
برآمد باد صبح و بوی نوروز
فقر و فلاکت در داخل، تهدید جنگ در خارج، و با این حال باز هم سر سفرهمان سبزه و سپیدی و قرمزی ماهی دلخون. به زبان سعدی سخن بگوییم:برآمد باد صبح و بوی نوروز/به کام دوستان و بخت پیروز

فقر و فلاکت در داخل، تهدید جنگ در خارج، و با این حال باز هم سر سفرهمان سبزه و سپیدی و قرمزی ماهی دلخون. به زبان سعدی سخن بگوییم:برآمد باد صبح و بوی نوروز/به کام دوستان و بخت پیروز

داستان «دریاچه یخزده» نوشته باهار مومنی تأملی عمیق و تأثیرگذار درباره تروما، جنسیت و گسست هویت در دیاسپورا است. تجربه شخصیت اصلی این داستان بازتابی اجتماعی از مبارزات بسیاری از مهاجران است: استثمار اقتصادی، نادیدهگرفتهشدن اجتماعی و نوستالژیای که همواره با آنان همراه است. کلودیا یعقوبی (استاد برجستهی ادبیات فارسی در دانشگاه کارولینای شمالی) در میزگردی این داستان را به بحث گذاشته است.

داگ سولستاد، رماننویس و منتقد بسیار تأثیرگذار، سه بار جایزه منتقدان نروژ را دریافت کرد و آثارش توسط هاروکی موراکامی به ژاپنی ترجمه شد. یکی از مهمترین دغدغههای او سیاست روز بر اساس فلسفه اخلاق است.

داستانی که هوش مصنوعی نوشت با تأکید بر تفاوت بین غم انسانی و تقلید ماشینی به پایان میرسد و خواننده را با پرسشهای فلسفی درباره ماهیت احساسات و خلاقیت مواجه میکند.

جلال سرفراز در این مقاله به مسئله سانسور در ایران میپردازد و از تجربیات شخصی خود در مواجهه با ممیزی آثارش میگوید. او به حذف اشعار و کتابهایش اشاره میکند و انتقاد میکند که سانسورچیان اغلب درک درستی از محتوای آثار ندارند. سرفراز همچنین به خودسانسوری نویسندگان و محدودیتهای فرهنگی و اجتماعی اشاره میکند که مانع بیان آزادانه میشود. او خاطراتی از مبارزات مطبوعاتی علیه سانسور در دوران پیش از انقلاب را بازگو میکند و تأکید میکند که مبارزه با سانسور همچنان ضروری است.

«با کی خداحافظی کنم اِما» نوشتهی عسل نورایی اثری است دشوار و تکاندهنده، نه به دلیل پرداختن مستقیم به رویدادهای سیاسی و اجتماعی، بلکه به واسطه کندوکاو عمیق در تاروپود روابط انسانی و بازنمایی بیپردهی رنج و ملال و مصائب زندگی روزمره.

یک ادیسه ایرانی سومین کتاب و نخستین رمان رعنا سلیمانی است که سفر ادیسهوار «یک زن در مهاجرت» را روایت میکند. این کتاب برای نخستین بار دنیای داستانی سلیمانی را در معرض خوانندگان انگلیسی قرار میدهد. این رمان مدرن و درونگرایانه، که توسط فریدون رشیدی از فارسی به انگلیسی ترجمه شده است.

محمدی با تکیه بر تاریخچه مقاومت زنان و تأکید بر ضرورت همبستگی جهانی، امیدوار است که جنبش «زن، زندگی، آزادی» بتواند الهامبخش زنان سراسر جهان باشد. ترجمه متن کامل این مقاله را در نشریه ادبی بانگ میخوانید.

در قرن بیستم، نویسندگان آمریکایی مانند هنری جیمز، ارنست همینگوی و تونی موریسون با نوآوریهای فرمی و محتوایی، داستان کوتاه را به عنوان یک فرم ادبی مستقل و غنی تثبیت و آن را به ابزاری برای بیان تجربیات فرهنگی و هویتی تبدیل کردند. جلوه هایی از این تلاش در بانگ.

«استونر» اثر جان ویلیامز، رمانی درباره زندگی ویلیام استونر، استاد ادبیاتی معمولی است که در مسیر زندگی با شکستهای عاطفی و حرفهای مواجه میشود. این کتاب، با روایتی خطی و شبیه به «مرگ ایوان ایلیچ»، زندگی استونر را از کودکی تا مرگش به تصویر میکشد. او عشق و معنای زندگی را در ادبیات مییابد، اما در نهایت تنها میماند. رمان با توصیفات درخشان و صحنههای ماندگار، درد و تنهایی انسان معاصر را به نمایش میگذارد و نشان میدهد که گاهی کلمات تنها همراه همیشگی انساناند.

مقاله به بررسی رمان “وسوسهی اولیس” اثر حمید نامجو میپردازد که داستان زندگی عبدالمجید محرری، یک زندانی سیاسی سابق و کارمند ادارهی سانسور کتاب، را روایت میکند. این رمان رابطهی پیچیدهی ادبیات و سانسور را از طریق داستان عشق محرری به یک دختر فرهیخته و مبارز برای حقوق زنان بررسی میکند.

