در این داستان، راوی با وجود تلاش برای توجیه اعمالش، ناخواسته حافظهٔ آسیب‌دیدهٔ قربانی («چشمان آهو») را زنده نگه می‌دارد که برای جلوگیری از تحریف تاریخ حافظهٔ اخلاقی را می‌طلبد تا از تحریف تاریخ جلوگیری کند. تناقض در روایت راوی (بین خشونت و پشیمانیِ پنهان) بازتابی از کشمکش بین فراموشیِ بخشایش‌گر و یادآوریِ عدالت‌خواهانه است. یک داستان به یادماندنی در زمینه «عدالت انتقالی».
حسن کامشاد، نویسنده، مترجم، پژوهشگر و استاد پیشین دانشگاه کمبریج، در آستانه صدسالگی، روز پنجشنبه اول خرداد ۱۴۰۴ در لندن درگذشت. او با نام اصلی سید حسن میرمحمد صادقی، متولد چهارم تیر ۱۳۰۴ در اصفهان، پس از تحصیل در دانشکده حقوق دانشگاه تهران و همکاری با شرکت نفت ایران، به بریتانیا مهاجرت کرد، دکترای خود را در نثر معاصر فارسی از کمبریج گرفت و سال‌ها در این دانشگاه زبان فارسی تدریس کرد. کامشاد، که دوستی عمیقی با شاهرخ مسکوب داشت، با آثار ماندگاری چون «حدیث نفس» و ترجمه‌هایی نظیر «پایه‌گذاران نثر جدید فارسی»، نقش مهمی در فرهنگ و ادبیات ایران ایفا کرد، هرچند پس از انقلاب ۱۳۵۷ به‌ناگاه بازنشسته شد و در لندن اقامت گزید. علی آشوری، شاعر مقیم آمریکا در نوشته زیر از او یاد کرده است.
شعرهای شاهرختاش، با زبانی تصویری و نمادین، فضایی تلخ و انتقادی از جهان معاصر را ترسیم می‌کنند. او در مجموعه‌ای از مضامین تکرارشونده مانند تباهی، فراموشی، و ازخودبیگانگی جامعه‌ای را به تصویر می‌کشد که در آن انسان‌ها در چرخه‌ای بی‌پایان از رنج و پوچی گرفتار شده‌اند.
باهار مومنی – داستان «کاغذ دیواری زرد» اثر شارلوت پرکینز گیلمن، فراتر از یک روایت شخصی، نمادی از مبارزه زنان با ساختارهای سرکوب‌گر خانواده، پزشکی مردسالار و جامعه‌ی عصر ویکتوریاست. این میزگرد با بررسی ابعاد روان‌شناختی، جنسیتی و سبکی داستان، نشان می‌دهد چگونه گیلمن با استفاده از نمادپردازی‌ها و روایت اول‌شخص آشفته، فرآیند فروپاشی روانی زنی را تصویر می‌کند که میل به نوشتن به‌مثابه ابزار آزادی و عاملیت در او سرکوب شده است.
داستان «مردی که تقریباً یک مرد بود» به موضوعاتی مانند هویت، قدرت، نژادپرستی و خشونت می‌پردازد. دیو ساندرز نمادی از جوانانی است که در جامعه‌ای ناعادلانه به دنبال اثبات خود هستند، اما راه‌حل‌های آن‌ها اغلب ناپخته و خطرناک است. ریچارد رایت از طریق این داستان، خواننده را به تفکر درباره پیامدهای نژادپرستی و فشارهای اجتماعی وادار می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این فشارها می‌توانند زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهند. این داستان نه‌تنها یک اثر ادبی قدرتمند، بلکه بازتابی از واقعیت‌های اجتماعی زمان خود است.
. زخم بستر، نشانه‌ای‌ست از پوسیدگی تدریجیِ جسم و روح در محیطی که «نگهداری» را جایگزین «مراقبت» کرده است. صحنه‌ی پایانی، پرسشی دردناک را پیش می‌گذارد: آیا قلب زن سالمند قصه، تا آخرین لحظه، تنها برای خودش می‌تپید یا کسی صدای آن را می‌شنید؟
شاعر در این شعر با زبانی تمثیلی و پرتصویر، قصاب را به‌عنوان نمادی از سلاخان تاریخ و قدرت‌های خون‌ریز به تصویر می‌کشد که با مهارت و بی‌رحمی، قربانیان را تکه‌تکه می‌کنند. شعر از طریق ساتور «نُه مرگ» و روایت بابک خرمدین، به چرخه‌ی خشونت و سرکوب در تاریخ اشاره داردو قصاب، نماینده‌ی سیستمی است که با ظاهری معمولی، جنایات بزرگی را عادی‌سازی می‌کند.
