هفتمین نمایشگاه کتاب «تهران، بدون سانسور» با همکاری ناشران مستقل خارج از کشور از ۴ مه ۲۰۲۳ /۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ آغاز شد و تا ۴ ژوئن/۱۴ خرداد هم ادامه دارد. نشر آسو، آفتاب، استورنوس، ایران آکادمیا، باران، پرستوک، پندار، ساتراپ، سام، سرای بامداد، شرکت کتاب، شهروند، دنا، دیار کتاب، روناک، زاگرس، عقل سرخ، فروغ، کتاب ارزان، ناکجا و نوگام به این مناسبت بیانیه مشترکی صادر کرده‌اند که می‌خوانید:
چهل و چهارسال سانسور و استبداد دینی، ضربات زیادی به فرهنگ و جامعه‌ی روشنفکری ایران زده است. این استبداد، نه تنها مانعی در برابر گسترش فرهنگ کتابخوانی بوده، بلکه سیاستِ «سانسور»، ایجاد «ترس»، و «تهدید و زندان» علیه آفرینندگان آثار تحقیقی، تاریخی و ادبی، سد بزرگی در برابر گسترشِ «تفکر انتقادی» و «گردش آزاد اطلاعات»، ازجمله در حوزه‌ی نشر کتاب در جامعه ایجاد کرده است.
در چنین شرایطی، «نشر فارسی در تبعید»، با وجود همه‌ی مشکلات و چالش‌هایی که در این چهل و چهار سال وجود داشته، از جمله «پراکندگی ایرانیان در سراسر دنیا»، «پایین بودن سطح مطالعه» و «بالا بودن هزینه‌ی نشر، ارسال و نگهداری کتاب»، بر هدف اصلی و وجودی خود، یعنی مبارزه با سانسور در ایران استوار مانده و در این راه با کارنامه‌ی درخشانِ انتشارِ هزاران هزار عنوان کتاب (چاپِ نخست) در زمینه‌هایی چون ادبیات، پژوهش، نقدِ فرهنگی، دینی، سیاست، تاریخ، دادخواهی و خاطرات زندان، گام بلندی در روشنگری از یکسو، و ثبت جنایت‌های حکومت اسلامی، و همچنین حمایت از مولفان مستقل از سوی دیگر برداشته است. هرچند که دیوار بلند سانسور سبب می‌شود تا این تولیدات فرهنگی، در مدت زمان مناسب به دست مخاطبان داخل کشور نرسد.
در این برهه‌ی تاریخی که مردم و به‌خصوص زنان، از سانسور، به معنای حذف حقوق بنیادین آنها از خانواده گرفته تا جامعه و فضاهای سیاسی و عمومی، به تنگ آمده‌اند و همچنین اختناق، کنترل و دستکاری عمدی فضاهای خصوصی و عمومی به‌دست حکومت اسلامی به بیشترین حد خود رسیده، خیزش اعتراضی «زن، زندگی، آزادی»، نور امیدی در دل همه‌ی مردم ایران و از جمله ناشران فارسی‌زبان تابانیده است؛ خیزشی که بخش بزرگی از «سرکوب خونبار آن»، به واسطه‌ی سانسور و در سایه‌ی «عدم دسترسی شهروندان به جریان آزاد اطلاعات» صورت گرفته است.
جنبش «زن، زندگی، آزادی»، در درون خود هم دارای همگرایی است، هم برابری‌طلبی؛ و به خوبی می‌دانیم که سایه‌ی سیاه سانسور، زنان را به صورت مضاعف در حوزه‌ی نویسندگی و نشر کتاب نیز مورد تبعیض قرار داده است. از این‌رو این جنبش انقلابی که نویدبخش تغییرات و سقوط استبداد در ایران شده است، بار دیگر به ما اهمیت مقابله با سانسور را یادآوری می‌کند.
***
هفتمین «نمایشگاه کتاب تهران، بدون سانسور»، در شرایطی همزمان با سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار می‌شود که ایران در اندوه قتل‌عام صدها تن از جوانان خیزش سراسری مردم ایران به‌سر می‌برد و هزاران فعال دانشجوی، اجتماعی و سیاسی در زندان‌ها هستند.
در این چند ماه اخیر، بسیاری از برنامه‌های مربوط به کتاب در خارج از کشور خاموش بود و بیشتر انرژی ایرانیان خارج از کشور بر حمایت از خیزش سراسری مردم ایران متمرکز شده بود. بدین‌ترتیب هفتمین نمایشگاه کتاب تهران، بدون سانسور، نخستین نمایشگاه کتاب پس از خیزش سراسری «زن، زندگی، آزادی» به شمار می‌رود.
پیش از این بارها از سوی همکاران تاکید شده بود که «سانسور»، «نبود سیستم عادلانه حمایت دولتی»، «مشکلات اقتصادی روزافزون مردم و گسترش فقر»، «کم‌توجهی رسانه‌ها به کتاب و کتابخوانی» در ایران، سبب کاهش پیوسته و روز افزون «سرانه مطالعه در جامعه فارسی‌زبان» و در نتیجه «کاهش تیراژ کتاب» و «افزایش قیمت» این کالا شده و شرایط بسیار هشدارآمیزی را برای جامعه رقم زده است.
حال پرسش ما این است که ناشران فارسی‌زبان با همه محدودیتی که در زمینه امکانات اقتصادی نشر دارند، برای همبستگی با خیزش اعتراضی مردم ایران چه تمهیداتی را می‌توانند به کار ببندند؟
ما امضا کنندگان این بیانیه از همه همکاران نشر، نهادهای فرهنگی و رسانه‌های فارسی‌زبان و غیر فارسی زبان و همچنین ناشران بین‌المللی، خواستاریم تا ما را در ایجاد فضایی برای همبستگی هرچه بیشتر با خیزش اعتراضی و برابری‌خواهانه مردم ایران، یاری رسانند تا شاید با ایجاد فضای بحث و هم‌فکری، راهی برای خروج از این بحران برای گسترش آزادی و برابری در ایران بیابیم؛ و در عین حال بتوانیم صدای ملت ایران را در برابر سانسور بالا ببریم. باشد تا همگامی‌مان در به ثمر رساندن اهداف جنبش «زن، زندگی، آزادی» نتیجه‌بخش باشد.
ناشران، نهادها و گروه‌های فرهنگی در تبعید برای پیشبرد فعالیت‌های خود علیه سانسور در ایران نیاز به حمایت جامعه ایرانی خارج از مرزهای ایران دارد. با شرکت در برنامه‌های هفتمین «نمایشگاه کتاب تهران، بدون سانسور»، و همچنین خرید کتاب، از ناشران، نویسندگان و فعالان فرهنگی بدون سانسور حمایت کنید.
