زهره واعظیان در این داستان، تجربه‌ی زیسته خویش، شامل مهاجرت، از دست دادن برادر به دلیل خشونت دولتی در ایران، و مواجهه با سرکوب در اعتراضات را با تراژدی جهانی جورج فلوید پیوند می‌زند، و بر پیوستگی درد ستم و بی‌عدالتی در سراسر جهان تأکید می‌کند. او نشان می‌دهد که خفقان زیر مشت مأموران در ایران و نفس‌نفس زدن جورج فلوید زیر زانوی پلیس در آمریکا، ریشه در یک ظلم مشترک دارند.
داستان کوتاه «آشوب» نوشته مریم‌السادات مهدوی، نگاهی به لحظات آغازین جنگ ایران و عراق در شهریور ۱۳۵۹ است. این اثر از زاویه دید کودکی روایت می‌شود که دنیای معصومانه و شاد او با واقعیت خشن جنگ درهم می‌شکند. مهدوی با انتخاب روایت کودکانه، پیچیدگی‌های جنگ را از طریق ترس، کنجکاوی و سردرگمی کودک به شکلی ملموس به تصویر می‌کشد. این رویکرد، جنگ را نه تنها به‌عنوان یک واقعه تاریخی، بلکه به‌مثابه تجربه‌ای جهانی و انسانی ارائه می‌دهد که در هر بحران و با هر ناامنی بازمی‌گردد.
عاشقانه «بغض نترکیده» را که با جملات کوتاه و شکسته، حالتی از نفس‌نفس زدن و اضطراب عاشقانه را القا می‌کند، با صدا و اجرای شاعر می‌شنوید. شعر از نظر وزن، در قالب «نیماییِ» مدرن سروده شده و اگرچه وزن عروضی ثابت و یکنواختی ندارد، اما از ریتم درونی بسیار قوی و موسیقی طبیعی برخوردار است.
برخی شهرها صرفاً مکان‌هایی برای سکونت نیستند؛ آن‌ها زیسته می‌شوند و به یاد سپرده می‌شوند. شهرهایی که در نقشه نمی‌گنجند، بلکه در خاطرات، صداها، زبان‌ها و نبض زندگی روزمره تداوم می‌یابند. نوشتار علی آشوری دربارهٔ کرمانشاه، تنها نگاهی نوستالژیک به گذشته نیست، بلکه تأملی عمیق و دردمندانه درباره‌ی نسبت میان انسان، مکان و حافظه است.
حرف اصلی شاعر در این شعرها، جست‌وجوی معشوق و تجلی عشق به‌عنوان نیرویی الهی و آفرینش‌گر است که جهان و هستی را معنا می‌بخشد.
حرف اصلی ندا معمار کرمانی در این شعرها، درهم‌تنیدگی عمیق احساسات انسانی با طبیعت، فقدان، و چرخه‌های پایان‌ناپذیر زندگی و مرگ است.
در دنیای هنر و خلاقیت، علائین ری، هنرمند برجسته با مجموعه جدید خود به نام «روبروی ما» بار دیگر نگاه‌ها را به خود جلب کرده
مضمون فلسفی اصلی داستان «اسباب‌کشی» نوشته بهمن پارسا از منظر ادبیات مهاجرت، «از خودبیگانگی و جست‌وجوی هویت در تبعید» است. خسرو، راوی داستان، به‌عنوان یک پناهنده‌ی سیاسی در محیطی بیگانه با انزوا، روزمرگی، و تزلزل هویتی دست‌وپنجه نرم می‌کند. او بین حفظ پیوند با هویت ایرانی‌اش (از طریق کتاب‌ها و خاطرات) و تلاش برای رهایی از زخم‌های گذشته (مانند رابطه‌ی شکست‌خورده با مهناز) سرگردان است. این داستان، تضاد بین اجبار پناهندگی و انتخاب مهاجرت را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه فقدان برنامه‌ریزی و دوری از وطن، همراه با پوچی و امیدهای متناوب، هویت فرد را متلاشی و بازسازی آن را دشوار می‌سازد.
در متن «خاطرات یک دیوانه – مورچه» نوشته فائزه جنیدی، راوی در فضایی پر از تخیل و آشوب ذهنی، گفت‌وگویی درونی و پراکنده را روایت می‌کند که در آن با هجوم افکار و کلمات مانند «قطار مورچه‌ها» دست‌وپنجه نرم می‌کند. او از دردهای روانی، توهین‌ها و فشارهای اطرافیان سخن می‌گوید و با زبانی طنزآمیز و گاه تلخ، به موضوعاتی چون بیماری، مصرف قرص و روابط پرتنش اشاره دارد.
