چه خبر؟

از ما

از اوج تا زوال ساسانیان: نقد خودکامگی در «زیر تاج تیسفون» نوشته مسعود کدخدایی

 «زیر تاج تیسفون» اثر مسعود کدخدایی، با روایتی حماسی و تراژیک از اوج و زوال ساسانیان، نه‌تنها شکوه دربار و ناپایداری قدرت را به تصویر می‌کشد، بلکه با نقد خودکامگی و تمرکز قدرت، درس‌هایی برای امروز ارائه می‌دهد. کدخدایی در گفت‌وگو با خوانندگان، از منابع الهام خود مانند شاهنامه و انگیزه‌اش برای بازآفرینی تاریخ با نگاهی انسانی و انتقادی سخن می‌گوید و نشان می‌دهد چگونه ریشه‌های رفتارهای معاصر ایرانیان را می‌توان در گذشته جست‌وجو کرد.

ادامه مطلب »
از ما

منا میرزایی: بهرام بیضایی و سمفونی تاریکی و نور در «داش‌آکل به گفته مرجان»

بهرام بیضایی در قسمت دوم نمایش «داش‌آکل به گفته مرجان»، با ترکیبی خیره‌کننده از رنگ، موسیقی و تراژدی، روایتی زنانه و عمیقاً انسانی از داستان کلاسیک صادق هدایت خلق کرده است. این اثر که با اجرایی چهارساعته، تماشاگران را در مسیری از عزا تا عشق، از جنگ تا مرگ و از تاریکی تا نور همراهی می‌کند، نه‌تنها وفاداری بیضایی به متن هدایت را نشان می‌دهد، بلکه با جسارتی بی‌نظیر، صحنه‌های اروتیک و نقش‌آفرینی درخشان زنان را به تئاتر ایران بازمی‌گرداند.

ادامه مطلب »
از ما

خالد رسول‌پور: «بدون کشتی در سیلاب کابوس» – تأملی بر داستانی از رضا نجفی

بررسی داستان «ژازون بدون آرگونات‌هایش» از رضا نجفی از منظر اسطوره‌شناسی، روانکاوی، و فرم ادبی. راوی، درگیر گم‌گشتگی هویتی و وجودی، از طریق نمادها و کهن‌الگوها رنج بشر را بازتاب می‌دهد. مقاله تناقضات راوی را برجسته می‌کند: انکارِ خواب در عین روایتِ حقیقت، ناتوانی از مشارکت در زندگی جمعی درحالی‌که به‌شدت درگیر تحلیل آن است، و تقلای او برای ساختن معنا در جهانی که خانه، عشق، و حتی داستان‌نویسی در آن به کلیشه تبدیل شده‌اند.

ادامه مطلب »
از ما

رضا نجفی: «از یادداشت‌های شبانه» – شب هفتم؛ ژازون بدون آرگونات‌هایش

خنده‌دار است، عین خواب می‌ماند. الان باید بیدار شوم و ببینم توی آپارتمانی در گینهایم، روی کاناپه‌ای خوابم برده است و در خواب دیده‌ام که آدرسم را فراموش کرده‌ام. اما من بیدارم و واقعاً آدرسم را گم کرده‌ام و فقط واژه‌ی پل سیدخندان و خیابان ویلا توی کله‌ام هست که هیچ کدام آدرس من نیستند…

ادامه مطلب »
از ما

احمد خلفانی: ادبیات و جستجو

نویسنده با اشاره به آثار ادبی مانند «منطق الطیر» و «اولیس»، جستجوی ذهنی را جوهره ادبیات می‌داند که انسان را از شتاب زندگی جدا کرده و به سوی تأمل و بازسازی خانه‌های ازدست‌رفته هدایت می‌کند. در جهانی که آوارگی ذهنی و جغرافیایی انسان را فرا گرفته، ادبیات به‌عنوان پناهگاهی برای توقف و یافتن معنا عمل می‌کند، جایی که جستجو و خانه یکی می‌شوند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

