چه خبر؟

چه خبر؟

سورنا دانایی: راهی به هزارتوی فراداستان پسامدرن «بیگانه‌ای در من» نوشته‌ شُکوه میرزادگی

این رمان که تجربه زیسته نویسنده از فروپاشی نظام‌های تمامیت‌خواه در ایران و چک‌اسلوواکی را بازمی‌تاباند، از طریق شگردهای خودارجاعی، درهم‌آمیزی ژانرها و بازی با زمان روایی، مرزهای داستان و تاریخ را درمی‌نوردد. دانایی نشان می‌دهد چگونه میرزادگی با تلفیق داستان کاراگاهی، شعر منثور و روایت تاریخی، نه تنها تراژدی شخصی قتل دکتر امین جلالی را روایت می‌کند، که نقدی گزنده بر استبداد سیاسی و پیامدهای ویرانگر ایدئولوژی‌های چیره ارائه می‌دهد. این اثر از رهگذر طنز تلخ و تعلیق‌های هنرمندانه، هم روایتی از گذشته است و هم هشداری برای اکنون.

ادامه مطلب »
بانگ - نوا

از تجربه تا تخیل – مانی پارسا: عَسَس و آن بابا و آنها که ما

پارسا با زبانی آمیخته به گفتمان عامیانه و نمادهای سیاسی-اجتماعی، تصویری هجوآمیز از رابطهٔ فرد و قدرت، و همچنین تماشاگران منفعل این تقابل ترسیم می‌کند. داستان با پایانی باز و چندپاره، بر ابهام و پیچیدگی این رابطه تأکید دارد و پرسش‌هایی بنیادین دربارهٔ هویت، مقاومت و پذیرش در جامعه مطرح می‌کند.

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

بهروز چناری‌زاده: «زیستن و نوشتن در سایه روشن»؛ بررسی تاثیرات انتوان چخوف بر آثار سه نویسنده انگلیسی زبان

مقاله حاضر تأثیرگذاری چخوف بر کاترین منسفیلد، جان چیور و ریموند کارور را مورد واکاوی قرار می‌دهد. این پژوهش نشان می‌دهد که چگونه اصول سه‌گانه روایت چخوف (ایجاز و عینیت تا شفقت انسانی) در بافتارهای اجتماعی و تاریخی متفاوت، بازخوانی و بازآفرینی شده‌اند. منسفیلد با نگاهی امپرسیونیستی به درون‌مایه‌های زنانه، چیور با نقادی جامعه حومه‌نشین آمریکا و کارور با تصویرگری تلخ فروپاشی روانشناختی طبقه متوسط، هر یک وجوهی از میراث چخوف را در تقابلی خلاق با جهان مدرن و پسامدرن به نمایش می‌گذارند. این مقاله با پیگیری ردپای چخوف در گذار از سنت به مدرنیته و سپس به پسامدرنیته، در نهایت به این پرسش بنیادین می‌پردازد که آیا این «سایه» روشن، به بازتولید وفادارانه سبک محدود شده یا به خلق امکاناتی نو در داستان‌نویسی معاصر انجامیده است؟

ادامه مطلب »
از دست ندهید

آموزه‌های داستان‌نویسی – فرانس ک. اشتانتسل: «تغییر زاویه دید از اول شخص به سوم شخص»

جستار حاضر تحلیلی از چگونگی تغییر ارجاع بین ضمایر «من» و «او» در روایت اول‌شخص و سوم‌شخص ارائه می‌دهد. این تحلیل به‌ویژه بر روی فاصله‌گیری راوی اول‌شخص از تجربیات گذشته‌اش و همچنین نقش این تغییر ارجاع در ایجاد فاصله‌ی عاطفی و روانی در داستان‌نویسی تمرکز دارد.