قطعه «ماه‌گرفتگی» اثر مهبد شفیع‌نژاد، با ترکیب هوشمندانه‌ای از صداهای طبیعت (جیرجیرک‌ها) و افکت‌های الکترونیک آغاز می‌شود و بلافاصله در هارمونی غربی (ر مینور) فضایی تاریک و تأمل‌برانگیز خلق می‌کند
فرشته مولوی در یادداشت «ضدخاطرات» از تجربه‌ی تلخ نادیده گرفته شدن ترجمه‌اش از مجموعه‌داستان «دشت مشوش» خوان رولفو در پیش‌درآمد کتاب «داستان‌های کوتاه امریکای لاتین» به ترجمه‌ی عبدالله کوثری گلایه می‌کند. او با اشاره به ارزش این مجموعه و حرفه‌ای بودن کوثری، متعجب است که چرا در معرفی آثار رولفو نامی از «دشت مشوش» برده نشده، در حالی که ترجمه‌ی «پدرو پارامو» ذکر شده است.
در کتاب «شب مرشد کامل»، فرهاد کشوری با نگاهی عمیق و زبان‌آگاه، پرده از وجوه انسانی و تاریک شاه‌عباس صفوی برمی‌دارد. این رمان تاریخی، فراتر از روایتِ خشک وقایع، به ژرفای ذهن و روان شاه عباس راه می یابد و او را نه به‌عنوان قهرمانی حماسی، بلکه به‌مثابه انسانی آسیب‌دیده، سوگ‌زده و گاه وحشی به تصویر می‌کشد. با ترکیبی از تاریخ مستند و تخیل ادبی، کشوری صحنه‌هایی خوفناک از قدرت، جنون و ابتذال شر را ترسیم می‌کند و خواننده را به درون کابوس‌های یک فرمانروای مطلق می‌کشاند. آیا شاه‌عباس، این چهرهٔ پرعظمت تاریخ ایران، در پسِ پرده‌ی اقتدار، اسیر ترس‌ها و وحشت‌های خود بوده است؟ این کتاب پاسخی ادبی و تکان‌دهنده به این پرسش است.
پیره در این اشعار با مفاهیمی مانند عشق، مرگ، و پیوند انسان با طبیعت را بررسی می‌کند. شعرهای او گاه آرام و تأملی هستند («پیشگو») و گاه پر از شور و دگرگونی («روایتِ علاقه»)، اما در همه‌ی آن‌ها عناصر طبیعت و زندگی روزمره به ابزاری برای بیان مفاهیم فلسفی تبدیل می‌شوند. می‌شنوید با صدا و اجرای شاعر:
این اشعار با تصاویر تلخ و نمادین، جنگ را نه به مثابه رویدادی سیاسی، بلکه به عنوان زخمی عمیق بر پیکره انسانیت روایت می‌کنند؛ از عادی‌شدن خشونت تا مقاومت امید در دل تاریکی
آوایی به بم و زیر می‌خواند:
جهان هیچ بود هیچ خواهد شد!
صدا، دست به جهان‌آرایی می‌زند و
واژه می‌سازد
واژه‌هایی از یأس و وقار و انکار…
آهنین در این شعر، با ترکیب تصاویر سورئال و عواطف انسانی، تنهایی، خاطره، و تلاش برای رهایی را به‌شکلی تأثیرگذار به تصویر می‌کشد. زبان شعر
این داستان کوتاه با عنوان «خاطرات یک دیوانه: لوله» از مجموعه «از تجربه تا تخیل» در بانگ اثری شاعرانه و سورئال است که از زبان یک راوی آشفته و روان‌پریش روایت می‌شود. داستان با تصاویر تکه‌تکه و نمادین، حس تنهایی، ازهم‌پاشیدگی ذهنی و ناامیدی ناشی از عشق شکست‌خورده را به شکلی هنرمندانه منتقل می‌کند.
اشعار هستی قاسمی با ترکیب واقع‌گرایی سیاه و نمادگرایی شاعرانه، جنگ را به مثابه فاجعه‌ای انسانی محکوم می‌کنند. قاسمی از یک سو جنگ را پدیده‌ای ضد طبیعت می‌داند، و از سوی دیگر با تمرکز بر رابطه مادر و فرزند، بر ضرورت حفظ امید در برابر تباهی تأکید می‌کند. زبان ساده اما تصویری او، همراه با تکرارهای تأثیرگذار پیام ضد جنگش را به شکلی ملموس و انسانی انتقال می‌دهد.
» آسمان جعفری‌نژاد سوگ جمعی ملتی را به تصویر می‌کشد که در غم از دست دادن هویت و آرمان‌هایش فرو رفته است. شاعر با استفاده از استعاره‌هایی مانند «ایران هواپیمایی بود که سقوط کرد»، «مادری که با خون خود نوزادان بی‌مادر را شیر می‌دهد» و «قارچ‌های چتری استخوان‌ها»، فضایی از درد، اندوه و انزوا را خلق می‌کند.
غزل فائزه جنیدی با بیانی لطیف، سفرِ ناتمامِ انسان به سوی معنا را روایت می‌کند؛ گویی راوی در دایره‌ای از انتظار و زخم گرفتار آمده، اما هنوز به شهرِ آرمانیِ خود نرسیده است.
این سروده، مویه‌نامه‌ای است برای دردِ مشترکِ انسان و میهن: “زخم بر پیکر تو، زخم بر جانِ من است”. اما در این سوگواره، امیدواری نیز نهفته: “تو ققنوسی و از این آتش، باز خواهی جهید”…»