نویسنده از تصاویر، نمادها و طنز تلخ برای روایت رنج‌های اجتماعی مانند فقر، تبعیض و تضادهای فرهنگی استفاده می‌کند. شخصیت‌های کتاب، محصول شرایط سخت خود هستند و بدون قضاوت به تصویر کشیده می‌شوند. داستان‌ها با فضاسازی قوی و زبان بومی، دردهای مشترک جامعه‌ی ایرانی را بازتاب می‌دهند، از جمله تنهایی، جنون و آرزوهای بربادرفته.
مراسم تشییع پیکر و خاکسپاری شیوا ارسطویی، نویسنده فقید دوشنبه ۲۲ اردیبهشت در مقابل خانه هنرمندان برگزار شد. این یکی از موارد اندک در تاریخ معاصر ایران بود که زنان بدون پوشش تحمیلی زیر تابوت نویسنده را گرفتند.علی صبوری، شاعر معاصر و از هموندان شیوا ارسطویی در کانون نویسندگان ایران شعری خطاب به او سروده است.
این مقاله به بررسی هویت چندبُعدی خیام می‌پردازد و نشان می‌دهد که شهرت امروزی او به عنوان شاعر، با جایگاه تاریخی‌اش در دوران حیاتش متفاوت است. نویسنده با تحلیل ساختاری رباعیات خیام، به ویژه شعر معروف «در کارگاه کوزه‌گری»، استدلال می‌کند که این اشعار از عناصر داستانی مدرن مانند پیرنگ، زاویه دید، ایجاز و تصویرسازی بهره می‌برند و ساختار دورانی آن‌ها متأثر از دانش نجومی خیام و چرخه‌های طبیعی است. مقاله نتیجه می‌گیرد که رباعیات خیام احتمالاً پس از مشارکت او در محاسبات تقویم جلالی سروده شده‌اند و ترکیبی از نبوغ علمی و ادبی او هستند.
در شبی به‌یادماندنی در گوتنبرگ، ۹ اثر تازه‌ی حسن حسام، شاعر و فعال سیاسی، با حضور دوستداران شعر و ادبیات رونمایی شد. از مجموعه سه‌زبانه‌ی «رنگین‌کمان» تا «سروده‌های خیابانی» الهام‌گرفته از قیام ملت ایران، این آثار فریاد آزادی و عشق را در کوچه‌های شعر طنین‌انداز می‌کنند.
مجله‌ی استرند با انتشار داستان‌های کوتاه گمشده‌ی «خواندن در شب» از گراهام گرین و «رویای شرم‌آور» از ایان فلمینگ، گنجینه‌ای ادبی را احیا کرده است. این آثار، که به ترتیب به ترس‌های روان‌شناختی و طنز سیاه می‌پردازند، نگاهی تازه به جنبه‌های کمتر شناخته‌شده‌ی دو غول ادبیات قرن بیستم ارائه می‌دهند.
“موری” مهدی خطیبی، رمانی کوتاه اما پر از پیچیدگی‌های پسامدرن، خواننده را به سفری در دنیای داستان و واقعیت دعوت می‌کند. این رمان با تلفیق شعر و نثر، استفاده از زبان عامیانه و محلی، و تأثیرپذیری از آثار ادبی و سینمایی، تجربه‌ای منحصربه‌فرد از خواندن را ارائه می‌دهد. چگونه خطیبی با استفاده از تکنیک‌های پسامدرن، به بازآفرینی واقعیت می‌پردازد؟ این پرسشی است که مقاله حاضر به آن پاسخ می‌دهد.
نقد فاطمه دریکوند بر رمان «کمباین اندوه» اثر وحید خیرآبادی، یک تحلیل چندوجهی‌ست با تمرکز بر نقش نوشتن به‌عنوان مقاومتی در برابر فراموشی تاریخی. دریکوند رمان خیرآبادی را در چارچوب ادبیات پست‌مدرن قرار می‌دهد که با روایت غیرخطی و حضور مداوم نویسنده در متن مشخص می‌شود.
این جستار به بررسی دو رمان «سوء‌قصد به ذات همایونی» (محمدرضا جولایی) و «تالار آینه» (امیرحسن چهل‌تن) می‌پردازد که هر دو در بستر تاریخی اواخر قاجار روایت می‌شوند. مقاله با تفکیک «رمان تاریخی» (تمرکز بر شخصیت‌ها و وقایع واقعی) و «رمان زمان» (بازیگران گمنام در ظرف تاریخی)، نشان می‌دهد این دو اثر با نگاهی انتقادی، روایت‌های رسمی تاریخ را به چالش می‌کشند: «سوء‌قصد…» با افشای انگیزه‌های پنهان کنشگران تاریخی، اخلاقیات آرمانی را افسانه می‌خواند، و «تالار آینه» با محوریت عشق زمینی و زندگی‌های حاشیه‌ای، تناقض میان آرمان‌های سیاسی و واقعیت‌های انسانی را برملا می‌کند. هر دو اثر، متن تاریخ را نه روایتی حق‌محور، بلکه محصول تصادف، قدرت‌طلبی و رنج‌های نادیده‌گرفته‌شده می‌دانند.