ادامه مطلب »
از ما

شیرین عزیزی مقدم: کلباسی، کاوشگر تنهایی در لایه‌های پنهان زندگی

 در سالروز درگذشت محمد کلباسی (۹ آبان ۱۴۰۲)، داستان‌نویس اصفهانی و استاد ادبیات فارسی، مجموعه «سرباز کوچک» (۱۳۵۸) به عنوان شاهکاری از جریان واقع‌گرایی ذهنی در ادبیات ایران برجسته می‌شود؛ اثری که با ۱۲ داستان کوتاه، تنهایی انسان را در لحظات روزمره، از کودکی گِلی تا زندان و مرگ، با زبانی روان و هنجارگریز کاوش می‌کند و خواننده را به مواجهه با حقیقت‌های مخفی وانهادگی وامی‌دارد، در امتداد میراث هدایت، گلشیری و صادقی.

ادامه مطلب »
از ما

حامد شهیدی: صداها

«صداها» در ژانر داستان‌های روان‌شناختی-اجتماعی، سفر روحی زنی‌ست که با شنیدن صدای زندگی دیگران، متوجه خلأ بزرگی در زندگی‌اش می‌شود. او ابتدا این خلأ را به اشتباه در «نداشتن» آن زندگی بیرونی می‌بیند، اما سرانجام درمی‌یابد که مشکل در «نداشتن» شور و هویت در زندگی درونی خودش است.

ادامه مطلب »
از ما

نسیم خلیلی: «روایت‌های شورانگیز از رنج انسانی» – جنگ، عشق و مهاجرت در مجموعه داستان «کمانچه‌ای که زوزه می‌کشد» امین عسکری‌زاده

داستان‌های پخته و خوش‌خوان این کتاب با نگاهی عمیقاً انسان‌شناسانه، تلخی‌های زیستن در جهانی پر از اندوه، گناه، عشق و مهاجرت را به تصویر می‌کشند. نویسنده با به‌کارگیری بسترهای فرهنگیِ هم بومی و هم فرابومی، از تهران تا مینه‌سوتا، و با خلق پایان‌بندی‌هایی اثرگذار و غیرمنتظره، بر زخم‌های کهنه‌ی بشری دست می‌گذارد. این اثر، روایتی شجاعانه از تلخی‌هایی است که گاه در پشت شکوهِ روایت‌های رسمی پنهان می‌مانند.

ادامه مطلب »
از ما

جلال رستمی گوران: بچه دایناسور از مریم ارس – روایتی از تبعید، زبان و میراث مقاومت

ارس نشان می‌دهد که ادبیات نسل دوم نه‌تنها روایتی از فقدان و تبعید نیست، بلکه تلاشی است برای بازنوشتن هویت در زبانی تازه و آشتی با جهانی که تبعید در آن ادامه دارد. این اثر از طریق استعاره‌هایی مانند «دایناسورها» و «شمای ایتالیک»، به سکوت تاریخی و حذف صداهای مهاجران در روایت‌های رسمی اعتراض می‌کند و نوشتن را کنشی انتقادی و فمینیستی برای بازگرداندن این صداها به متن جامعه‌ی میزبان می‌داند.

ادامه مطلب »
از دیگران

کُنی پالمن: «او را از بچگی می‌شناختم» به ترجمه فروغ تمیمی

حرف اصلی پالمن در این داستان، بررسی تقابل میان واقعیت و خیال و جستجوی هویت در این میانه است. راوی داستان درگیر این پرسش است که آیا باید برای تجربه عشقی بزرگ مانند شخصیت‌های داستانی تغییر کند، یا هویت واقعی و ناقص خود را بپذیرد. پالمن از طریق این تقابل، نشان می‌دهد که چگونه انسان‌ها در مواجهه با ایده‌آل‌های غیرواقعیِ برگرفته از ادبیات و سینما، هویت خود را زیر سؤال می‌برند و در نوسان بین «بودن» و «نمودن» گرفتار می‌شوند.

ادامه مطلب »
از ما

ادبیات مهاجرت – وحید ذاکری: «سُرورِ بی‌پایانِ سیاما»

داستان «سُرورِ بی‌پایانِ سیاما» ، با بهره‌گیری از فناوری‌های آینده‌نگرانه و روابط انسانی در فضایی دیجیتال‌شده، به شکلی ظریف مسئله مهاجرت را نه در جغرافیا، که در گسست از هویت و واقعیت بررسی می‌کند.

