تیر ۱۴۰۴

رویدادهای فرهنگی و هنری

کانون نویسندگان رفتارهای نژادپرستانه و اخراج اجباری پناهندگان افغانستانی در ایران را محکوم کرد

روند افغانستانی‌ستیزی، به‌ویژه پس از آتش‌بس، چنان ابعاد هولناکی به خود گرفته است که تن به رفتارهای شنیع فاشیستی و ناسیونالیستی می‌زند. در جریان تبلیغات ضدافغانستانی، مهاجرانی که سال‌های دراز است در ایران زیسته‌اند به یک‌باره و بدون ارائه سند یا دلیل مشخصی به جاسوسی برای اسرائیل متهم شده‌اند و با رفتارهای به غایت نژادپرستانه به صورت فله‌ای و بسیار اهانت‌آمیز از ایران اخراج می‌شوند. 

ادامه مطلب »
از دست ندهید

محمدرفیع محمودیان: در میانه‌ی ازدحام – خانم دالاوی در صد سالگی

مقاله با تأکید بر جهان‌شمولی ادبیات نشان می‌دهد که رمان ولف، هرچند ریشه در جامعه خاص انگلیس دارد، برای خواننده امروزی در ایران نیز معنادار است و چارچوبی برای خوانش «ازدحام» ارائه می‌کند که نه‌تنها برای تحلیل «خانم دالاوی»، بلکه برای درک بسیاری از آثار ادبی و پدیده‌های اجتماعی کاربرد دارد. این چارچوب، پرسشی غیرمستقیم را مطرح می‌کند: آیا می‌توان در برابر ازدحام زندگی مدرن – چه در لندن دهه ۱۹۲۰ و چه در تهران امروز – موازنه‌ای یافت، یا این آشفتگی سرنوشت محتوم انسان معاصر است؟ امیدواری او به «قلم ولف» نشان‌دهنده اعتقاد به قدرت ادبیات برای معنابخشی به این ازدحام است.

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

«برج همدلی توکیو» نوشته ریه کودان: پیوند اسطوره بابل با هوش مصنوعی

رمان علمی-تخیلی «برج همدلی توکیو» نوشته ریه کودان، که برنده جایزه آکوتاگاوا شده، به رابطه انسان و هوش مصنوعی و تأثیرات اجتماعی آن در عصر دیجیتال می‌پردازد. داستان در آینده‌ای نزدیک رخ می‌دهد و با اشاره به ساخت برج بابل، به فقدان زبان مشترک و کاهش همدلی در جامعه اشاره دارد.

ادامه مطلب »
از ما

ادبیات مهاجرت – راضیه مهدی‌زاده: خانه نیستم، برگشتم تماس می‌گیرم

«خانه نیستم، برگشتم تماس می‌گیرم» با روایتی چندلایه، هویتِ شکسته‌ی انسان مهاجر را از طریق رابطهٔ شخصیت اصلی (فروغ) با زبان، خانواده، و مرگ بررسی می‌کند. مهاجرت در اینجا نه یک انتخاب، بلکه زنجیره‌ای از جدایی‌های اجباری است. این داستان سوژه زن مهاجر را در تقاطع سه گانهٔ پدرِ فراموشکار، مادرِ غایب و همسرِ مرده قرار می‌دهد.

ادامه مطلب »
بانگ - نوا

غزلی از فائزه جنیدی

غزل فائزه جنیدی با بیانی لطیف، سفرِ ناتمامِ انسان به سوی معنا را روایت می‌کند؛ گویی راوی در دایره‌ای از انتظار و زخم گرفتار آمده، اما هنوز به شهرِ آرمانیِ خود نرسیده است.

ادامه مطلب »
از ما

فاطمه زارعی: بازخوانی بوف کور- راز پنهان راوی در آیینه دوگانگی

این مقاله از منظری متفاوت به کتاب «بوف کور» صادق هدایت نگاه می‌کند. فرض بر این است که شخصیت داستان مردی است که در اوایل جوانی در وجود خود زنی را کشف می‌کند. در صدد انکار و سرکوب آن نیمه وجود برمی‌آید ولی از پس برنمی‌آید. زن را نیمه مطلوب خویش می‌یابد اما جرات پذیرش آن را ندارد. زن در روابط جنسی بیشترین حضور را دارد و تمامی عرصه وجود را جولانگاه خود می‌کند. مرد همیشه ناکام می‌ماند. جنگی مدام در جریان است و مرد مرتب قصد کشتن زن را دارد.

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

جنجال کاریکاتور لمان در ترکیه: هنر در میانه‌ی ایمان و آزادی

انتشار کاریکاتوری در شماره ۲۶ ژوئن ۲۰۲۵ مجله طنز لمان در ترکیه، که پیامبران اسلام و یهودیت را در حال دست دادن بر فراز شهری بمباران‌شده نشان می‌داد، موجی از خشم عمومی و واکنش‌های شدید را به دنبال داشت.

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

رمان «جمعه مرگبار»: روایت یک بازمانده از قتل‌عام ملیلیه

کتاب «جمعه مرگبار» نوشته الحافظ تردشوک، فعال سودانی، روایتی تکان‌دهنده از قتل‌عام ۲۴ ژوئن ۲۰۲۲ در مرز ملیلیه است که طی آن ده‌ها مهاجر جان باختند. این اثر، اولین گزارش ادبی از دیدگاه یک بازمانده، رنج‌های مهاجران سودانی و فریاد عدالت‌خواهی آنان را به تصویر می‌کشد.

