نقد ادبی

رویدادهای فرهنگی و هنری

مهرک کمالی: تقابل راوی و نگارنده در مقامات متن نوشته‌ی مرضیه ستوده: شکست در انسجام روایی

مرضیه ستوده با ایمان به شفقت انسان‌ها و امکان ساختن یا احیای روابط  والای انسانی از شکستگان و درماندگان می‌نویسد. آثار داستانی با مضمون اصلی ناممکن بودن رابطه میان شخصیت‌ها یا درگیری مداوم بدون هیچ چشم‌اندازی از بازسازی روابط انسانی را به یاد بیاورید تا اهمیت کار ستوده آشکار شود.

ادامه مطلب »
از ما

فریبا صدیقیم: «سفری اودیسه‌وار در خواب و بیداری» – رویاها و جستارهای رضا نجفی

کتاب «رویاها و جستارها» اثر رضا نجفی، سفری است به اعماق ذهن و ناخودآگاه انسان. نویسنده در این اثر، با تلفیق جستارهای فلسفی و رویاهای شخصی، دنیایی پیچیده از اندیشه‌ها و احساسات را پیش روی خواننده می‌گذارد. فریبا صدیقیم با توجه به تکنیک‌های روایتگری و ارتباط میان خواب و واقعیت این اثر را بررسی کرده است.

ادامه مطلب »
از ما

بهروز شیدا: «نکند باید به چشمان خود خیره بمانیم؟»، کمی نگاه فرامتنی – مینی‌مالیستی به اعترافات مردی که خود را مرتکب شده بود، نوشته‌ی نانام

نکند او به مرگ خود راضی شده است تا ما را به خواندن خود راضی کند؟ نکند او ما را می‌خواند؟ نکند زبان و نگاه ما را می‌خواند؟ نکند اعترافات خود را نوشته است تا دوبار بمیرد؟ نکند خواسته است یک بار خود بمیرد یک بار با ما بمیرد؟ نکند خواسته است یک بار چون نویسنده بمیرد یک بار چون خواننده‌ی خود؟

ادامه مطلب »
از ما

نسیم خاکسار: پرسه‌ای در دنیای ساعدی

هتک حرمت آرامگاه غلامحسین ساعدی توسط فردی که ادعا می‌کند جامعه‌شناس و از هواداران رضا پهلوی‌ست نه تنها یک عمل شنیع و غیرقابل توجیه است، بلکه نمادی از بحران عمیق فرهنگی و سیاسی جامعه ماست. برای یادآوری اهمیت غلامحسین ساعدی، متن سخنرانی نسیم خاکسار در هفتادمین سالگرد این نویسنده بزرگ را بازنشر می‌کنیم.

ادامه مطلب »
از ما

روزبه جورکش: حکم پس از حکم؛ از این راهرو به آن راهرو، آقای چوبک! به دادگاه آقای بهار خوش آمدید

نگرشی که بهار به هنر و ادبیات دارد مبتنی بر رویکردی هرمنوتیکی است: همه چیز از متن می‌آید و به متن بازخواهد گشت. از سوی دیگر بهار تلاش می‌کند که تفکیک زیباشناختی یعنی مجزاساختن هستۀ ناب زیباشناختی را در نقد خود به‌مثابۀ یک فرایند استخراج‌گونه‌ای می‌بیند که فقط در همان ساحت می‌تواند عیان شود.

ادامه مطلب »
از ما

جواد اسحاقیان: خوانش پسامدرنی رمان «هزارتوی خواب و هراس»ِ عتیق رحیمی

یک تحلیل جامع از رمان «هزارتوی خواب و هراس» با رویکردی آکادمیک و با استفاده از ابزارهای تحلیل ادبی و با تأمل بر مفاهیم پسامدرن مانند مرکز‌گریزی، خود-ارجاعی، هنجارشکنی، و التقاط‌گرایی و توجه ویژه به زبان و سبک نگارش خاص رحیمی و با در نظرداشت تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی افغانستان.

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

 فاطمه دریکوند: «روزگار سنگی، مردمان سنگ شده» – یاداشتی بر رمان تخته سنگ‌های عریان نوشته ری‌را عباسی

نویسنده در این مقاله به ارتباط رمان با وقایع تاریخی و اجتماعی ایران اشاره کرده‌ و نشان داده که چگونه نمادها و عناصر اسطوره‌ای به غنی‌تر شدن معنا و عمق داستان کمک کرده‌اند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

احمد خلفانی: فردیت، استتار و دیدگریزی در «خرگوش و خاکستر»ِ محبوبه موسوی

“خرگوش و خاکستر” در وهله اول داستان یک “گم شدن” است. دور شدن از خانه و کاشانه و مواجهه فرد با ساختارهای مردسالارانه‌ای که دیگر نه تنها دردی را از او دوا نمی‌کنند بلکه همچون سدّی جلو او ایستاده‌اند. زنانگی، مادرانگی، حضور پرقدرت پدر یا شوهر، ترس از اختگی و نازایی…و نظم و قانون و منطق مردسالاراز اضلاع مختلف این ساختارند.

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

جلال رستمی گوران: دیوان غربی-شرقی گوته، شاهکاری در گفت‌‌وگوی فرهنگی و تأمل بر هویت انسانی

پیام گوته روشن است: تفاوت‌‌های فرهنگی نه ‌تنها مانع نیستند، بلکه فرصتی برای یادگیری و توسعه‌‌ی انسانی محسوب می‌‌شوند. این دیدگاه، برخلاف تمایلات جداسازانه‌‌ای که به جدایی هویت‌‌های ملی تمایل دارند، بر احترام و درک متقابل تأکید دارد.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

سمیر جانیار: «حاجی‌مراد هنوز زنده است!»- تحلیلی بر داستان کوتاه حاجی‌مراد اثر صادق هدایت

می‌خواهم ورق داستان کوتاه حاجی‌مراد اثر صادق هدایت را از خط موضوع حجاب روی امروز تا بزنم. سپس معنای «چادر» را در مجاز داستان مزبور و واقعیت امروز روشن بکنم.

