بانگ - نوا
از تجربه تا تخیل – علی شفیعی: ناگفته‌های یک مترجم
علی شفیعی، مترجم رسمی در سوئد، در خاطره‌ای از کتاب «ناگفته‌های یک مترجم»، تجربه ترجمه برای مردی با بیماری مقاربتی در بیمارستان دندریا را شرح
۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
علی شفیعی، مترجم رسمی در سوئد، در خاطره‌ای از کتاب «ناگفته‌های یک مترجم»، تجربه ترجمه برای مردی با بیماری مقاربتی در بیمارستان دندریا را شرح
او زانوهای گره‌دار، انگشتان پای رو به بیرون و یک زگیل سمی در انتهای بینی‌اش دارد و حالا، برای اولین بار پس از بیش از ۲۰ سال، بازگشته است: جولیا دونالدسون و اکسل شفلر اعلام کرده‌اند که در حال کار بر روی یک کتاب جدید گروفلو هستند.
این داستان به شکلی هنرمندانه تجربه تلخ مهاجرت را از منظر یک زن مهاجر لهستانی روایت می‌کند. اولگا با از دست دادن هویت اصلی خود در سرزمین جدید مواجه است – از دست دادن زبان مادری، از دست دادن فرزند، و حتی از دست دادن شوهرش که او را در سرزمین غریب رها کرده است.
در این داستان، تضاد بین سنت و مدرنیته را می‌توان به عنوان نمادی از تقابل بین فرهنگ بومی آفریقایی-آمریکایی و فرهنگ مسلط سفیدپوستان آمریکایی دید. دی (وانگرو) با تغییر نام خود و تلاش برای فاصله گرفتن از ریشه‌های خود، سعی می‌کند هویت جدیدی برای خودش بسازد که با معیارهای مدرن و غربی هماهنگ باشد، در حالی که مامان و مگی به سنت‌ها و میراث خانوادگی وفادار هستند. این تقابل نشان‌دهنده‌ی تنش بین هویت فردی و هویت جمعی است.
مجموعه داستان «کتاب زمینی» اثر سعید بردستانی اثری‌ست کم‌حجم اما چندلایه که در آن روایت‌هایی از انسان‌های به‌ظاهر معمولی، اما در باطن پیچیده، در جنوب ایران بازتاب می‌یابد. مرکز ثقل مجموعه، مسئله «فروپاشی شخصیت در مواجهه با ساختارهای نمادین و تکرارهای بی‌فرجام» است.
بین ذهن و زبان کدامشان نسبت به دیگری پیش‌تر راه می‌برد؟ به عقیده‌ی من زبان نقش راهبر ایفا می‌کند که در شعر، ذهن، به خودی خود غیرفعال است و تنها زبان به آن حرکت می‌بخشد و جلو‌تر از ذهن می‌دود. پس چه بر سر معنا می‌آید و آیا در سراسر یک نوشتار مدرن، معنا محو و نابود می‌شود؟ این هسته‌ی اصلی این مقاله است.
انتشارات ایرانشهر به تازگی مجموعه‌ای از داستان‌ها و ناداستان‌ها نوشته احمد خلفانی را با عنوان «از سکوت تا تمساح» منتشر کرده است. حسین نوش‌آذر در
انتشارات رها به مناسبت هفتاد و هفتمین زادروز محمد محمدعلی، نویسنده فقید ایرانی، کتابی رایگان با عنوان به‌یاد خالق «جهان زندگان» منتشر کرد که به نقد و بررسی آثار این چهره برجسته ادبیات داستانی ایران می‌پردازد. این مجموعه در گوگل پلی و اپل بوکس در دسترس است.
آریامن احمدی در این شعر ضمن ابراز همدردی عمیق با قربانیان فاجعه انفجار بندر رجایی در بندرعباس و به تصویر کشیدن درد، ویرانی و از دست دادن زندگی‌ها، همزمان امید به بازسازی و احیای این شهر با تکیه بر روحیه مقاوم مردم، فرهنگ غنی جنوب و زیبایی‌های طبیعی آن را در دل ما زنده نگه می‌دارد. شاعر با زبانی عاطفی و تصاویر زنده، بندرعباس را به عنوان شهری زنده و پرجنب‌وجوش به تصویر می‌کشد که با وجود غم و مصیبت، می‌تواند با همبستگی و عشق مردمش دوباره برخیزد و به شکوه خود بازگردد. این شعر را با صدای شاعر می‌شنویم:
قدرت اصلی این داستان در خلق شخصیتی زنده و فضاسازی‌ست که در خدمت بازآفرینی دنیای درونی کودکی آسیب‌دیده و تنها قرار می‌گیرد: اثری تأمل‌برانگیز که نابرابری‌های اجتماعی را از دریچه‌ای انسانی و دردناک روایت می‌کند.