ادامه مطلب »
از دیگران

ریموند کارور: «دروغ»، به ترجمه خسرو دوامی

شخصیت اصلی این داستان، نمونه بارز «ضدقهرمان» کاروری است: مردی عادی، با ضعف‌های بسیار، که در زندگی مشترک خود با بحرانی از «بی‌اعتمادی» مواجه شده و فاقد ابزار عاطفی و اراده لازم برای مقابله قاطع با آن است. داستان نه با یک حل‌وفصل، بلکه با ادامه همان ابهام و زندگی روزمره به پایان می‌رسد، که خود بازتابی از شخصیت منفعل و سردرگم راوی است.

ادامه مطلب »
از ما

شیرین عزیزی مقدم: سایه‌های جنگ و استحاله واقعیت در مجموعه‌داستان مسعود کبگانیان

مجموعه‌داستان “در حال محوشدن” اثر مسعود کبگانیان، با بهره‌گیری از روایت‌های ذهنی و سوررئال، تأثیرات روانی عمیق و ماندگار جنگ را به تصویر می‌کشد. درون‌مایهٔ محوری این داستان‌ها، “محو شدن” مرز بین واقعیت و خیال است؛ به‌گونه‌ای که این ابهام تنها به شخصیت‌ها محدود نمی‌شود و به جهان و ذهن خواننده نیز سرایت می‌کند. نویسنده استدلال می‌کند که قدرت اصلی کتاب در همین توانایی آن برای درگیر کردن مستقیم خواننده و قرار دادن او در فضایی از ترسی شفاف، اندوه سنگین و تردیدهای وجودی است.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

ناصر تقوایی: سفر

تقوایی در این داستان نشان می‌دهد که چگونه یک تجربه جهانی (بلوغ) در فرهنگ جنوب ایران و با آیین‌های خاص خودش معنا و شکل می‌گیرد. به بیان دیگر، تقوایی از یک «قالب جهانی» (روایت گذار) برای به تصویر کشیدن محتوا و زیست‌جهان بومی خود استفاده می‌کند و همین، هم به اثرش وجهی جهانی می‌بخشد و هم اصالت بومی آن را تقویت می‌کند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

گفت‌وگو علیرضا غلامی با نسیم خاکسار: نقش بی‌بدیل تقوایی در تولد «هنر و ادبیات جنوب»

این مصاحبه یک سند تاریخیِ درجه‌ یک برای فهم جریان ادبی جنوب، تاریخچه مطبوعات محلی و نقش محوری ناصر تقوایی در شکل‌بخشیدن به این جریان ادبی است. ارزش اصلی آن در روایت اولیه، جزئیات منحصربه‌فرد و تحلیل‌های شخصی نسیم خاکسار نهفته است. این متن برای هر پژوهشگری در حوزه تاریخ ادبیات معاصر ایران و به ویژه سینمای تقوایی، یک منبع ضروری و روشنگر محسوب می‌شود.

ادامه مطلب »
از ما

محمدرفیع محمودیان: ناصر تقوایی، سلامت را ما پاسخ می‌گوییم

این مقاله با نگاهی شاعرانه و فلسفی، به تحلیل فیلم «باد جن» ساخته ناصر تقوایی و ارتباط آن با شهر بندرلنگه و مفهوم «زار» می‌پردازد. نویسنده استدلال می‌کند که «باد جن» تنها یک مستند درباره یک آیین محلی نیست، بلکه تصویری است از «وضعیت عمومی جهان». نویسنده با ارجاعات فراوان به اسطوره‌ها (مانند مسیح، دیونیسوس، ادیپ) و چهره‌های ادبی (مانند ساعدی، احمد محمود، شاملو)، فیلم «باد جن» را به عنوان اثری جهان‌شمول و فلسفی فراز می‌آورد.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

پونه بریرانی: داستان زنی که همه چیز را تمیز تمیز تمیز تمیز می‌کرد

این داستان بیش از آنکه روایتی خطی باشد، تک‌پرده‌ی شاعرانه‌ای است از فروپاشی تدریجی یک ذهن در انزوای محض. بریرانی در این اثر تأثیرگذار، وسواس فیزیکی «تمیز کردن» را به استعاره‌ای بدیع برای پاک کردن زخم‌های کهنه، تلاش برای نظم بخشیدن به هرج‌ومرج درون، و سرانجام تقلای نومیدانه برای ایجاد ارتباط با جهان بیرون تبدیل می‌کند.