بهروز شیدا: «برهوتِ بازی‌ی سفرِ بی‌سودا»، نیم‌نگاهی به رمان من تا صبح بیدارمِ، نوشته‌ی جعفر مدرس صادقی، از چشمِ نورتروپ ِفرای

   به روایتِ نورتروپ فرای هیچ اثر ادبی‌ای به‌تمامی جدید نیست؛ نه آثارِ چاسر نه شکسپیر نه میلتون؛ چه اثر ادبی تبلوری است از کنش‌های عمومی‌ی انسانی؛ کنش‌های عمومی‌ی انسانی در قالبِ تصویرِ جنگل و دریا؛ در قالب حضورِ قهرمانان آشنا و غریبه، عشق‌های مجاز و ممنوع. کهن‌نمونه‌ها چیزهای دیگر را تداعی می‌کنند؛ سپیدی‌ی پاکی را؛ سبزی‌ی حسادت را؛ صلیب مرگ مسیح را.

ادامه مطلب »
از دیگران

نورتروپ فرای: معمار تخیل ادبی و نظریه‌پرداز اسطوره‌ها

نورتروپ فرای، منتقد ادبی برجسته کانادایی، با کتاب «تشریح نقد» و مفهوم «تخیل آموزش‌دیده»، ادبیات را به‌عنوان جهانی از اسطوره‌ها و نمادهای به‌هم‌پیوسته بازتعریف کرد. او با نگاهی نوآورانه به کهن‌الگوها و چشم‌انداز آناگوژیک، ادبیات را نه تقلیدی از زندگی، بلکه ابزاری برای کشف حقیقت‌های عمیق انسانی می‌دانست که ما را به بازاندیشی در واقعیت و تحول اجتماعی دعوت می‌کند.

ادامه مطلب »
چه خبر؟

سه شعر از پرستو جوزانی

پرستو جوزانی در این اشعار با تصاویر تند و نمادین، وضعیت انسانی را در برابر نیروهای بیرونی (شهر، مرگ، فساد) و ترس‌های درونی به تصویر می‌کشد. شعر «سنگ صبور» به‌ویژه با ترکیب اسطوره و واقعیت، امیدهای شکست‌خورده را نشان می‌دهد و از زبان یک راوی بی‌رحم، مخاطب را با حقیقت تلخ زندگی مواجه می‌کند.

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

یودورا ولتی: «مرگ یک فروشنده‌ی دوره‌گرد» به ترجمه‌ احسان شفیعی‌زرگر

در داستان «مرگ یک فروشنده دوره‌گرد» سبک ویژه ولتی یعنی توصیفات حسی، دیالوگ‌های موجز، و نمادگرایی قوی بازتاب‌دهنده نگاه عمیق او به ضعف‌ها و تنهایی انسان است. این داستان، مانند بسیاری از آثارش، مرز میان واقعیت و خیال را محو می‌کند و خواننده را با حسی عمیق از هم‌ذات‌پنداری با شخصیتی تنها و در آستانه فروپاشی رها می‌سازد.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

گویه‌های بانگ – گویه نوزدهم: «پَیامْبَرِ دِرَخْتانْ» از صَفا صَفایی

«پیامبر درختان» نوشته صفا صفایی اثری عمیقاً طبیعت‌گرایانه و عرفانی است که در آن شاعر خود را نه پیامبر انسان‌ها، بلکه پیامبر درختان، حیوانات و عناصر طبیعی معرفی می‌کند. این شعر با نگاهی پرشور به جهان طبیعت، از زبان موجوداتی سخن می‌گوید که اغلب نادیده گرفته می‌شوند: درختان، پرندگان، سنگ‌ها و رودها.

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

میزگرد – باهار مومنی: تقابل هویت و میراث در داستان «استفاده روزمره» آلیس واکر

در میزگردی تحلیلی، سه صاحبنظر با واکاوی شخصیت‌های داستان آلیس واکر، پرسش‌های بنیادینی دربارهٔ هویت، میراث فرهنگی و دوگانگی نسل‌ها مطرح کردند. این گفت‌وگو نشان می‌دهد که تقابل میان «سنتِ زنده» و «میراث موزه‌ای» چگونه بازتابی از تنش‌های اجتماعیِ گسترده‌تر است. آیا دی، با تمام نمایشی بودنش، قربانی گسست تاریخی است؟ یا مگی و مادر، با پایبندی به سنت‌های کاربردی، تنها راه حفظ اصالت را نمایندگی می‌کنند؟ پاسخ این پرسش‌ها فراتر از یک داستان، به درکی جهانی از هویت و تعلق خاطر می‌انجامد.

