نقد ادبی

از ما

حسین آتش‌پرور:گذشته‌ای که همچنان با ما راه می‌رود

سرخپوست تنها نوشته منیرو روانی‌پور از این جهت مهم است که نویسنده با جسارتی کم‌نظیر آینه را به دست انسان معاصر بخصوص خاورمیانه‌ای می‌دهد که در چه دنیای عفنی زندگی می‌کند. و جهان چگونه گندابی برای زیست ما شده.

ادامه مطلب »
از ما

محمدرفیع محمودیان: هستی نیستیمندِ پول و روایت

نویسنده آرژانتینی تبار آمریکایی هرنان دیاز در کتاب خود اعتماد کوشیده پرده از راز دو شعبده‌ی بزرگ جهان مدرن، پول و روایت، بردارد. هر دو برای او قصه هستند، قصه‌ای، افسانه‌ای نه برای تفریح و دلخوشی که برای برساختن جهانی که در گستره‌ی آن زندگی کنیم.

ادامه مطلب »
از ما

مهرک کمالی: شاملو، ضحاک و رد پای اساطیر

پژوهش هایده ترابی با عنوان «ضحّاک در تاریخ: بررسی تطبیقی-تاریخی اسطوره‌ی ضّحاک» نشان می‌دهد هر گونه برداشت از اساطیر بدون توجه به دگردیسی آنها در طول زمان، عوض شدن راویان و بازسرایان و نقش حاکمان مذهبی و سیاسی در تثبیت روایت مورد قبول خود ناممکن است.

ادامه مطلب »
از ما

حمید فرازنده: جست‌وجوی تحریف‌آمیز عدالت

عدالت در نظر روایتگر رمان «برای تو» همخانه‌ی حس انتقام‌گیری است: کسی باید تاوان همه‌ی شوربختی‌های مرا بپردازد؛ بدون یک قربانی من به آرامش نمی‌رسم. روحیه‌ای که با ناتورئالیسم حاکم بر روایت همخوان است.

ادامه مطلب »
از ما

اسد سیف: ادبیات سرگرمی

با درگذشت رجبعلی اعتمادی بحث دیرینه ادبیات عامه‌پسند متکی بر قدرت‌های سیاسی مسلط به عنوان بدیل ادبیات متعالی که می‌خواهد مستقل باشد از نو درگرفت. در این جستار با بن‌مایه‌های این بحث آشنا می شویم.

ادامه مطلب »
از ما

لیلا صلاحی: قصه‌گویی و قصه‌خوانی برای کودکان

روزگاری برای کودکان قصه می‌گفتند. کودکی که با یکی از بستگان مسن مانند مادربزرگی، خاله یا عمه‌ای اخت بود، تصادفی یا به مناسبتی در اوقاتی از روز که هنوز فراغتی بود، گوش به این کلمات جادویی می‌سپرد: یکی بود، یکی نبود…

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

کوشیار پارسی – خوشامدگویی به تن‌کام‌خواهی و راندن ِ آن در اسپانیا

جایگاه ادبیات تن‌کام‌خواهانه در اسپانیا، نسبت به اروپا و آمریکای شمالی شایسته‌تر است. به زمانی که تن‌کام‌خواهی از پس موج کوتاه مدت و نه چندان قابل اعتماد با رسیدن موج ِ نومحافظه‌کاری و فمینیسم دهه‌ی هفتاد و هشتاد سده گذشته در نطفه خفه شد، اسپانیا انقلاب اقتصادی و فرهنگی تجربه کرد و در این سرخوشی به هیچ روی حاضر به مهار شادخواری ِ به دست آمده نبود.

ادامه مطلب »
از ما

خسرو کیان‌راد: «شب‌نشینی اشباح» در «شبح اپراتور»ِ هادی کیکاووسی

هادی کیکاووسی در «شبح اپراتور» ما را به شب‌نشینی اشباحی می‌برد که محله‌ی «خورِ گورسوزان» در حاشیه‌ی بندرعباس را در تسخیر خود دارند. حضوری ویرانگر که خبر از سیلابی عظیم می‌دهد.

ادامه مطلب »
از ما

مریم عربی: حقیقتِ واقعیت – رمان «بالاپوشی از قطار»ِ مهدیه کوهی‌کار

در رمان «بالاپوشی از قطار» خواننده مدام در پی وضوح آگاهی خویش از واقعیاتی است که بر راویان داستان گذشته است، اما چقدر می‌توان به وضوح آگاهی راوی اطمینان کرد و تا چه حد می‌توان به شرح او از وقایع باور داشت؟

ادامه مطلب »
از ما

نسیم خاکسار: نجواهای راویانی که فاجعه را زیسته‌اند – نقد و نگاهی بر «بهار هر سال…»

نمایشنامه‌ی “بهار هر سال…” نوشته محسن یلفانی روایت ماجراهایی است که پیش و پس از انقلاب ۵۷ بر کریم بهزادی و فرزندانش رفته است. دقیق تر، روایت زندگی کریم بهزادی، پسران، دختر، عروس و نوه‌اش است در این دو دورۀ زمانی.

