تغییر زبانی و فرهنگی در آثار لاهیری
داستانهای رُمی مجموعه‌داستان کوتاهی است که جومپا لاهیری (Jhumpa Lahiri) در سال ۲۰۲۱ آن را به زبان ایتالیایی نوشت و با عنوان Racconti romani منتشرشد. این اثر نمایانگر تغییر در دیدگاه لاهیری است که تا پیش از این بر تجربهی هندی-آمریکایی متمرکز بود و درعین‌حال، کاوش تازه‌ای است که او از کیفیت زندگی در ایتالیا ارائه‌می‌دهد.
ترجمه و زمینه‌ی انتشار
کتاب را غزل امید (قربانپور) به‌فارسی ترجمه‌کرد و در سال ۲۰۲۴، نشر تداعی آن را منتشرکرد. غزل امید پیش از این نیز کتاب “جایی که هستم” از همین نویسنده را، از زبان ایتالیایی، به فارسی ترجمه کرده‌بود. روایت‌های داستانهای رُمی بازتاب‌دهنده‌ی تجربهی آدم‌هایی است که در رم زندگی می‌کنند و با مسائلی مانند هویت، گسستِ فرهنگی، روابط و پیچیدگی‌های تعلق داشتن به یک سرزمین دیگر، در کشور میزبان، دست و پنجه نرم می‌کنند. نثر لاهیری تأثیرگذار و درون‌نگراست و روایت‌های پُرچالشی از زندگی شخصی و احساسی آد‌م‌های داستان را، در پس‌زمینه‌‌ای پُر جنب‌وجوش، عرضه‌می‌کند؛ اما اغلب این روایات از زندگی رُمی، گیج‌کننده هستند.
ویژگی‌های برجسته و مضامین اصلی
این مجموعه به‌ویژه به‌دلیل تصمیم لاهیری برای نوشتن به زبان ایتالیایی _ زبانی که پس از نقل مکان به رم شروع به یادگیری آن کرد_ درخورِ توجه است. او تجربهی سیر و سیاحتش در ایتالیا، و آشنایی با این فرهنگ را در داستان‌ها بازتاب‌می‌‌دهد. ظرافت‌های زندگی، در شهری پر از تاریخ، و هم‌چنین درگیری‌های درونی فردی برای سازگاری با محیط‌های جدید، در کتاب، به تصویر کشیده‌می‌شود. مجموعه به‌دلیلِ نمایش ژرفایِ احساسات فردی و کاوش در تعامل بین زبان، هویت و تجربه، مورد تحسین قرار گرفته‌است. به‌طور کلی، داستانهای رُمی گواهی بر رشد زبانی و ادبی نویسنده است، و دیدگاهی منحصربه‌فرد، هم از هویت خود، و هم از داستانهای کسانی که در پایتخت ایتالیا زندگی می‌کنند، ارائه‌می‌دهد.
مقدمه‌ی کتاب، به نوعی، بازتابی از تجربهی شخصیِ اوست که پس از مهاجرت به رم و یادگیری زبان ایتالیایی، به کشف و درک دنیای جدیدی پرداخته‌است. این مقدمه درواقع سرآغازی است برای مجموعه‌ای از داستان‌ها که در آن لاهیری از زاویه‌ای متفاوت، به مسائلی چون هویت، تعلق، و جست‌وجو برای معنایِ زندگی، در یک کشور بیگانه می‌پردازد. نگارنده اشاره می‌کند که نوشتن به زبان ایتالیایی برای او یک فرآیند چالش‌برانگیز و درعینِ حال شگفت‌انگیز بوده‌است. او درباره‌ی مشکلات اولیه‌اش در یادگیری زبان، و احساساتی که در طول این فرآیند تجربه کرده، صحبت‌می‌کند. آموختنِ زبان و نوشتن به ایتالیایی، برای لاهیری نه تنها ابزاری برای ارتباط با دیگران، بلکه وسیله‌ای برای درک عمیق‌تر خود و دنیای اطرافش شده‌است.
داستانهای رُمی، ویژگی‌های خاصی دارد که آن را از دیگر آثار این نویسنده متمایز می‌کند. برخی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
_نوشتن به زبان ایتالیایی: ویژگی برجسته‌ی این کتاب است. پیش از این آثار نویسنده به زبان انگلیسی بود. انتخاب زبان ایتالیایی برای نوشتن، نشان‌دهنده‌ی جست‌وجو و رشد شخصی نویسنده در زمینه‌ی زبان و فرهنگ جدید است.
_تجربهی زندگی در رم: او به‌خوبی توانسته است پیچیدگی‌های زندگی در این شهر را به تصویر بکشد. شخصیت‌های کتاب به‌طور عمده درگیر مسائل هویت، تعلق به مکان، و چالش‌های زبان و فرهنگ هستند و احساسات و تجربیات مهاجران در یک کشور بیگانه به‌خوبی تشریح شده‌است. کتاب ترکیبی از مسائل زبانی، هویت فرهنگی، و تجربه‌های انسانی را عرضه‌می‌کند و اثری منحصر به فرد در کارنامه‌ی اوست.
_تسلط بر جزئیات فرهنگی: این جزئیات به‌ویژه در توصیف فضاها، مردم و محیط‌های مختلف شهر مشهود است و به داستان‌ها عمق و اصالت می‌بخشد.
_سبک نوشتاری منحصربه‌فرد: لاهیری با سبکی دقیق، کم‌حجم و عمیق و با زبانی ساده و درعین‌حال تأثیرگذار، به روایت داستان‌ها پرداخته و احساسات و پیچیدگی‌های انسانی را به‌خوبی منتقل‌کرده‌است.
_تحقیق در مورد هویت و تعلق: تفاوت‌های فرهنگی، و چالش‌های شخصیت‌ها با مسائلی چون سازگاری با فرهنگ جدید، از دست‌دادنِ هویت فرهنگی خود، و جست‌وجو برای جایگاه اجتماعی نیز از محورهای کتاب است.
لاهیری این شهر را تنها یک مکان تاریخی و فرهنگیِ غنی نمی‌داند؛ بل آن را نقطه‌ی تحولی در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود به‌شمار‌می‌آورَد.
مقدمه‌ی کتاب، نوعی فراخواندن خواننده برای پیوستن به نویسنده در سفری عاطفی و زبانی است که از طریق داستانهای کوتاه در فضای رم صورت‌می‌گیرد و بر شخصیت‌ها تأثیرمی‌گذارد.