ادامه مطلب »
ادبیات غرب

میزگرد – عشق و طبقه در «سارا کول» در گفت‌وگوی مریم رئیس‌دانا و امیرحسین یزدان‌بد

 مریم رئیس‌دانا و امیرحسین یزدان‌بد با نگاهی موشکافانه به داستان «سارا کول: یک‌جور داستان عاشقانه» اثر راسل بنکز، لایه‌های پیچیده مردسالاری، تفاوت طبقاتی، و تناقضات راوی غیرقابل اعتماد را در گفت‌وگو با یکدیگر می‌کاوند. این گفت‌وگو نه‌تنها مضامین اجتماعی و روان‌شناختی داستان را روشن می‌سازد، بلکه چالش‌های ترجمه این اثر به فارسی را نیز به بحث می‌گذارد.

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

جنگ ایران و اسرائیل- علی سرکوهی: «ذهن در محاصره»

دکتر علی سرکوهی در این مقاله به تحلیل پدیده «سردرگمی سازمانیافته» به عنوان ابزاری برای کنترل اجتماعی و سیاسی در ایران می‌پردازد. او استدلال می‌کند که این پدیده، نوعی جنگ روانی مدرن است که با استفاده از اطلاعات متناقض، اخبار ضدونقیض، و تحریف واقعیت‌ها، ذهن جمعی ایرانیان را هدف گرفته است.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

خورخه لوئیس بورخس: «باغ گذرگاه‌های انشعابی» به ترجمه کمال آبادی

پایان دوسیه جنگ ایران و اسرائیل در بانگ – این داستان با تلفیق فرمالیسم پیچیده و هستی‌شناسی ویرانگر، نه فقط رویدادهای جنگ جهانی، بلکه ساختارهای معرفتی‌ را هدف می‌گیرد که جنگ را ممکن می‌سازند. بورخس نشان می‌دهد که جنگ، مانند هزارتوهای باغش، هیچ مرکز یا خروجی ندارد-تنها گذرگاه‌هایی انشعابی است به رنجی بی‌پایان.

ادامه مطلب »
از ما

جنگ ایران و اسرائیل- قباد آذرآیین: «چهار داستانک جنگی»

فلش فیکشن (Flash Fiction) داستانی فوق العاده کوتاه است (معمولاً کمتر از ۱۰۰۰ کلمه) که با کمترین واژه‌ها، حداکثر تأثیر را می‌گذارد. مانند یک عکس فوری ادبی، تمرکز آن روی یک لحظه، ایده یا احساسِ واحد است و اغلب پایان‌بندی غافلگیرکننده یا باز دارد. چند نمونه از قباد آذرآیین.

ادامه مطلب »
از ما

جنگ ایران و اسرائیل – باهار مومنی: «سرخوردگی جمعی، دوگانۀ کاذب و وسوسۀ راه‌حل‌های فوری»

«آیا راه‌حل‌های زودبازده (…) ما را به جامعه‌ای توانمندتر، مستقل‌تر و آگاه‌تر سوق خواهند داد؟ یا صرفاً ساختاری پوسیده را با چهره‌ای نو بازسازی خواهند کرد؟» این پرسش، هسته اصلی بحران کنونی است: وسوسه اقدامات کوتاه‌مدت در برابر ضرورتِ ساختن آلترناتیوی مستقل و برآمده از اراده جمعی.

ادامه مطلب »
رویدادهای فرهنگی و هنری

انتشار مجموعه‌اشعار عباس امانت با عنوان «زیر گنبد دوّار» در انتشارات آسمانا

انتشارات اسمانا مجموعه‌ای از سروده‌های عباس امانت، تاریخ‌نگار و پژوهشگر را با عنوان «زیر گنبد دوّار» منتشر کرد. این کتاب که نخستین چاپ آن در سال ۲۰۲۵ (۱۴۰۴ خورشیدی) روانه بازار شده، گزیده‌ای از اشعار امانت را در بر می‌گیرد که بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۲۴ سروده شده‌اند.

ادامه مطلب »
از دست ندهید

جنگ ایران و اسرائیل- شهریار مندنی‌پور: «قَدَر مرد»

«قدرمرد» غرقه در تاریکی و شرجی، از صدای نفس‌های غیرعادی «تمساح» بیدار شده بود. دو و نیم صبح بود. با این که دستور داده بود بعد از یک ساعت بیدارش کنند، محافظ وفادارش فقط تا درگاه اتاق خواب آمده بود.

ادامه مطلب »
از ما

جنگ ایران و اسرائیل – فتانه فیروزی: «نازکای فردو»

این شعر، در بستر تهدیدهای اخیر بمباران، با طرح دو پرسش بنیادین به جنگ می‌تازد: آیا فناوری مرگ‌بار می‌تواند انسانیت را در خود محو کند؟ و آیا تخریب فردو، که شاعر آن را «گلوگاه نازک امید» می‌نامد، آینده را به خاکستری از رؤیاهای سوخته بدل نخواهد کرد؟ فیروزی با هشدار نسبت به فاجعه زیست‌محیطی و نابودی حافظه جمعی، در بیت پایانی شعرد اعتراض شاعرانه‌ای را علیه جنگ‌طلبی فریاد می‌زند: «بعضی خواب‌ها باید خواب بمانند، تا زمین از خاکستر تهی شود.»

ادامه مطلب »