
داگ سولستاد، چهره برجسته ادبیات نروژ که مورد تحسین بزرگان ادبیات جهان بود، در سن ۸۳ سالگی درگذشت.آثار او تلفیقیست از نوامیدی اگزیستانسیالیستی، درآمیخته با موضوعات سیاسی روز که با طنز سیاه بیان میشوند. هاروکی موراکامی آثار او را که مدام به عنوان نامزد جایزه نوبل ادبیات مطرح میشد، به ژاپنی ترجمه کرده و لیدیا دیویس، نویسنده آمریکایی با خواندن رمان ۴۰۰ صفحهای او به نام «رمان تلمارک» (با عنوان کامل: عنصر حماسی حلنشدنی در تلمارک در سالهای ۱۵۹۲–۱۸۹۶)، زبان نروژی را آموخت. پر پترسن او را «شجاعترین و باهوشترین رماننویس نروژ» نامید.
به گزارش رادیو زمانه سولستاد که در سال ۱۹۴۱ در شهرداری ساندفیورد در جنوب شرقی نروژ به دنیا آمد، کار نوشتن را به عنوان روزنامهنگار برای یک روزنامه محلی آغاز کرد و در ۲۳ سالگی به داستاننویسی روی آورد.
او که سابقاً عضو حزب مائوئیست کمونیست نروژ بود، در سالهای اخیر خود را یک «سیاستمدار آماتور» توصیف میکرد، اما در همان حال در هشتادمین سالگرد تولدش اعلام کرد که دوست دارد به عنوان یک کمونیست به یاد آورده شود.
برخی از آثار او درونمایهای سیاسی دارد. او در رمان «آرماند وی» (۲۰۰۶) بهطور عمیقی به فلسفه اخلاق میپردازد و تنشهای اخلاقی یک دیپلمات نروژی را بررسی میکند که در مواجهه با قدرت و سیاست، مجبور به سازشهای اخلاقی میشود. این رمان از طریق شخصیت اصلیاش، پرسشهای بنیادینی درباره مسئولیت فردی، وفاداری به اصول اخلاقی و پیامدهای همراهی با سیستمهای قدرت مطرح میکند. سولستاد با نگاهی انتقادی، نشان میدهد که چگونه فشارهای سیاسی و اجتماعی میتوانند فرد را به سمت تصمیمهایی سوق دهند که با ارزشهای شخصیاش در تضاد هستند. در نهایت، این اثر خواننده را به تأمل درباره مرزهای اخلاقی و هزینههای روانی و اجتماعی سازش دعوت میکند.
سولستاد در این اثر، مانند بسیاری از کارهای دیگرش، توانایی خود را در ترکیب مسائل سیاسی با عمق روانشناختی و طنز ظریف نشان میدهد.
با اینحال باید گفت که در مجموع دغدغههای اصلی او در ۱۸ رمان، داستانهای کوتاه، نمایشنامهها و مقالههایش، بیشتر شخصی بودند و اغلب به روابط دشوار بین پدر و پسر میپرداختند.
یکی از رمانهای معروف داگ سولستاد که به درگیری پدر و پسر میپردازد، «شرم و عزت (Shyness and Dignity) نام دارد. سولستاد در این رمان به بررسی رابطه پیچیده و پرتنش بین پدر و پسری میپردازد که درگیر مسائل عاطفی، اجتماعی و اخلاقی هستند. او با نگاهی عمیق و روانشناختی، تضادها و تنشهای موجود در روابط خانوادگی را به تصویر میکشد و خواننده را به تفکر درباره ماهیت این روابط و تأثیرات آن بر هویت فردی و اجتماعی دعوت میکند. این رمان نمونهای عالی از توانایی سولستاد در پرداختن به موضوعات شخصی و در عین حال جهانی است.
سولستاد همچنین به همراه جان میشله، نویسنده داستانهای جنایی در فاصله بین سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۸ پنج کتاب درباره جام جهانی فوتبال نوشت.
به فارسی رمان ۱۱،کتاب ۱۸ او توسط عبدالله جمنی در نشر آوای مکتوب ترجمه و منتشر شده است.
این اثر داستان زندگی بیورن هانسن، یک مرد میانسال را روایت میکند که در یک شهر کوچک نروژ زندگی میکند و به عنوان کارمند اداره مالیات کار میکند. زندگی او به ظاهر عادی و یکنواخت است، اما درونی پر از تنش و نارضایتی دارد.
درونمایه اصلی این رمان، بحران میانسالی و جستوجوی معنا در زندگی است. بیورن هانسن با احساس پوچی و ناامیدی دست و پنجه نرم میکند و در عین حال، رابطهاش با پسرش نیز دچار تنشهای عمیقی است. سولستاد در این رمان، با نگاهی دقیق و طنزآمیز، به بررسی مسائل وجودی و روانشناختی شخصیتهایش میپردازد و خواننده را به تأمل درباره زندگی روزمره و انتخابهای اخلاقی و شخصی دعوت میکند.
این رمان نمونهای عالی از سبک منحصر به فرد سولستاد است که در آن مسائل فلسفی و روانشناختی با طنزی ظریف و نثری ساده اما عمیق ترکیب شدهاند.