آنچه که در غرب پشت علاقه به عرفان شرقی نهفته است، در عمل چیزی نیست جز اندیشه‌های عام‌پسند شاعران کم‌مایه. اثر پژوهش ناصر کنعانی این معنا را اثبات می‌کند. .
اثر پژوهشی ناصر کنعانی: اشعار عاشقانه حافظ در آینده شعر آلمان و حافظ‌شناسان آلمانی
ناصر کنعانی ترجمه و کیفیت ترجمه اشعار حافظ به زبان آلمانی در طول بیش از سه قرن را در کتابی با عنوان Hafis‘ Liebeslyrik im Spiegel der deutschen Dichtung. Hafis und die deutschsprachigen Hafisianer (اشعار عاشقانه حافظ در آینده شعر آلمان و حافظ‌شناسان آلمانی) بررسی کرده است.
کنعانی در این اثر پژوهشی ۱۲۶ شاعر آلمانی را از قرن نوزدهم تا دوران معاصر شناسایی کرده که یا به حافظ علاقمند بودند و اشعاری از او را به زبان آلمانی ترجمه کرده‌اند و یا اینکه تحت تاثیر حافظ قرار داشتند.
برخی از این مترجمان مدتی به عنوان حافظ‌شناس مطرح بودند اما حتی با زبان فارسی کوچک‌ترین آشنایی نداشتند.
کنعانی برای مثال از گئورگ فریدزیش داومر یاد می‌کند که در برخی از منابع از او به عنوان مترجم حافظ نام برده‌اند. کنعانی می‌نویسد داومر برخی از غزلیات حافظ را چنان تحریف کرده که عملاً دیگر چیزی از آن باقی نمانده و به نسخه اصل هم کمترین شباهتی ندارد. هدف چنین شاعرانی در وهله نخست نه وفاداری به متن مبدأ، بلکه جلب توجه خواننده و برانگیختن علاقه او در زبان مقصد بوده است. تا دوران حاضر هم همچنان چنین گرایش‌هایی مشاهده می‌شود. برای مثال می‌توان از دانیل لدینسکی، شاعر آمریکایی نام برد که ترجمه اشعار او به عنوان ترجمه آزاد از اشعار حافظ عرضه می‌شود.
در قرن نوزذهم غزلیات حافظ در آلمان با اقبال بسیار مواجه شد. از یکسو در آن زمان غزلیات حافظ نو جلوه می‌کرد، از سوی دیگر هر آنچه که به شرق ربط داشت، به عنوان یک امر رمانتیک درک می‌شد.
منتقدی به نام کارل ایمرمان در سال ۱۸۲۹ با توجه ویژه به تحریف اشعار حافظ در کلام شاعران خودخوانده آلمانی با روحیه رمانتیک از «دخل و تصرف آنچه که از شرق» در آلمان عرضه می‌شود سخن گفت و با بررسی چنین اشعار مجعولی خود را به این نتیجه رساند که آنچه که در غرب پشت علاقه به عرفان شرقی نهفته است، در عمل چیزی نیست جز اندیشه‌های عام‌پسند شاعران کم‌مایه.
اثر پژوهشی ناصر کنعانی بر همین معنا تاکید دارد.
پروفسور ناصر کنعانی دانش‌آموخته مهندسی مواد و الکتروشیمی است. اما در همان حال از مراجع حافظ‌شناسی در آلمان به شمار می‌آید.
Nasser Kanani: „Hafis‘ Liebeslyrik im Spiegel der deutschen Dichtung. Hafis und die deutschsprachigen Hafisianer“, Königshausen & Neumann, 633 Seiten, ISBN: 978-3-8260-7280-2.
بیشتر بخوانید:
