشتار اتفاق می‌افتد:
«بسیاری از نویسندگان عراقی می‌گویند ادبیات داستانی تحمل فجایع جنگ داخلی را ندارد. ممکن است من شخصاً تحمل این همه فاجعه و کشتار را نداشته باشم. ممکن است یافتن بیان ادبی برای این فجایع اجتماعی هم کار ساده‌ای نباشد. اما در هر حال، این‌ها همه یک چالش بزرگ است و برآمدن از عهده آن هم وظیفه یک نویسنده.»
داستان‌های بلاسم از یک سویه شخصی برخوردارند، اما او خودش را در مرکز توجه قرار نمی‌دهد، بلکه فضایی فراهم می‌آورد برای انسان‌های پیرامونی. به یک معنا: شخصیت‌های فرعی در آثار او اهمیت دارند نه خود نویسنده. در الله ۹۹ هم چنین است.
در داستانی به نام «سرزمین بزها» از مجموعه «دیوانه‌ای در میدان آزادی» یک شبکه تلویزیونی که بعد از سقوط صدام حسین شروع به کار کرده، فراخوان می‌دهد که هر کس مایل است می‌تواند در یک برنامه تلویزیونی شرح حال خودش در دوران صدام حسین را تعریف کند. مردم مقابل این شبکه تلویزیونی صف می‌کشند فقط با این قصد که مقابل دوریبن از رنجی که می‌برند سخن بگویند. در بین آن‌ها جوانی هست که برادرش را به قتل رسانده و از آن پس زندگی‌اش تباه شده است. حسن بلاسم می‌گوید:
«تصویری که رسانه‌ها از عراق به دست می‌دهند، مسائل را ساده جلوه می‌دهد. من اما به جزئیات علاقه دارم. می‌خواهم بدانم بعد از انفجار یک بمب، چه اتفاقی برای انسان‌ها می‌افتد. گاهی گمان می‌کنیم زندگی ساده است، اما در عمل زندگی با همه پیچیدگی‌هایش ما را غافلگیر می‌کند.»
حسن بلاسم در سال ۲۰۱۳ جایزه ادبی معتبر نشریه «ایندیپندنت» را به خاطر مجموعه داستان «یک عراقی مسیحی» به دست آورد.