گزارش انجمن قلم آمریکا نشان میدهد که اکثر کتابهای ممنوعه در مدارس این کشور به افراد رنگینپوست (۳۶٪) و جامعه LGBTQ+ (۲۵٪) میپردازند. این ممنوعیتها که در سال تحصیلی ۲۰۲۴-۲۰۲۳ به شدت افزایش یافته، بیشتر کتابهای داستانی و کودکان را هدف قرار داده است. تنها ۱۳٪ از کتابها دارای محتوای جنسی صریح هستند.

فهرست اولیه جایزه بوکر بینالمللی ۲۰۲۵ با ۱۳ نویسنده جدید و بیشترین تعداد ناشران مستقل در تاریخ این جایزه، تنوع زبانی و موضوعی قابل توجهی را به نمایش گذاشته است. کتابهایی از رومانی، ژاپن، آلمان و دیگر کشورها در این فهرست قرار دارند که موضوعاتی از سورئالیسم تا آیندهپردازی را پوشش میدهند. برنده نهایی در ماه مه اعلام خواهد شد.

چهل سال پیش انتشارات نگاه از ناشرهای خوشنام با سابقهای درخشان در چاپ آثار ارزشمند در خاطر نویسنده و مخاطب بود. من با این ذهنیت در سال ۲۰۱۲ برای چاپ مجموعه داستانم با نشر نگاه مکاتبه کردم. تا سه چهار ماه هیچ جوابی نیامد. آشنا هم نداشتم تا از کسی سؤال کنم. مجبور شدم تلفن بزنم.

دو سال و نیم پس از حمله به سلمان رشدی، نویسنده هندی-بریتانیایی هیئت منصفه مهاجم را مجرم شناخت. بر اساس گزارشهای همخوان رسانهها، دوازده عضو هیئت منصفه در دادگاه منطقه چاتاکوآ در غرب ایالت نیویورک آمریکا، اتهام قتل عمد علیه هادی مطر متهم۲۷ ساله را ثابتشده دانستند.

نخستین شماره از سومین دوره «نامه کانون نویسندگان ایران» زیر نظر قباد آذرآیین، آیدا عمیدی و حافظ موسوی منتشر شد. این شماره شامل مطالبی در زمینههای داستان، شعر، ادبیات نمایشی و نقد ادبی است. در پیشگفتار این شماره آمده است که کانون نویسندگان ایران در پاییز سال جاری، انتشار نامه کانون را در دستور کار خود قرار داد.

آنچه در ادامه میآید، ترجمهای از نقد مهرک کمالی بر ترجمهی انگلیسی رمان ماه تا چاه نوشتهی حسین آتشپرور است که در MELANotes، نشریهی رسمی انجمن کتابداران خاورمیانه (Middle Eastern Librarians Association) و به سردبیری مهدی گنجوی در بخش نقد کتاب، منتشر شده است.

بدیعی در روایتی شخصی و دقیق، ماجرای ترجمه کامل «اولیس» و تلاشهای مکرر برای اخذ مجوز انتشار آن را شرح میدهد. او همچنین به چالشهای ناشی از سانسور و فشارهای نهادهای مختلف برای حذف بخشهایی از متن اشاره میکند.

«مستیم و خرابیم و کسی شاهد ما نیست، یک تریلر اجتماعی و داستانِ گذشته و حالِ جمعی مست، و خراب در ایرانِ دهه هشتاد و پیش از آن است. هر کدام از آنها کارهایی در خلوت کردهاند. هر ماجرا و مکان گذشتههایی دارد و راویانی طرد شده کمکم آشکارشان میکنند. در همان حال که یک باریکهی خون هر راوی را دنبال میکند.»

«مهتاب» نوشته مریم رئیسدانا به چالشهای زنان در رویارویی با ساختارهای مردسالارانه و انتظارات سنتی میپردازد و از طریق روابط پیچیده شخصیتها، به ویژه دوستی بین دو زن نشان میدهد که چگونه زنان در تلاش برای یافتن هویت و استقلال خود، با محدودیتهای اجتماعی و فرهنگی دستوپنجه نرم میکنند. غیاب یکی در داستان به عنوان نمادی از سکوت و اعتراض زنان در برابر این ساختارها عمل میکند، در حالی که دیگری به عنوان راوی، تلاش میکند تا با حمایت از دوستش تغییراتی در زندگی هر دو ایجاد کند. رادیو زمانه این داستان را در حلقهای از کارشناسان به بحث گذاشته بود. نظرات خانم فریبا حاجدایی درباره این داستان را میخوانید:

رمان “در چنگ” اثر شهرام رحیمیان، داستان یوسف آینه، مترجمی است که پس از شکست در ترجمهی فاوست گوته، وارد جهانی پر از خیال، جادو، و پرسشهای اخلاقی میشود. کلاغ وهومنه، ماجراهای دادستان، و شخصیتهایی مانند پاکو و یدالله، نمادهایی از مفاهیم عمیقی مانند عدالت، مسئولیتپذیری، و تنهایی انسان هستند. در نهایت، رمان با تاکید بر عشق به عنوان مأمنی آرامشبخش، خواننده را به تفکر دربارهی پرسشهای بیپاسخ زندگی و نیاز به پیوندهای انسانی دعوت میکند.