نقد ادبی

از ما

مجتبی زمانی: «عقرب‌کِشی» – تقدس‌زدایی از امرِ ایدئولوژیک

این جستار، پژوهش کوتاهی است تا به واکاوی لایه‌های زیرین رمان عقرب‌کِشی بپردازد. فرضِ پیشاپیش پذیرفته شده این جستار این است که، متن دارای نوعی ناخود‌آگاهی است و منتقد ادبی مانند یک روانکاو به ناخودآگاه متن توجه می‌کند. حتا به آنچه که گفته نشده و لاجرم واپس زده شده است.

ادامه مطلب »
از ما

مهین خدیوی: هوشنگ چالنگی و مجموعه‌ی «زنگوله‌ی تنبل»

شناخت نسل امروز از شعر هوشنگ چالنگی مدیون نشر سالی ‌است که کتاب «زنگوله‌ی تنبل» چالنگی را در سال ۱۳۸۳ و کتاب «آبی ملحوظ» وی را در سال ۱۳۸۷ منتشر کرد. از مهین خدیوی، شاعر و نویسنده و مدیر نشر سالی خواستیم به اختصار درباره آشنایی‌اش با چالنگی و سایر شاعرانی که آثارشان را منتشر کرده برای «بانگ» بنویسد.

ادامه مطلب »
از ما

شهریار مندنی‌پور: اسیاوشان بر برف‌های مرگ (خفیه‌‌خوانی اسطوره کیخسرو در شاهنامه)

هوهوی باد چهار سلحشور خفته بر کنار چشمه را بیدار می‌‌کند . و ناگاه برف ـ دیوزادـ بر آن‌‌ها می‌‌‌تازد. گفته شده بود که در این وادی درنگ نکنید . گفته شده بود که بادی از کوه فرو می‌وزد که شاخ و برگ درختان را می‌شکند و از ابری سیاه، برفی می‌بارد که راه ایران زمین را گم‌‌می‌کنید. کیخسرو شاه گفته بود این‌‌ها را و خود دیگر ناپدید بود.

ادامه مطلب »
نقد ادبی

شاعر ماهِ «بانگ»: هوشنگ چالنگی

طبق قراری که گذاشته‌ایم، هر ماه به طور اختصاصی به زندگی و آثار یکی از شاعران فارسی‌زبان خواهیم پرداخت. این ماه شعرهایی از هوشنگ چالنگی به گزینش شاعران و صاحب‌نظران منتشر خواهیم کرد و نیز یادداشت‌ها، نقد‌ها و گفت‌و‌گوهایی پیرامون او و میراث ادبی او.

ادامه مطلب »
از دیگران

کالوینو و شهرهای نامرئی‌اش – به ترجمه تارا نوری

متن زیر، سخنرانی ایتالو کالوینو برای دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی بخش نویسندگی در دانشگاه کلمبیا است در ۲۹مارچ ۱۹۸۳. موضوع سخنرانی، رمان «شهرهای نامرئی» از رمان‌های اوست که نخستین بار در سال ۱۹۷۲ منتشر شد.

ادامه مطلب »
از دیگران

رضا علامه‌‌زاده: واقعگرائیِ چرکین و قصه‌ی «بازگشتِ ملوان»ِ پدرو خوان گوتی‌یِرز

«واقعگرائیِ چرکین» عنوانِ یک جنبش ادبی در آمریکای شمالی است که چند دهه بیشتر سابقه حضور در عرصه‌ی گسترده‌ی ادبیات جهانی ندارد. «واقعگرائیِ چرکین Dirty Realism» پیش از همه در قصه‌نویسی کوتاه آمریکائی در دهه هفتادِ قرن گذشته متولد شد که اهل فن آن را شاخه‌ای از «مینی‌مالیسم = ایجازگرائی» می‌دانند.

ادامه مطلب »
از ما

کوشیار پارسی: جهان از آهنی کی تاب گیرد – در خوانش ِ«ماه تا چاه»ِ حسین آتش‌پرور: شهر، چون ادامه‌ی انسان

بنیاد فرهنگی ژاله اصفهانی پنجشنبه ۲۰ آبان (۱۱ نوامبر) جلسه‌ای را به بحث و گفت‌وگو درباره رمان «ماه تا چاه» نوشته حسین‌ آتش‌‌پرور اختصاص داد. کوشیار پارسی سخنران اصلی این برنامه بود. متن سخنان او.

ادامه مطلب »
از ما

جلال رستمی گوران: معمای حل نشده‌ی «هزار و یک روز»

«هزار و یک روز» کتابی از دوران صفوی و از زمره جامع‌الحکایات است. در این اثر تو در تو فرخناز، شاهزاده‌ خانم کشمیر با دیدن خوابی از مردان متنفر می‌شود. پادشاه او را به دایه «جرعه‌بخش» می‌سپرد که با داستان‌گویی درباره مردان وفادار شفایش دهد.