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

باهار مومنی: مخاطب نوشتار زنانه تنها زنان نیستند

نوشتار زنانه، با بازتاب دادن تجربه‌های زیسته، عاملیت و مواجهه با هویت، حال چه هویت جنسی، چه هویت اجتماعی و فرهنگی، می‌تواند مسیری باشد برای فهم بهتر خود و حرکت به‌سوی صداقت در درک خویش.

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

منا میرزایی: خاطره نمی‌نویسم،می‌خواستم ببینم یک زن از زندگی خودش چه می‌خواهد

میزگردی درباره داستان «شهر در شب» نوشته منا میرزایی برگزار شده است. میرزایی می‌گوید اصل برای او تخیل است. خاطره نمی‌نویسد. گفته‌های او در این میزگرد:

ادامه مطلب »
از ما

رضیه انصاری: «منظومه ایرانی»ِ مختاری، یک سمفونی

رضیه انصاری – تاریخ ایران در «منظومه ایرانی» مانند یک کابوس تمام‌نشدنی‌ست. مختاری در پایان، تنها دل به سادگی عشق می‌سپارد تا انسان و فرزندانش را آرام، و طاقتشان را به طاقت شبانان نزدیک کند. این مضمون در آثار بعدی‌ او به درک حضور دیگری و تحمل اندیشه انتقادی نزدیک می‌شود.

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

فریبا صدیقیم: آیا در آثار کافکا قدرت پیشگویی نهفته بود؟

عده‌ای از مخاطبان و تحلیل‌گران آثار کافکا را واقعیت‌گریز و یا به عبارتی غیر واقعی می‌دانند، در حالیکه جهان معماگونه‌ی کافکا ریشه‌ی عمیقی در درک او از واقعیت و جراحی انسان محسور در این واقعیت دارد.  

ادامه مطلب »
از ما

نسیم خاکسار: «شاعری که در خود شکفته است» – تاملی بر دو شعر از سید علی صالحی

«ترانه سردیاری» با کلماتی بسیار روشن و ساده تصویری از دخترانی برابر تو می‌گذارد که با آغاز جنبش زن زندگی آزادی، بارها عکسی از آن‌ها را با یک چشم تیرخورده دیده‌ای یا از آن‌ها شنیده‌ای و خوانده‌ای: «تو با همین یک چشم/ زیباترین زاده‌ی سرزمینِ منی.»

ادامه مطلب »
از ما

جواد اسحاقیان: گونه‌های انسجام در رمان «شبِ مرشدِ کامل» نوشته‌ فرهاد کشوری

این رمان ترسیم هذیان‌ها، پریشان‌گویی‌ها و کابوس‌های یک شب “شاه عباس کبیر” است. در همان حال این رمان سرشار از کابوس‌ها، قتل‌ها، شکنجه‌ها و صحنه‌هایی وحشتناک و شگرفی از گوش و بینی بریدن و “زنده‌خواری” دُژخیمان غول‌آسای دربار است که نفس را در سینه حبس و تپش قلب خواننده را افزون می‌کند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

فرشته وزیری نسب: «دختران خیال آلاچیق نو» – کاوش مفهوم آن «دیگری» در رمان «در تیرگی شب»

برای لیلای «در تیرگی شب» حضور دیگری به تدریج کمرنگ‌تر می‌شود و او خود را باز می‌یابد. لیلای زن درون را در می‌یابد و نویسندهٔ مرد می‌کوشد دیگری زن را درک کند و به او نزدیک شود. او و احساساتش را به تصویر بکشد و برای رهایی اش، حداقل در چهارچوب داستان، تلاش کند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

فرج سرکوهی: داستان بلند«زبیگنیو» – بافت تراژیک و طنز قوی در ساختاری منسجم

فعالان سیاسی داستان زبیگنیو از استبداد جان به در می‌برند اما به دلیل غیبت از کشور خود و زندگی حاشیه‌ای در کشور میزبان، از فعالیت سیاسی واقعی و مؤثر محروم و از معنا و هویت تهی می‌شوند.

ادامه مطلب »
از ما

منا میرزایی: «داش آکل به گفته مرجان» نمایشی از عشق و سوگواری

در نسخه بهرام بیضایی از داش آکل هدایت، «مرجان» نقش ویژه‌ای در روایت ماجرای عشق و تراژدی به عهده می‌گیرد. مهبانو، مادر مرجان، هم شخصیت کاملاً جدیدی‌ست ساخته ذهن بیضایی، که بخش بزرگی از پیچ‌ و خم‌های احساسی داستان بر دوش اوست.

ادامه مطلب »
از ما

بهروز شیدا: «که گاه تنها مرهم درد، آرزوی درمان است» – چرخشی گِرد رمان روز سیاه کارگر، نوشته‌‌ی احمدعلی خداداده؛ پیش‌گفتار و پانوشت‌ها: ناصر مهاجر، اسد سیف

بختیار در ماه قربان سال ۱۳۰۰ قمری در قریه‌ای در کردستان به دنیا آمده است. پدر بختیار الله‌داد نام دارد؛ مادرش جهان؛ خواهر کوچک‌‌‌اش شیرین.

ادامه مطلب »