باراک اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا به سنت هر سال فهرست مطالعه تابستانی خود را منتشر کرد. این آثار به شکلی مستقیم یا غیرمستقیم، به کاوش در مفاهیمی مانند هویت، حافظه، عدالت، فساد، مهاجرت، و نقش نهادهای حکومتی در شکل‌دهی به زندگی افراد می‌پردازند. هر کتاب سعی دارد لایه‌های پنهان تجربه بشری و چالش‌های مشترک جامعه معاصر را روایت کند. علاوه بر این، انتخاب‌های اوباما عموماً بر داستان‌هایی تأکید دارند که روایتی انسانی و شخصی را در دل مسائل بزرگ‌تر اجتماعی جای می‌دهند. چه در قالب زندگینامه، رمان جنایی، یا تحلیل اجتماعی، این کتاب‌ها به دنبال درک پیچیدگی‌های انسان و جامعه هستند و مخاطب را به تفکر درباره گذشته، حال و آینده مشترکمان دعوت می‌کنند. این کتاب‌ها عبارت‌اند از:
مارک توین (Mark Twain) نویسنده: ران چرنو
“زندگینامه جامع یکی از مهم‌ترین نویسندگان و مفسران اجتماعی در تاریخ آمریکا.”
کتاب سوابق (The Book of Records) نویسنده: مادلین تین
“افسانه‌ای زیبا درباره مهاجرت، حافظه و تلاش برای شناخت انسانیت مشترک ما.”
فراوانی (Abundance) نویسندگان: ازرا کلاین و درک تامپسون
“کتابی ضروری برای پیشروهایی که به دنبال طرحی برای اصلاح دولت هستند تا بتواند به نفع مردم کارگر عمل کند.”
پادشاه خاکسترها (King of Ashes) نویسنده: اس.ای. کازبی
“یکی از نویسندگان مورد علاقه من در ژانر جنایی، داستانی از خانواده، جاه‌طلبی و فساد در جنوب پر از تنش نژادی و خشونت ارائه می‌دهد.”
روساریتا (Rosarita) نویسنده: آنیتا دسای
“داستان کوتاه و زیبایی درباره کشف گذشته مخفی یک مادر توسط یک زن.”
شکارچی شکارچی بوفالو (The Buffalo Hunter Hunter) نویسنده: استفن گراهام جونز
“ترکیبی از تاریخ و وحشت که میراث وحشیانه فتح علیه مردمان بومی آمریکا را کاوش می‌کند.”
ازدواجی در دریا (A Marriage at Sea) نویسنده: سوفی المهرست
“داستانی واقعی و شگفت‌انگیز از زوجی که در بحران در دریاهای آزاد جان سالم به در می‌برند.”
آزمایش (Audition) نویسنده: کیتی کیتامورا
“رمانی آرام درباره راه‌هایی که خود واقعی‌مان را از دیگران و حتی خودمان پنهان می‌کنیم.”
دولت کیست؟ (Who is Government?) نویسنده: مایکل لوئیس
“یادآوری به‌موقع از فداکاری آرام و مهارت افرادی که هر روز برای عملکرد این کشور کار می‌کنند.”
آوای سیرن‌ها (The Sirens’ Call) نویسنده: کریس هیز
“راهنمایی مفید درباره چگونگی تأثیر رسانه‌های اجتماعی و اقتصاد توجه بر دگرگونی دموکراسی و تغییر شکل زندگی‌هایمان.”
انتخاب‌های بانگ
از میان این فهرست، دو کتاب زیر را به دلایل زیر به طور ویژه توصیه می‌کنیم:
مارک تواین اثر ران چرنو:
این انتخاب به این دلیل است که مارک تواین نه تنها یک نویسنده بزرگ، بلکه یک طنزپرداز و منتقد اجتماعی تیزبین بود که آثارش آیینه تمام‌نمای جامعه آمریکا در دوره گذارش محسوب می‌شود. خواندن یک زندگینامه جامع درباره او، نوشته یک تاریخ‌دان برنده جایزه پولیتزر مانند ران چرنو، نه تنها بینش عمیقی نسبت به یکی از مهم‌ترین چهره‌های ادبیات جهان می‌دهد، بلکه درک بهتری از تاریخ و تحولات اجتماعی آمریکا نیز ارائه می‌کند. این کتاب می‌تواند هم آموزنده و هم بسیار سرگرم‌کننده باشد.
شکارچی شکارچی بوفالو اثر استفان گراهام جونز:
این انتخاب به دلیل ترکیب منحصربه‌فرد ژانر وحشت با تاریخ و نقد اجتماعی است. استفان گراهام جونز که خود از نویسندگان سرخپوست است، در آثارش به کاوش عمیق و اغلب هراس‌انگیز میراث colonialism (استعمار داخلی) و خشونت علیه بومیان آمریکا می‌پردازد. این کتاب promise می‌دهد که فقط یک داستان ترسناک نباشد، بلکه یک تجربه ادبی قدرتمند و متفکرانه باشد که خواننده را با بخشی تاریک و اغلب ناگفته از تاریخ مواجه می‌کند.
سازگاری فهرست اوباما با عملکرد او در سیاست
به نظر می‌رسد انتخاب‌های کتاب اوباما کاملاً با تصویر عمومی و عملکرد سیاسی او همسو است. این سازگاری را می‌توان در دو محور اصلی دید:
اول، تأکید بر درک تاریخ و ساختارهای قدرت
بسیاری از کتاب‌های این فهرست، مانند “مارک توین” (تاریخ و نقد اجتماعی)، “دولت کیست؟” (کارکرد bureaucracy)، “فراوانی” (نقش دولت در بهبود زندگی مردم) و “آوای سیرن‌ها” (تأثیر رسانه بر دموکراسی)، مستقیماً به مباحثی می‌پردازند که برای یک رئیس جمهور و سیاستمدار اولویت محسوب می‌شوند. این انتخاب‌ها نشان‌دهنده کنجکاوی فکری مستمر اوباما برای تحلیل ساختارهای قدرت، حکمرانی مؤثر و چالش‌های پیش روی دموکراسی است؛ دغدغه‌هایی که در دوران ریاست جمهوری او نیز محور اصلی بودند.
دوم، تمرکز بر روایت‌های انسانی و عدالت اجتماعی:
اوباما در دوران تصدی خود اغلب بر مفاهیمی مانند “همدلی” و “داستان‌های به حاشیه رانده شده” تأکید می‌کرد. کتاب‌هایی مانند “کتاب سوابق” (مهاجرت)، “شکارچی شکارچی بوفالو” (ظلم به بومیان آمریکا)، “پادشاه خاکسترها” (تبعیض نژادی) و “روساریتا” (هویت و حافظه)، همگی به بررسی زندگی افرادی می‌پردازند که در حاشیه روایت اصلی تاریخی قرار دارند. این موضوع بازتاب دهنده علاقه شخصی و سیاسی او به درک تجربیات متنوع و جستجوی عدالت اجتماعی است.