ادامه مطلب »
از ما

جواد اسحاقیان: گفتمان “تاریخ” و “ادبیات” در رمان “زنده باد تستوسترون” نوشته‌ی فریبا صدیقیم

رمان فریبا صدیقیم از طریق شخصیت‌هایی چون «صبا»، «ملانی»، «مری خونین» و «آن بولین» به بررسی پیوند تاریخ و رمان تاریخی در چارچوب پسامدرنیسم می‌پردازد. با استفاده از عناصر کنایه، چندصدایی و کارناوال، رمان مرزهای میان واقعیت و خیال را مخدوش کرده و مضامینی چون ستم مردسالاری، اقتدار زنان و بازنگری تاریخ را برجسته می‌کند.

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

لاسلو کراسناهورکای: کسی به در می‌کوبد

«کسی به در می‌کوبد» یک قطعه ادبی استثنایی است که از منظر روانکاوی به درون ذهن یک فاشیست نفوذ می‌کند. کراسناهورکای نشان می‌دهد که فاشیسم یک بیماری روانی است که در آن نفرت، حماقت، پارانویا و میل به ویرانگری در هم می‌آمیزد و فردی را می‌سازد که وجود خود را در نفی و نابودی «دیگری» تعریف می‌کند.

ادامه مطلب »
از ما

بهروز شیدا: «آرزوی فریادِ مایی که رمز آزادی بداند»، گذری کوتاه از ردپای چند متن در رمان سقفِ بلند تنهایی، نوشته‌ی حسین رادبوی

می‌خواهیم از ردپای چند متن‌ در رمان سقفِ بلند تنهایی، نوشته‌ی حسین رادبوی، به‌کوتاهی بگذریم. می‌خواهیم به متن‌ها، رنج‌ها، عشق‌ها، ناکامی‌های قصه‌ساز بنگریم. می‌خواهیم به گوشه‌ای از زنده‌گی‌‌‌های پُرآرزو و زخم بنگریم.

ادامه مطلب »
بانگ - نوا

از تجربه تا تخیل – لیلا راعی: «رقص آخر»

رویا، زنی که پس از گم‌گشتگی همسرش یحیی، زندگی‌اش را وقف بزرگ کردن سه دخترش کرده، پس از سال‌ها به زادگاهش بازمی‌گردد تا با گذشته‌ای آکنده از ابهام و بوی سوختگی تسویه‌حساب کند. لیلا راعی در این داستان با تم‌های فقدان، مادری و بازگشت به گذشته بیانگر تجربه‌های انسانی است و در همان حال با قدرت تخیل، از آن واقعیت‌ها فراتر می‌رود.

ادامه مطلب »
از ما

زری شاه‌حسینی: تحلیل و بررسی زبان و شخصیت‌پردازی در رمان «ممد چخوف» اثر خسرو کیان‌راد

رمان «ممد چخوف» اثر خسرو کیان‌راد، با تکیه بر دو رکن اساسی «زبان بومیِ غنی» و «شخصیت‌پردازی سنجیده و چندلایه»، اثری شاخص در حیطهٔ ادبیات بومیگرا به شمار می‌رود. این نقد با تمرکز بر این دو محور، نشان می‌دهد که چگونه نویسنده با تلفیق عناصر فرهنگیِ استان بوشهر، ضرب‌المثل‌ها و باورهای محلی با روانکاوی شخصیت‌ها، موفق به خلق جهانی روایی منسجم و اثرگذار شده است.

ادامه مطلب »