نقد ادبی

از ما

محمدرفیع محمودیان: نظریه‌ی عمومی افسون – در معرفی رمان نظریه‌ی عمومی فراموشی

جذابیت رمان در چه چیزی، در چه عامل یا عواملی، نهفته است؟ چرا در دورانی که کار، مصرف، رسانه های همگانی و گردش‌گری جایگاهی مهم در زندگی انسانها یافته‌اند هنوز بسیاری بخشی از وقت آزاد خود را به خواندن رمان اختصاص می‌دهند؟

ادامه مطلب »
چه خبر؟

سالگرد قیام ژینا – یونس لیثی دریلو: «آزادی و زندگی زن به شیوه ملانصرالدین»، به ترجمه حمیده جوانشیر

کاریکاتورها و داستان‌های تلخ و شیرین نشریه ملانصرالدین در زمینه آزادی زن، بیانگر این معناست که در یک قرن گذشته زنان در منطقه ما چه‌ها به دست آورده‌اند و برای چه‌ها هنوز باید بجنگند و مردان به این مسئله چطور نگاه می‌کنند.

ادامه مطلب »
از ما

ناصر منوچهری: «بُهت، شَک، وحشت، تنهایی و هنر»- نگاهی به بوف کور و شعر فروغ فرخزاد

هراس انسان از مرگ، مضامینی تازه نیستند. آن چه می‌تواند نسبتآ بدیع جلوه کند، انطباق جنبی این مضامین‌اند بر تار و پود جامعه‌‌ای که خود را، لجوجانه و کودک‌وش، تافته‌ی جدا بافته‌ای می داند و درانتها و بویژه پیگیری آنها در بطن ادبیات مدرن ما.

ادامه مطلب »
از ما

بهروز شیدا: «آوازِ دورِ خونین‌شبان شاید؟» – چهار رمانِ شکارِ کبک، پنجاه درجه بالای صفر، لب بر تیغ، خنده‌ی شغال در چند نگاه

به چه چیز در این چهار رمان نگاه می‌کنیم؟ چه‌گونه نگاه می‌کنیم؟ به حضور مرگ نگاه می‌کنیم؛ به رابطه‌ی عشق و مرگ. به چهار رمان شکار کبک، پنجاه درجه بالای صفر، لب بر تیغ، خنده‌ی شغال در چهار آینه نگاه می‌کنیم: درک زیگموند فروید از رانش مرگ، درک ژاک لاکان از رانش مرگ،  اندیشه‌ی ژان پل سارتر، اندیشه‌ی فریدریش نیچه. آن‌گاه؟

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

احمد خلفانی: «تستوسترون و بازی قدرت»-  رمانِ «زنده باد تستوسترون»ِ فریبا صدیقیم در نشر باران

رمان «زنده باد تستوسترون» را در حالت کلی می‌توان داستانی دانست در مورد جولان قدرت در درون انسان‌ها. نشان‌دهنده اینکه قدرت از بیرون است ولی به درون نفوذ می‌کند و زن و  مرد را تغییر داده و رفتارهایشان را شبیه هم می‌کند.

ادامه مطلب »
از ما

جواد اسحاقیان: دختران کوبانی 

در کهن‌ترین افسانه‌ها و اسطوره‌های ادبیات فارسی مانند “هزار و یک‌شب” از “حکایت مرد غمگین” یاد باید کرد که عقابی بس بزرگ او را به سرزمینی ناشناخته می برد که در آن، زنان فرمانروا، جنگ‌جو و رهبر هستند.

ادامه مطلب »
از ما

علی شریعت کاشانی: احمد شاملو و «روزگار غریب» ایران امروز

توانایی چشمگیر تصویرها، استعاره‌ها و لحن و زبان رازگشای شاملو در بازنمایی حال و هوای جاری در ماتم‌سرای ایران چنان است که گویی شاعر از موضعی پیشگویانه و پیامبرانه معبر و مفسر هرآن چیزی است که در زمانه نامهربان ما، در این چندمین دهه استیلای استبداد دینی بر ایران پساانقلابی و مغبون، همچنان روی می‌دهد.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

شهریار مندنی‌پور: ادبیات زخمی ایران در حکومت اسلامی، سرکوب‌ها و خلاقیت‌ها- مقدمه‌ای در موقعیت ادبیات ایران در آستانه سالگرد قیام ژینا

روزی که دختری/ گردآفریدی  شجاع روسری‌اش را بر سر چوبی دار‌‌ زد و بر‌ بلندایی ایستاد، شروع یک جنبش نبود. یکی از تجلی‌های آن بود. برآمدن «آزادی نه گفتن» به ستم دوگانه بر زنان ایران: زن، زندگی، آزادی= آزادی ادبیات ناب، نه مردسالار و نه زن سالار

ادامه مطلب »
از دیگران

سجاد زند: «چاقو» نوشته سلمان رشدی – وقوع معجزه برای یک نویسنده خداباور؟

نوشته سلمان رشدی درباره مجموعه وقایعی که به سوءقصد به جان او منجر شد و آنچه که بعد از سوءقصد اتفاق افتاد، یک سند است اما الزاماً اثر ادبی خلاقی نیست. رشدی در فصل‌هایی از این کتاب ناکام است اما این بدان معنا نیست که کتاب خواندنی نباشد. این اثر را بررسی کرده‌ایم.