ادامه مطلب »
از ما

جواد تسلیمی: اسطوره‌زدایی از افسانه مادری در رمانِ «غلاف»

رمانِ «غلاف» پونه روحی شرحِ حالاتِ درونیِ زنِ جوانی است که پس از تولّدی دوباره و دوگانه، با جدا شدن از امرِ نمادین و سفر به دنیای خیال، به تدریج تبدیل به بیگانه‌ای سازش‌ناپذیر می‌شود و اسطورۀ مادریِ گفتمانِ مردسالارِ حاکم را به پرسش می‌کشد. داستان در اتاقِ زایمانِ بیمارستان، هنگامِ زایمانِ مونا آغاز می‌شود.

ادامه مطلب »
از ما

ساناز اقتصادی‌نیا: زندگی دردمندانه آقای بازنده – «شام آخر» نوشته سرور کسمایی

نویسنده ما را با شخصیت اصلی بی‌نام داستان که به خاطر فراری دادن زنش از دست ماموران اطلاعات، به جنتلمن ملقب شده همراه می‌کند تا شاید بتوانیم از پشت میله‌های زندان به دوهزار و هفتصدو شصت‌وچهار روزی که او در ترس و تنهایی و شک زندگی کرده است نزدیک شویم.

ادامه مطلب »
از ما

نیره توکلی: دربارۀ زنانه‌نویسی در آثار مهرنوش مزارعی

زنانگی و مردانگی چیز ثابت و تغییرناپذیری نیست. جنسیت صفتی اکتسابی است که همچون جنبه ‏ای از هویت یا تمام هویت در جریان برهم ‏کنش اجتماعی به دست می‏ آید. زنانگی ومردانگی صفات و خصوصیات فرهنگی ثابت و تغییرناپذیر و ذاتی را شامل نمی‌شود.

ادامه مطلب »
از ما

محمود فلکی: نقش ِ ماضی روایتی در داستان

هامبورگر در کتاب “منطق اثر ادبی” با طرح نظریه‌ی «ماضی روایتی» به مسئله‌ی تازه و جذابی در ارتباط با شناختِ تفاوت بین متن تخیلی و واقعی پرداخت که هنوز تازگی خود را حفظ کرده و در مرکز بسیاری از بحث‌های مربوط به تئوری داستان نویسی قرار دارد.

ادامه مطلب »
از ما

کوشیار پارسی: «قادر عبدالله»، آینده‌ی دیروز

قادر عبداله در ترجمه‌اش از قرآن ادعا می‌کند: «ترجمه‌ی قرآن ناممکن است؛ زیبایی زبان محمد در روند کار از دست می‌رود. همه‌ی جمله‌های قرآن تداعی‌کننده‌اند. به شکل‌های گوناگون می‌توانی ترجمه کنی، و خطا می‌کنی.» تداعی کننده؟ این‌جا و آن‌جا. ترجمه به شکل‌های کوناگون؟ کار ِ ترجمه البته گزینش است. ترجمه در به‌ترین شکل نزدیک شدن ِ درست است، بازتابی درست؛ در بهترین شکل کار هنری خوب. هر زبانی زیبایی خود دارد.

ادامه مطلب »
از ما

مجتبی‌ زمانی‌: نگاهی به ساختار شر در ادبیات داستانی

ابتدا با پرداختن به ادبیات داستانیِ غرب تلاش می‌کنیم تا ساختاری برای ظهور ضد قهرمان‌ها (antagonist) بیابیم و به نقش آن‌ها در ساختارِ جامعه معاصرشان  بپردازیم. سپس با مقابل هم قراردادن ساختار کشف‌شده با ادبیات داستانیِ فارسی، به پاسخ این سوال می‌پردازیم که «چطور ادبیات داستانی فارسی از بازنماییِ واقعیت‌های جامعۀ عصر خود بازماند؟

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

تری ایگلتون: «آیا زنان متفاوت می‌نویسند؟»، به ترجمه علی لاله‌جینی

پرسش پیچیده‌ای که بسیار طرح می‌شود و در نظریه‌ی ادبی‌ فمینیستی مورد بحث قرار می‌گیرد، این است که آیا نوعی نوشتن زنانه وجود دارد؟ آن گونه که ما فهمیده‌ایم زبان نشانه‌ای کریستوا مخصوص زنان نیست.

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

جلال رستمی گوران: «وزارتخانه رؤیاها»ی هنگامه یعقوبی فراه

«وزارتخانه رؤیاها» نوشته هنگامه یعقوبی فراه اخیراً به زبان آلمانی توسط Aufbau از ناشران معتبر آلمانی، راهی بازار کتاب آلمان شده و مورد توجه رسانه‌های آلمانی‌زبان قرار گرفته است.   نگاهی به این کتاب با توجه ویژه به نویسنده آن.

ادامه مطلب »
از ما

بهروز شیدا: گَردِ اندوهِ او بر چهره‌ی او- گذری از رمان قیصر پرتغال با نگاه به نظریه‌ی رمان میخاییل باختین

قیصر پرتغال، نوشته‌ی سلما لاگرلوف، شاید یکی از پُراهمیت‌ترین رمان‌های تاریخ سوئد است. بر مبنای این رمان فیلم‌ها ساخته شده است. در مورد این رمان کتاب‌ها نوشته شده است. قیصر پرتغال انگارمنبعِ آفرینشِ افسانه‌ها است؛ سازی که از صدا می‌سوزد.

ادامه مطلب »