«این پرچم خمیده تسلیم»، تصویری نفسگیر از جهانِ ناقصالخلقهایست که چشم و گوش و قلبش را از دست داده؛ مرگ با آروارههای افعی بر تن کودکان میجنبد و پرچم تسلیم زیر غبار خمیده است. عقاب تاریکی ستاره میچیند، کلاغ خبررسان قارقار میکند و آژیر زنده ماندن در حبابهای خون میترکد. این غزه است؛ صدایی که لرز زندگی را در رگها جاری میکند.
نشریه ادبی بانگ از اردیبهشتماه با اختصاص دوسیهای به «ادبیات مهاجرت»، نهتنها به معرفی آثار این حوزه میپردازد، بلکه با کاوش در مفهوم این ژانر، آن را از ادبیات تبعید و دیاسپورا متمایز میکند. این مقاله با نگاهی به نظریههای هومی بابا، پل ریکور و ادوارد سعید، نقش روایتهای مهاجرت را در بازسازی هویت، مقاومت زبانی و چالش با ساختارهای قدرت جهانی بررسی میکند و دعوتی است برای تأمل عمیقتر در این حوزه پویا.
این رمان که تجربه زیسته نویسنده از فروپاشی نظامهای تمامیتخواه در ایران و چکاسلوواکی را بازمیتاباند، از طریق شگردهای خودارجاعی، درهمآمیزی ژانرها و بازی با زمان روایی، مرزهای داستان و تاریخ را درمینوردد. دانایی نشان میدهد چگونه میرزادگی با تلفیق داستان کاراگاهی، شعر منثور و روایت تاریخی، نه تنها تراژدی شخصی قتل دکتر امین جلالی را روایت میکند، که نقدی گزنده بر استبداد سیاسی و پیامدهای ویرانگر ایدئولوژیهای چیره ارائه میدهد. این اثر از رهگذر طنز تلخ و تعلیقهای هنرمندانه، هم روایتی از گذشته است و هم هشداری برای اکنون.
شهر الفاشر در منطقه دارفور سودان، که توسط نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) محاصره شده بود، هفته گذشته به دست این گروه شبهنظامی افتاد و آنچه پس از آن رخ داد، یک فاجعه بود. این فاجعه را حتی از فضا هم میتوان دید. اما روی زمین همه دست روی دست گذاشتهاند. چرا؟
پارسا با زبانی آمیخته به گفتمان عامیانه و نمادهای سیاسی-اجتماعی، تصویری هجوآمیز از رابطهٔ فرد و قدرت، و همچنین تماشاگران منفعل این تقابل ترسیم میکند. داستان با پایانی باز و چندپاره، بر ابهام و پیچیدگی این رابطه تأکید دارد و پرسشهایی بنیادین دربارهٔ هویت، مقاومت و پذیرش در جامعه مطرح میکند.
«نیشتمان» روایت بیپرده و تکاندهندهی رنجهای مهاجرت غیرقانونی و آوارگی است که از طریق تجربههای نیشتمان، زنی کردتبار با جرم سیاسی، و دخترش روژان به تصویر کشیده میشود. نویسنده با شفافیت و بدون سانسور، از واقعیات تلخ و گاه مشمئزکنندهی زندگی مهاجران سخن میگوید و جهانی را نقد میکند که در آن کرامت انسانی زیر پای سیاستهای نابودگر و منفعتطلبیها له میشود.
مقاله حاضر تأثیرگذاری چخوف بر کاترین منسفیلد، جان چیور و ریموند کارور را مورد واکاوی قرار میدهد. این پژوهش نشان میدهد که چگونه اصول سهگانه روایت چخوف (ایجاز و عینیت تا شفقت انسانی) در بافتارهای اجتماعی و تاریخی متفاوت، بازخوانی و بازآفرینی شدهاند. منسفیلد با نگاهی امپرسیونیستی به درونمایههای زنانه، چیور با نقادی جامعه حومهنشین آمریکا و کارور با تصویرگری تلخ فروپاشی روانشناختی طبقه متوسط، هر یک وجوهی از میراث چخوف را در تقابلی خلاق با جهان مدرن و پسامدرن به نمایش میگذارند. این مقاله با پیگیری ردپای چخوف در گذار از سنت به مدرنیته و سپس به پسامدرنیته، در نهایت به این پرسش بنیادین میپردازد که آیا این «سایه» روشن، به بازتولید وفادارانه سبک محدود شده یا به خلق امکاناتی نو در داستاننویسی معاصر انجامیده است؟
در سالروز درگذشت محمد کلباسی، به سراغ یکی از درخشانترین آثار مدرن فارسی میرویم؛ داستانی که مانند آینهای شکسته، تصویر انسان معاصر را در مواجهه با ماشین بوروکراسی بازمیتاباند. «ناگهان عبدالحسین خان» نه فقط روایت یک کارمند ساده اداره، بلکه کالبدشکافی روحی خردشده در نظامی است که انسان را تا سطح یک شماره قابل تعویض تقلیل میدهد. با شنیدن این پادکست، به درون ذهن پریشان کارمندی قدم میگذارید که مرزهای واقعیت و خیال در جهانش محو شده، و هویتش همچون میزش به تصاحب دیگری درآمده است.
جستار حاضر تحلیلی از چگونگی تغییر ارجاع بین ضمایر «من» و «او» در روایت اولشخص و سومشخص ارائه میدهد. این تحلیل بهویژه بر روی فاصلهگیری راوی اولشخص از تجربیات گذشتهاش و همچنین نقش این تغییر ارجاع در ایجاد فاصلهی عاطفی و روانی در داستاننویسی تمرکز دارد.