ادامه مطلب »
از دیگران

احمد خلفانی: «ناطور دشت» ـ نگاه از دریچه‌ی تخیل

رمان ناطور دشت،نوشته‌ی جروم دیوید سلینجر، داستان چالشِ نوجوانی به نام هولدن کالفیلد با تنگناها و محدودیت‌های دنیای بزرگ‌ترهاست، با سیستم یا سیستم‌هایی که آن‌ها را هم‌رنگ و هم‌شکل، و رفتار و کردار و زندگی و معاملات‌شان را دروغین و مزورانه می‌کند.

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

مهرک کمالی: «زخم انار» نوشته امید فلاح آزاد رمانی نابهنگام اما کم‌نظیر

وارتگز ساده و معصوم و همیشه بازنده در رمان پنزخم انارپم نوشته امید فلاح آزاد، روح ایرانی بی‌جاشده‌‌ی‌ پرتکاپو و مشفقی است که همیشه نادیده گرفته شده است.

ادامه مطلب »
از دیگران

اریک امانوئل اشمیت: «چهره‌نگاری تو‌خالی» به ترجمه رباب خمیس

چهره‌نگاری توخالی، هنر گفتن بدون گفتن است.  بجای توصیف مستقیم ویژگی‌های مثبت یا منفی فرد بر آنچه بیان نشده و حذف یا القا شده تمرکز می‌کند. تاثیر آن از اینجاست که گاهی سکوت بیش از فریاد سخن می‌گوید و آنچه نشان داده نمی‌شود از آنچه به نمایش در می‌آید جای معنادارتری اشغال می‌کند.

ادامه مطلب »
از ما

شراره یقینی: داستان «نقش جهان» حسین آتش‌پرور، تکراری در تکرار تاریخ

آتش‌پرور از میدان نقش جهان، به‌‌عنوان زمینه‌‌ای برای نشان دادن تاریخ، از کهن‌‌ایام تا به امروز استفاده کرده است. زمان در داستان سیال است. نویسنده مخاطب را در همین سیالیت، به‌‌عنوان تماشاگری تاریخی، در حاشیۀ میدان نقش جهان مستقر می‌‌کند.

ادامه مطلب »
از ما

محمدرفیع محمودیان: از قطعیت تا تردید، از فعل تا صفت

این نوشته در پی طرح این نکته است که زبان در کاربردْ برانگیزنده‌ی نگرشی معین به جهان است. واحدهای کارکردی زبان همچون فعل، صفت و حروف اضافه دارای بار دیدگاهی هستند. هر یک از واحدها، بنا به کارکرد در گفت (گفتار و نوشتار)، نگرشی را دامن می‌زند.

ادامه مطلب »
از ما

بهروز شیدا: «یکی زخمِ دیگری را لگد می‌کند» – خوانشی از رمان مستانه خانوم، نوشته‌ی شیرین کبیری

می‌خواهیم رمان مستانه خانوم، نوشته‌ی شیرین کبیری، را‌ بخوانیم. می‌خواهیم چند وتر از دایره‌ی یک هستی‌ را در آینه‌ی سخنانی دیگر به‌‌کوتاهی‌ بخوانیم.

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

پرستو فروهر: رد فتوا و چاقو

در متن پرستو فروهر، دو قربانی خشونت، دو شخصیت دادخواه، یکی نویسنده و یکی خواننده اثر یکدیگر را ملاقات می‌کنند. این مقاله را می‌‌خوانید:

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

فریبا صدیقیم: آیا کافکا نویسنده‌ای مذهبی بود؟

داستان‌های کافکا به صورت غیر قابل اجتنابی تلاش‌های نومیدانه و مذبوحانه‌ی شخصیت‌هایی است که سعی می‌کنند کار درست انجام دهند، اما همیشه مانند خودش گیج، سردرگم و ناکام می‌مانند. شاید همین اصرار در کار درست است که کافکا را هم تراز یک مقام مذهبی می‌کند.

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

ولادیمیر کریزینسکی: «بورخس، کالوینو و اکو: فلسفه‌های فراداستان» به ترجمه تارا نوری

در این جستار این موضوعات بررسی می‌شود: تنوع فرم‌ها و گفتمان‌های فراداستانی و نسبت آنها با مفهوم منطقی زبان‌های رسمی و فرازبان؛ شیوه‌ای که فراداستان در ادبیات دگرگونی ایجاد می‌کند؛ و فلسفه‌های متنوع فراداستانی که در آثار بورخس، کالوینو و اکو بازتاب می‌یابند.

ادامه مطلب »
از ما

محمود رنجبر: مؤلفه‌های زمانمندی پیشبرد روایت بر اساس الگوی ژرار ژنت در رمان «وقت سایه‌های» محمود فلکی

در این پژوهش بر اساس الگوی زمانمندی روایت از ژرار ژنت، رمان وقت‌ سایه‌ها (۱۳۹۳) نوشته محمود فلکی مورد بررسی قرار گرفته است. در این رمان نویسنده‌ای تلاش می‌کند با مرور خاطرات، راز قتل عموی خود را کشف کند.

ادامه مطلب »
از ما

رضیه انصاری: درباره «سنگام» نوشته مهرنوش مزارعی

«سنگام و دیگر داستان‌ها» عنوان کتابی از مهرنوش مزارعی، نویسندهٔ مقیم آمریکاست که در سال جاری از سوی نشر رها در ونکوور کانادا به چاپ رسیده است. این کتاب، گلچین ۳۳ داستان کوتاهِ ویراسته از سه مجموعهٔ‌ منتشرشده از این نویسنده به نام‌های «بریده‌های نور»، «کلارا و من» و «خاکستری» را دربرمی‌گیرد. در این مجال کوتاه، داستان «سنگام» از این مجموعه بررسی می‌شود.

ادامه مطلب »