ادامه مطلب »
از ما

میلاد ظریف: عبدالحلیمی از آهوهای سیری

در این داستان ماجرا از زبان عبدالحلیم در مرز بین رؤیا و بیداری روایت می‌شود. گذشته با خاطراتی از جنگ و ماهرخ و زمان حال با آلودگی‌های نفتی درهم می‌آمیزند و حس گم‌گشتگی راوی را تقویت می‌کنند. عناصری مثل آهو، که نماد طبیعت بی‌پناه است، جانور نفتی، که صنعت ویرانگر را نشان می‌دهد، و سوراخ گلوله در قاب عکس، که زخم‌های جنگ را تداعی می‌کند، به روایت عمق مفهومی می‌دهند. استفاده از زبان محلی و تک‌گویی‌های درونی، عبدالحلیم را به چهره‌ای باورپذیر و انسانی تبدیل می‌کند که صدایش در ذهن خواننده طنین‌انداز می‌شود.

ادامه مطلب »
از دیگران

یوکیو میشیما: «از برهوت» به ترجمه حمید حسینی

این داستان، روایتی هولناک و روان‌کاوانه از مواجهه‌ی نویسنده با یک مهاجم ناشناس است. رفتار عجیب مهاجم، از جمله درخواست مکرر «حقیقت» و حمل یک جلد دائره‌المعارف، نشان‌دهنده‌ی نوعی آشفتگی روانی است که در عین ترسناک بودن، حس همذات‌پنداری مبهمی را در راوی برمی‌انگیزد. صحنه‌های تنش‌زا، مانند شکستن پنجره و تعقیب و گریز در خانه، با جزئیاتی واضح و تقریباً سینمایی روایت می‌شوند و خواننده را در فضایی میان واقعیت و کابوس قرار می‌دهند.

ادامه مطلب »
از ما

فریده سعیدی: راه‌پله این خانه پنجره ندارد

این داستان به موضوعاتی مانند هویت فردی، محدودیت‌های اجتماعی و جست‌وجوی آزادی می‌پردازد. راوی – یک زن معلم فلسفه و خواننده آواز – در حال بررسی خانه‌ای جدید با مشاور املاک است. تمرکز او بر پنجره‌های تمام‌قد و دید باز، نمادی از نیازش به آزادی و ارتباط با جهان بیرون است. این خواسته در تضاد با دیدگاه عملی و مادی مشاور قرار می‌گیرد. این تقابل، تنشی اساسی در داستان ایجاد می‌کند: تقابل بین آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی، بین هنر و زندگی روزمره.
‎‌

ادامه مطلب »
از ما

سورنا دانایی: خوانش انتقادی «انقلاب مینا»؛ ایدئولوژی، جنسیت و تبعید

رمان «انقلاب مینا» نوشتهٔ مهرنوش مزارعی، با روایتی چندلایه و رویکردی خودزندگی‌نامه‌ای، سرگذشت «مینا شعبانی» را از جوانی در ایران تا مهاجرت اجباری به آمریکا پی می‌گیرد. این مقاله با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی (Critical Discourse Analysis یا CDA)، نشان می‌دهد که چگونه گفتمان‌های سیاسی (چپ‌گرایی افراطی، انقلاب ۵۷)، جنسیتی (مبارزه با مردسالاری) و اجتماعی (مهاجرت) بر سرنوشت مینا تأثیر می‌گذارند.