ادامه مطلب »
از ما

امیر موسوی: تقدس‌زدایی از «دفاع مقدس»؛ جنگ ایران و عراق در داستان‌های آبکنار – به ترجمه مجتبی زمانی

نوشته‌های ضد جنگ حسین مرتضائیان آبکنار به درستی در حوزه‌ای بیرون از معیارهای تعریف شده برای «ادبیات دفاع مقدس» قرار می‌گیرد. آثار او در حوزه ادبیات جنگ، نه تنها غالبا روایت دفاع مقدس را به چالش می‌کشند، بلکه گاهی سعی در واژگون کردن کامل روایت مسلط دارند.

ادامه مطلب »
از ما

علی رضا جوانمرد: نقد مدرسه‌‍‌ای مدرس صادقی

جعفر مدرس صادقی، مرد نام‌آشنای جهان کوچک داستان فارسی است. کم ننوشته است و کم درس نداده است و کم هنرجوی داستان تحویل جامعه‌ی نحیف داستان فارسی نداده است. خوب کرده است و پر کرده است. در این مقاله بر نقد او از بهرام صادقی تأمل کرده‌ایم.

ادامه مطلب »
از ما

روزبه جورکش:«آواره/پناهنده» در داستان‌های قاضی ربیحاوی

در این نوشتار با واکاوی داستان‌های «توی دشت بین راه» و «گلدان» از قاضی ربیحاوی نشان می‌دهم که در جهان داستانی او، مسئلۀ آوارگی/پناهندگی چگونه از یک عارضه سیاسی در دل وضعیتِ اضطرار به امری عاطفی بدل می‌شود و همچنین چرا شخصیت‌های این داستان‌ها به «آوارگی درونی» تن می‌دهند.

ادامه مطلب »
از ما

حسین نوش‌آذر: شخصیت‌‌پردازی در داستان‌های کوتاه مهشید امیرشاهی

داستان‌های کوتاه مهشید امیرشاهی ما را به یک جهان چندمعنایی رهنمون می‌کنند. جهانی که با همۀ تلخی، شیرین است، چون از جنس زندگــی ماست، گاه مــا را می‌خنداند، گاه به تفکر وامی‌داردمان و گاه غمگین‌مان می‌کند.

ادامه مطلب »
از ما

امیرعطا جولایی: بدان زمانه ندیدی که این‌چنینان بود – یادنامه‌ی دکتر محمود زندمقدم

خویشکاری او از روزی که گذارش برای گزارشی افتاد به بلوچستان، شد دالان‌داری فرهنگ ایرانی. عزم نوشتار که می‌کرد، جهان چنانش تنگ می‌شد که نمی‌توانست ننویسد؛ گو با دست لرزان و حافظه‌ی گریزپا.

ادامه مطلب »
از ما

مهدی گنجوی:هزار و یک شبِ اوحد بن احمد بلگرامی، ره‌نوردِ وادیِ گمنامی

ترجمه دیگری از هزار و یک شب، به قلم اوحد بن احمد بلگرامی را معرفی می‌کنم. این ترجمه را می‌بایست دومین ترجمه‌ی فارسی هزار و یک شب بعد از ترجمه‌ی بزنجردی – که در سال ۱۸۱۴ به اتمام رسیده – دانست.

ادامه مطلب »
از ما

کورش عموئی: از نفراتِ نیما به جادوی روجا: نکاتی پیرامونِ صدسالگیِ افسانه

نیما در افسانه، به تعبیری، با زرتشت سخن می‌گوید؛ امّا با زرتشتِ شاعر و سرودساز، نه زرتشتِ پیامبر. غفلت از این تمایز میانِ شاعر و پیامبر، خواشن شعر نیما را به دکترینی الهیاتی فرومی کاهد که از جانِ زنانه‌ی افسانه‌ی نیما دور است.

ادامه مطلب »
از ما

حسین آتش‌پرور: یکی شدن فاعل و مفعول – بررسی داستان «حفره» قاضی ربیحاوی

از ابتدای داستان ما با مشخصات شخصیتی روبه‌رو هستیم که قاسم را کشته است. در طول داستان، رفته‌رفته همین صفت و داده‌ها به خود او بازمی‌گردد و در نهایت او شخصیتی را با مشخصات خودش می‌کشد. در تردید می‌مانی که قاسم فاعل است یا مفعول؟

ادامه مطلب »