داریوش کریمی در این مقاله به بررسی رابطهٔ پیچیده بین هنر، تبعید و افسردگی می‌پردازد و با استناد به تحقیقات دانشگاه گلداسمیت لندن، نشان می‌دهد که هنرمندان، به‌ویژه موسیقیدانان، به دلیل فشارهای ناشی از انتظارات هنری و سبک زندگی پرتنش، بیشتر در معرض خطر خودکشی قرار دارند. نویسنده با اشاره به نمونه‌هایی مانند اوسیپ ماندلشتام، صادق هدایت و ابراهیم نبوی، تأثیر ویرانگر تبعید را بر روان هنرمندان تحلیل می‌کند و توضیح می‌دهد که دوری از زادوبوم و ناتوانی در برقراری ارتباط معنادار با محیط جدید، می‌تواند به انزوا و افسردگی بینجامد.
«نقش نیستی»، شامل ۵۹ شعر کوتاه از بیژن جلالی با ترجمه ادیبا شاهید تالکدر و آریا فانی به زبان انگلیسی‌ست. این مجموعه دو زبانه (فارسی-انگلیسی) با پیش‌گفتاری از دومنیکو اینجنیتو، دانشیار دانشگاه UCLA، و مقدمه‌ای انتقادی از آریا فانی، استادیار دانشگاه واشینگتن، اولین کتاب مستقل از اشعار تأمل‌برانگیز جلالی است که افق شعری او را به مخاطبان جهانی معرفی می‌کند.
نشریه ادبی بانگ از اردیبهشت‌ماه با اختصاص دوسیه‌ای به «ادبیات مهاجرت»، نه‌تنها به معرفی آثار این حوزه می‌پردازد، بلکه با کاوش در مفهوم این ژانر، آن را از ادبیات تبعید و دیاسپورا متمایز می‌کند. این مقاله با نگاهی به نظریه‌های هومی بابا، پل ریکور و ادوارد سعید، نقش روایت‌های مهاجرت را در بازسازی هویت، مقاومت زبانی و چالش با ساختارهای قدرت جهانی بررسی می‌کند و دعوتی است برای تأمل عمیق‌تر در این حوزه پویا.
بخش آغازین قطعه با ریتمی آزاد پیش می‌رود و حس‌وحال اثر را تنها سازهای بادی شکل می‌دهند. اما با ورود مضراب‌های ریتمیک سنتور، موسیقی ساختار منظم‌تری می‌یابد و تصویر بارش باران را کامل می‌کند. این تحول ریتمیک، بستر را برای اوج‌گیری دیالوگ عاشقانه نی و شاکوهاچی فراهم می‌سازد که تا پایان قطعه به شکلی پرشور ادامه می‌یابد.
این گفت‌وگوی داستانی، با بازیگوشی هوشمندانه‌ای مرزهای خلاقیت انسان و ماشین را محک می‌زند. نویسنده با دست‌کاری مداوم دستورات (از طنز قاجاری تا کافکایی و هدایت‌وار)، نه‌تنها توانایی چت‌جی‌پی‌تی در تقلید سبک‌ها را عیان می‌کند، بلکه تناقض ذاتی‌اش را هم برملا می‌سازد: هوش مصنوعی می‌تواند «صدای» هدایت را جعل کند، اما هرگز «خونریزی قلم» او را ندارد.
نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در حالی از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت برگزار می‌شود که پوستر آن، با الهام از مینیاتورهای کمال‌الدین بهزاد، زنان را در ژست‌هایی منفعل و فرودست به تصویر کشیده است. برخلاف شکوه زنان در نگارگری ایرانی به‌عنوان نماد زیبایی و زایش، این پوستر تحت تأثیر سانسور حکومتی، زنان را از راویان پویای فرهنگ به کلیشه‌های فرزندآوری و انفعال تقلیل داده و فرصتی برای بازنمایی قدرتمند آن‌ها در هنر و ادب را از دست داده است.
«بانگ» یک رسانه ادبی و کاملاً خودبنیاد است که در خارج از ایران و به دور از سانسور و خودسانسوری بر مبنای تجربه‌ها و امکانات مشترک شخصی شکل گرفته و با کوشش شهریار مندنی‌پور و حسین نوش‌آذر اداره می‌شود.
