ویرجینیا وولف

مقاله با تأکید بر جهان‌شمولی ادبیات نشان می‌دهد که رمان ولف، هرچند ریشه در جامعه خاص انگلیس دارد، برای خواننده امروزی در ایران نیز معنادار است و چارچوبی برای خوانش «ازدحام» ارائه می‌کند که نه‌تنها برای تحلیل «خانم دالاوی»، بلکه برای درک بسیاری از آثار ادبی و پدیده‌های اجتماعی کاربرد دارد. این چارچوب، پرسشی غیرمستقیم را مطرح می‌کند: آیا می‌توان در برابر ازدحام زندگی مدرن – چه در لندن دهه ۱۹۲۰ و چه در تهران امروز – موازنه‌ای یافت، یا این آشفتگی سرنوشت محتوم انسان معاصر است؟ امیدواری او به «قلم ولف» نشان‌دهنده اعتقاد به قدرت ادبیات برای معنابخشی به این ازدحام است.

جنگ‌های بزرگ در کمال تعجب تأثیراتی دارند ادواری. انقلاب فرانسه برخی را گرفتار و لت‌وپار کرد؛ از سر برخی دیگر گذشت بی اینکه تار مویی را برآشوبد. می‌گویند جین آستن هیچوقت یادی از این انقلاب نکرد؛ چارلز لمب محلی به آن نگذاشت؛ بو برامل اصلاً در نخ این موضوع نبود.اما برای ولستون‌کرافت و برای گادوین، انقلاب فرانسه سپیدۀ صبح بود.