کوین پاور در نقدی برای گاردین، مجموعه داستان تازه سلمان رشدی را آینهای از تمامی عمر ادبی او میداند؛ پنج روایت مرگکام که ردپای سه دهه زیستن در سایه فتوا و سوءقصد را از خلال ترومایی پایدار و پایداریای خللناپذیر بازمیتابانند
در سالروز درگذشت محمد کلباسی (۹ آبان ۱۴۰۲)، داستاننویس اصفهانی و استاد ادبیات فارسی، مجموعه «سرباز کوچک» (۱۳۵۸) به عنوان شاهکاری از جریان واقعگرایی ذهنی در ادبیات ایران برجسته میشود؛ اثری که با ۱۲ داستان کوتاه، تنهایی انسان را در لحظات روزمره، از کودکی گِلی تا زندان و مرگ، با زبانی روان و هنجارگریز کاوش میکند و خواننده را به مواجهه با حقیقتهای مخفی وانهادگی وامیدارد، در امتداد میراث هدایت، گلشیری و صادقی.
«پشت دیوارهای آسایشگاه، خستو، پروانهٔ بالشکسته، با خاطرهٔ عنکبوت و تارهای خفقانآورش کلنجار میرود؛ تارهایی که به نام عشق، پرهایش را چیدند و پروازش را به دیوانگی تبدیل کردند.»
اکسپریمنتالیسم (تجربهگرایی) به عنوان جنبشی آوانگارد، ریشه در تئاتر اکسپریمنتال دارد که با رویکردی سادهگرایانه و ساختارشکن، در تقابل با موسیقی کلاسیک و آکادمیک شکل گرفت.
«صداها» در ژانر داستانهای روانشناختی-اجتماعی، سفر روحی زنیست که با شنیدن صدای زندگی دیگران، متوجه خلأ بزرگی در زندگیاش میشود. او ابتدا این خلأ را به اشتباه در «نداشتن» آن زندگی بیرونی میبیند، اما سرانجام درمییابد که مشکل در «نداشتن» شور و هویت در زندگی درونی خودش است.
داستانهای پخته و خوشخوان این کتاب با نگاهی عمیقاً انسانشناسانه، تلخیهای زیستن در جهانی پر از اندوه، گناه، عشق و مهاجرت را به تصویر میکشند. نویسنده با بهکارگیری بسترهای فرهنگیِ هم بومی و هم فرابومی، از تهران تا مینهسوتا، و با خلق پایانبندیهایی اثرگذار و غیرمنتظره، بر زخمهای کهنهی بشری دست میگذارد. این اثر، روایتی شجاعانه از تلخیهایی است که گاه در پشت شکوهِ روایتهای رسمی پنهان میمانند.
پدن با قاطعیت استدلال میکند که موفقیت در نویسندگی، مانند هر حرفهی تخصصی دیگر، نتیجهی ترکیبی از استعداد، تلاش مداوم، و پشتکار است و ایدهی «حادثهی ادبی» یا خلق ناگهانی شاهکارهای ادبی را رد میکند. او این باور را که آثار ادبی بهصورت خودانگیخته و بدون زحمت خلق میشوند، اسطورهای میداند که توسط نویسندگان فرصتطلب و آماتورهای سادهلوح تقویت شده است.
مقاله حاضر از نسیم خلیلی یک تأمل ادبی شاعرانه در گفت وگوی عمیق با «احمقها» نوشته جوآن سیلبر است. نویسنده به قدری در دنیای رمان غرق شده که گویی دارد بخشی از آن را بازمیآفریند. میخوانید:
رمان با تکیه بر مضامین عشق، وطن، و مسئولیتپذیری، از طریق خاطره، اسطوره و حافظهی تاریخی، خواننده را به تأمل در آیندهی زیستبوم و هویت ملی دعوت میکند.
ارس نشان میدهد که ادبیات نسل دوم نهتنها روایتی از فقدان و تبعید نیست، بلکه تلاشی است برای بازنوشتن هویت در زبانی تازه و آشتی با جهانی که تبعید در آن ادامه دارد. این اثر از طریق استعارههایی مانند «دایناسورها» و «شمای ایتالیک»، به سکوت تاریخی و حذف صداهای مهاجران در روایتهای رسمی اعتراض میکند و نوشتن را کنشی انتقادی و فمینیستی برای بازگرداندن این صداها به متن جامعهی میزبان میداند.
ژورنال فرهنگی شهرگان با همکاری نشر آسمانا، مراسم رونمایی از کتاب «مستیم و خرابیم کسی شاهد ما نیست»، اثر مهدی گنجوی، نویسنده، شاعر، پژوهشگر و استاد دانشگاه تورنتو، برگزار میکند.
حرف اصلی پالمن در این داستان، بررسی تقابل میان واقعیت و خیال و جستجوی هویت در این میانه است. راوی داستان درگیر این پرسش است که آیا باید برای تجربه عشقی بزرگ مانند شخصیتهای داستانی تغییر کند، یا هویت واقعی و ناقص خود را بپذیرد. پالمن از طریق این تقابل، نشان میدهد که چگونه انسانها در مواجهه با ایدهآلهای غیرواقعیِ برگرفته از ادبیات و سینما، هویت خود را زیر سؤال میبرند و در نوسان بین «بودن» و «نمودن» گرفتار میشوند.