ادامه مطلب »
از ما

شیرین عزیزی مقدم: «زارابِل»، سفری عارفانه در مرز واقعیت و خیال

مجموعه‌داستان «زارابِل» نوشته‌ی احمد حسن‌زاده در مرز واقعیت و خیال حرکت می‌کنند و با زبانی ساده و شاعرانه، جهانی چندلایه از شخصیت‌های عارف‌مسلک، طبیعت‌گرا و آرمان‌گرا را به تصویر می‌کشد. داستان‌ها با مضامین مشترکی چون مرگ، ترس، و امید، به هم متصل‌اند و ترکیبی از رئالیسم جادویی، عرفان شرقی و ناتورالیسم را ارائه می‌دهند.

ادامه مطلب »
از ما

شاهرخ تندروصالح: ادبیات به منزلۀ رسانه‌ای انتقادی

نویسنده با نگاهی تاریخی نشان می‌دهد که ادبیات، از دوران قاجار تا پس از انقلاب ۵۷، با کشف مضامین نو و پرسشگری، گفتمان‌های انتقادی حول حقوق شهروندی، مدنیت و عقلانیت مدرن را شکل داده است. این مقاله ادبیات را رسانه‌ای می‌داند که نه‌تنها واقعیت‌های جامعه را بازتاب می‌دهد، بلکه با نقد قدرت، هندسهٔ فکری جدیدی می‌آفریند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

قاضی ربیحاوی: نخستین عشقبازی‌ام

این داستان از منظر راوی اول شخص و با زاویه دید درونی محدود، تجربه ذهنی و حسی شخصیت اصلی را با شدت بالا به خواننده منتقل می‌کند. راوی با تمرکز بر جزئیات حسی و تصاویر جسمانی، روایتی غیرخطی ارائه می‌دهد که میان اکنونِ رابطه جنسی و گذشتهٔ خانوادگی در نوسان است و تجربهٔ ناخالصِ نخستین رابطه جنسی را بی‌پرده و اثرگذار بازتاب می‌دهد.

ادامه مطلب »
از ما

گوشه‌های بانگ – گوشه‌ دوازدهم: «پروست چگونه می‌تواند زندگی‌تان را زیرورو کند؟» نوشته پونه بریرانی

این داستان از پونه بریرانی داستانی است هوشمندانه که با نگاهی فلسفی به عشق و تنهایی، تصویری واقع‌گرایانه از یک زن میانسال ارائه می‌دهد. سبک روایی روان، شخصیت‌پردازی قوی و نگاه ضدکلیشه‌ای به عشق، آن را به اثری متمایز تبدیل کرده است. «پروست چگونه می‌تواند زندگی‌تان را زیرورو کند؟» بیش از آنکه درباره‌ی عشق باشد، درباره‌ی نیاز به عشق است – نیازی که حتی پروست‌خوان‌ها هم از آن گریزی ندارند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

گویه‌های بانگ- گویه هجدهم: «ای رانده‌شدگان بیایید!» از پیمان وهاب‌زاده

شعر پیمان وهاب‌زاده با گوشه‌چشمی به اخراج گسترده مهاجران افغان از ایران و کشتار غزه با ترکیبِ روایتِ آرمان‌شهری و سوگِ پنهان، جهانی بی‌مرز به نام «پیمانستان» می‌آفریند که در آن مهربانی قانون است و هویت‌ها بازتعریف می‌شوند. این اثر هم نوستالژی است برای جهانی ازدست‌رفته، هم بیانیه‌ای برای جهانی که می‌تواند باشد.

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

 سال بلو: «پدر آینده» به ترجمه نادر افراسیابی

«پدر آینده» (A Father-to-Be) به موضوعاتی مانند هویت، مسئولیت‌های خانوادگی و ترس‌های ناشی از آینده می‌پردازد. این داستان با نگاهی روان‌شناختی و فلسفی، زندگی شخصیتی به نام روگین را بررسی می‌کند که در آستانه ازدواج قرار دارد و نگرانی‌هایش درباره آینده، به ویژه نقشش به عنوان پدر، او را به تفکر واداشته. بلو در این داستان با مهارت، ترس‌ها و تردیدهای یک مرد معمولی را به تصویر می‌کشد که در مواجهه با تغییرات بزرگ زندگی، احساس می‌کند کنترل امور از دستش خارج شده است.

ادامه مطلب »