این اثر روایتی چندصدایی و دیستوپیایی است که در بستر فروپاشی اجتماعی و زیست‌محیطی، به مبارزات زنان برای رهایی و بازسازی می‌پردازد. محبوبه موسوی در این رمان با محوریت آیدا و ۳۴ شخصیت نام‌گذاری‌شده، تم‌های سرکوب، رهایی، و بازسازی را از طریق ساختاری غیرخطی و پایان باز بررسی می‌کند.
قطعه «شرجی و گرما» از گروه «جهله» نمونه‌ای درخشان از این امتزاج فرهنگی است که در آن سازهای بومی جنوب ایران مانند جهله (کوزه سفالی)، دایره و دمام با موسیقی راک ترکیب شده‌اند. استفاده از اشعار محلی با گویش جنوبی و ریتم‌های بومی، فضایی اصیل و در عین حال مدرن خلق کرده که هم نماینده‌ی موسیقی منطقه است و هم با زبان جهانی راک گفتگو می‌کند.
شاعر در این شعر ساختارهای مادی و قدرت حاکم بر جامعهٔ فرسوده را به پرسش می‌کشد. حتی امید به رستاخیز که در نماد بهار تجلی می‌یابد، با «خمیازۀ تاریکی» مشوب شده و پایان شعر، با تصویر لرزیدن سگ در سکوت سفرهٔ هفت‌سین، چشم‌اندازی از آینده‌ای ویران را پیش رو می‌نهد: نقدی گزنده بر فردیت ازهم‌پاشیده و جامعه‌ای که در چرخهٔ دروغ و مادی‌گرایی، توان حرکت و پویایی را از دست داده است.
رمان «ممد چخوف» نوشته خسرو کیان‌راد به تازگی در نشر تَموکَن منتشر شده است. این رمان با ترکیب هوشمندانه‌ی فرهنگ محلی، تاریخ باستانی، و دغدغه‌های وجودی، اثری تأمل‌برانگیز و چندلایه ارائه می‌دهد. این داستان برای خوانندگانی که به ادبیات رمزآلود با ریشه‌های عمیق فرهنگی و تاریخی علاقه‌مندند، تجربه‌ای غنی و به‌یادماندنی خواهد بود.
این داستان یک اثر کلاسیک فمینیستی، بیانگر فروپاشی روانی یک زن جوان به دلیل انزوای اجباری و درمان‌های سرکوبگرانه مردسالارانه است. این اثر مرجع به نقد پزشکی زن‌ستیز قرن نوزدهم و شیوه‌های درمانی مانند «درمان وایر میچل» می‌پردازد که زنان را وادار به سکوت و انفعال می‌کرد. پایان تلخ داستان به نمادی قدرتمند از مقاومت در برابر نظام‌های سرکوبگر تبدیل شده است.
نامه چیزی نبود جز شرح امانت‌دارانه‌ای روابطِ میانِ خانم معلم و مونار که خواهرِ لورپایُر نوشته بود، اِدمه است مگر نه، و دوشیزه فرانسین را در وضعیتی قرار می‌داد که می‌توانید تصور کنید، چطور این خرچسونه‌ی پتیاره با آن سر و وضع بوگندو و تور عزایش با معاون شهردارمان می‌خوابید، اصطلاحش را شما بگویید و این ابله…
نقد ساختار سانسور و ناپایداری چاپ کتاب در ایران، با روایتی از تجربیات مستقیم نویسنده.
نسیم خاکسار در مقاله‌ای که پیش روی شماست مجموعه داستان «کارنامه احیا» اثر حسن حسام را در بستر سنت رئالیسم اجتماعی در سال‌های دهه ۴۰ و ۵۰ ایران بررسی می‌کند. نویسنده با مقایسه‌ای بین داستان عنوان‌دار مجموعه (که زندگی زنی محروم به نام «احیا» را روایت می‌کند) با اثر کلاسیک صادق هدایت («زنی که مردش را گم کرد»)، نشان می‌دهد چگونه شرایط فلاکت‌بار زنان فرودست در طول چهار دهه تغییری نکرده است.
این گویش غنی که به دلیل قطع پیوندها در آستانه فراموشی قرار گرفته است، سرشار از پند و حکمت و مثل و البته ترانه است. بخشی از این ترانه‌ها در کنار سرودهای مذهبی و ادعیه منظوم که در کنیسه‌ها خوانده می‌شد، ضبط و ثبت شده است. نغمه‌ای از این مجموعه را می‌شنوید:
«بانگ» یک رسانه ادبی و کاملاً خودبنیاد است که در خارج از ایران و به دور از سانسور و خودسانسوری بر مبنای تجربه‌ها و امکانات مشترک شخصی شکل گرفته و با کوشش شهریار مندنی‌پور و حسین نوش‌آذر اداره می‌شود.