ثمر یازبک – پوستر، کاری از ساعد
نویسنده از دریچه چشم یک دختربچه سوری، روایتی از ۱۰ سال آوارگی مردمان تحت تبعیض سوریه را به دست داده. یک رمان ضد جنگ در فهرست یکی از مهم‌ترین جوایز ادبی آمریکای شمالی.
به گزارش نیویورکر، ۱۰ اثر از جمله رمان «سیاره گِل» نوشته ثمر یازبک، نویسنده سوری به فهرست نامزدهای جایزه معتبر کتاب ملی آمریکا در بخش آثار ترجمه راه یافتند. این سومین دوره‌ای است که جایزه کتاب ملی آمریکا در بخش ترجمه برگزار می‌شود.
جایزه کتاب ملی آمریکا هم به مترجم و هم به نویسنده اثر تعلق می‌گیرد و هدف آن «وسیع کردن صداهای جهانی است که امکان گفت‌وگو را از طریق داستان‌هایی از سراسر جهان فراهم می‌سازد.
ثمر یازبک در رمان «سیاره گل» برای بیهودگی و وحشیگریِ جنگ بیان ادبی یافته است. راوی رمان «سیاره گل» ریما، دختری لال اهل دمشق است که همراه مادرش آواره شده است. مادر دست او را به مچ دستش بسته و این ترتیب این مادر و دختر به طرف یک مقصد نامعلوم به راه افتاده‌اند.
داستان در سال‌های اول جنگ داخلی سوریه اتفاق می‌افتد. در یک ایست بازرسی مادر ریما به ضرب گلوله از پای می‌افتد. ریما که مجروح شده به یک بیمارستان نظامی منتقل می‌شود. در این فاصله با بالاگرفتن درگیری‌ها، برادر ریما در پی او می‌آید و او را با خود به غوطه شرقی در حوالی دمشق می‌برد و او را به یک معارض مسلح از مخالفان اسد تحویل می‌دهد. در جریان بمباران‌های سنگین حکومت اسد، تنها پناه ریما تخیلات اوست. در یک واقعه تروماتیک، ریما پس از یک حمله شیمیایی از خواب بیدار می‌شود و متوجه می‌شود که اطراف او پر از کودکان مرده و زنان با حجاب با چادرهای خیس است. معارضان مانع شده‌اند که آن‌ها حجاب از سر بردارند و بدن خود را بشویند. گاز به حجاب آن‌ها نفوذ کرده و دارد آن‌ها را از پا درمی‌آورد. آوارگی ریما به سمت مرز ترکیه ادامه می‌یابد.
منتقد گاردین می‌نویسد یازبک با قدرت تحول‌آفرین تخیل آشناست و می‌داند که چگونه می‌توان تجربه جنگ را با تکیه بر تخیل از یک گزارش روزنامه‌ای متعارف فراتر برد.
این رمان به شیوه سیال ذهن نوشته شده و لری پرایس ترجمه روانی از آن را به دست داده است. زبان ریما کودکانه است. داستانی را تعریف می‌کند و قبل از به پایان بردن آن به داستان دیگری راه پیدا می‌کند. از دلِ فاجعه‌ای، فاجعه‌ای دیگر آفریده می‌شود و به این ترتیب دور باطلی شکل می‌گیرد که یک دختربچه آواره سوری در مرکز آن قرار دارد.
سایر نامزدهای اولیه هفتادمین دوره از جایزه کتاب ملی آمریکا در بخش آثار ترجمه به شرح زیر است:
«در انتظار برخاستن آب» نوشته ماریس کنده از زبان فرانسوی
«زمستان در سوکخو» نوشته الیسا دوساپین از زبان فرانسوی
«بهشت شکوفه هلو» نوشته گ فی از زبان چینی
«منطقه گرگ و میش» نوشته نونا فرناندز از زبان اسپانیایی
«خاستگاه گونه‌ها و دیگر داستان‌ها» نوشته بو یانگ کیم از زبان کره‌ای
«وقتی دست از فهمین دنیا برداریم» نوشته بنجامین لابوت از زبان اسپانیایی
«جزیره خرگوش: داستان‌ها» نوشته کریستینا مک‌سوئینی از زبان اسپانیایی
«فهرست شکست‌ها» نوشته جودیث شالانسکی از زبان آلمانی
«به یاد خاطره» نوشته ماریا اشتاپونوا از زبان روسی
در همین زمینه:
