عبدالرحیم جعفری (۱۲ آبان ۱۲۹۸– ۱۱ مهر ۱۳۹۴) بنیانگذار و مدیر پیشین مؤسسه انتشارات امیرکبیر، مهم‌ترین و گسترده‌ترین مؤسسه خصوصی چاپ و نشر کتاب در تاریخ ایران و خاورمیانه
«کتابخانه بابل» جمعه ۲۸ آبان ساعت ۲۱ به وقت ایران در کلاب‌هاوس برنامه‌ای برگزار می‌کند در یادبود ۷۲ سالگی مؤسسه انتشارات امیرکبیرِ که به عبدالرحیم جعفری، ناشر فقید ایرانی تعلق داشت و اوایل انقلاب به حکم دادگاه انقلاب مصادره شد و در تملک سازمان تبلیغات اسلامی درآمد.
داریوش آشوری، عباس میلانی و رضا فرخ‌فال از سخنرانان اصلی برنامه «کتابخانه بابل» در کلاب هاوس‌اند.
در تقویم ایرانی هفته کتاب و کتابخوانی ۲۴ آبان آغاز می‌شود. «کتابخانه بابل» می‌نویسد:
«در این روزها یادکردِ چنان انتشاراتی که امروز جسدش بر سر دستِ مصادره‌کنندگان مانده است شاید یادآورِ گذشته‌ای رخ‌داده و آینده‌ای پابه‌زا باشد. این یادکرد را مواجهه‌ای با تاریخِ کتاب و فرهنگ در ایرانِ مدرن می‌بینیم.»
عبدالرحیم جعفری در سال ۱۳۲۸ انتشارات امیرکبیر را با خریدن سرقفلی مغازه‌ای در خیابان ناصر خسرو بنیان گذاشت و به تدریج، در طی سال‌ها موفق شد با عقد بیش از سه هزار قرارداد با نویسندگان و پژوهشگران معتبر ایران، انتشارات امیرکبیر را به مهم‌ترین و بزرگ‌ترین ناشر ایران و خاورمیانه بدل کند.
پس از انقلاب، به حکم دادگاه انقلاب، سازمان تبلیغات اسلامی انتشارات امیرکبیر را تصرف کرد.
عبدالرحیم جعفری از سهامداران عمده انتشارات خوارزمی نیز بود. سازمان تبلیغات اسلامی در خرداد شش سال قبل به حکم دادگاه تجدید نظر به اعتبار همین سهام‌ها، انتشارات خوارزمی را هم تصرف کرد.
چه بود؟
نمونه‌هایی از نزدیک به ۲ هزار عنوان کتاب منتشر شده در انتشارات امیرکبیر تا قبل از مصادره:
مجموعه آثار افلاطون، روح القوانین (مونتسکیو)، تفکرات تنهایی (ژان ژاک روسو)، لودویگ فوئرباخ و پایان فلسفه کلاسیک آلمان (فریدریش انگلس)، زمان و اراده ازاد (هانری برگسون)، چنین گفت زرتشت نیچه- ترجمه حمید نیرنوری)، بت‌های ذهنی و خاطره ازلی (داریوش شایگان)، انسان و سمبول‌هایش (کارل گوستاو یونگ)، مجموعه‌ای از آثار عبدالحسین زرین‌کوب، سیری در اندیشه سیاسی عرب (حمید عنایت)، جنگ شکر در کوبا (ژان پل سار‌تر)، خداوندان اندیشه سیاسی (مایکل فاستر)، اقتصاد سیاسی توسعه‌نیافتگی و رشد (پل باران و…)، مبانی جامعه‌شناسی (هانری ماندراس)، تاریخ اجتماعی ایران (مرتضی راوندی)، لغات و امثال فارسی (علی اکبر دهخدا)، فرهنگ فارسی عمید، فرهنگ فارسی (محمد معین)، برهان قاطع، فرهنگ کامل انگلیسی فارسی (عباس آریانپور کاشانی)، هنر تئا‌تر (عبدالحسین نوشین) نقاشی نوین (احسان یارشاطر)، تاریخ ادبی ایران (ادوارد براون)، تاریخ ادبیات در ایران (ذبیح الله صفا)، تاریخ زبان فارسی (پرویز ناتل خانلری)، سری کتاب‌های شاهکارهای ادبیات فارسی، کمدی الهی (دانته)، صد سال تنهای (گابریل گارسیا مارکز) نمایشنامه‌ها و سفرنامه‌هایی از غلامحسین ساعدی، مجموعه‌ای آثار نیما یوشیج، مجموعه آثار صادق هدایت و….
چه شد؟
نمونه‌هایی از کتاب‌های منتشر شده در انتشارات امیرکبیر پس از مصادره:
رساله اجوبه الاستفتائات: ترجمه فارسی (سید علی خامنه‌ای)، «در وادی محبت»: مجموعه بیانات مقام معظم رهبری به مناسبت روز زن و میلاد حضرت زهرا (س)، شهید دستغیب لاله محراب، انتخاب همسر (ابراهیم امینی)، راهنمای زائرین در آداب زیارت عتبات عالیات عراق (احمد سامعی)، دعای عرفه امام حسین، فاطمه زهرا علیه االسلام: فرشته زمینی (روح‌الله حسینیان)، ساختار هندسی سوره‌های قرآن: پیش‌درآمدی بر روش‌های نوین ترجمه و تفسیر قرآن کریم (محمد خامه‌گر)، چهل حدیث حج (جواد محدثی)، چهل جلوه از ولایت در عاشورا (اسماعیل منصوری لاریجانی)، سیره تحلیلی پیامبر اعظم (سید ابراهیم سیدعلوی)، سری جامع الاحادیث، توبه، دعا، شکر، صبر و… (علیرضا برازش)، خداوند کیست؟ مرجع کامل خدا‌شناسی بر مبنای قرآن کریم (محمد رضا میرزا امینی)، گزارش مستند از کربلا و حوادث پس از کربلا (محمد محمدیان)، سری زندگی حضرت محمد، حضرت فاطمه، امام هادی و… (حسین مظفر) و…
