یک دستاورد: مجموعه‌ای از اشعار شاعران فارسی‌زبان در ایران، تاجیکستان، افغانستان و شاعران تبعیدی به کوشش علی عبداللهی و کورت شارف

انتشارات سوژه در آلمان مجموعه‌ای از اشعار شاعران فارسی‌زبان در ایران، تاجیکستان، افغانستان و شاعران تبعیدی را به گزینش و ترجمه علی عبداللهی و کورت شارف منتشر کرد. این کتاب Ein Dieb im Dunkel starrt auf ein Gemälde نام دارد.

در این اثر گزیده‌ای از اشعار بیش از ۸۰ شاعر فارسی‌زبان گرد آمده است. معیارهای گزینش در وهله نخست اعتراض به عنوان درونمایه اشعار و همچنین ترجمه‌پذیری آثار از فارسی به آلمانی بوده است.

یادداشت نسبتا کوتاه دیباچه کتاب به قلم کورت شارف ناظر بر شکل‌گیری مجموعه است و اطلاعات مختصری هم درباره شعر معاصر ایران در اختیار خواننده آلمانی‌‌زبان قرار می‌دهد. پسگفتار کتاب به قلم علی عبداللهی اما جستاری است پژوهشی که از سرآغاز شعر فارسی در تاجیکستان و افغانستان کنونی و خراسان کهن می‌آغازد و به دوران جامی و سپس به سبک هندی و به دوران بازگشت راه می‌برد و سرانجام به شعر مشروطه و جریان‌های شعری در دوران معاصر می‌رسد.

علی عبداللهی به «بانگ» می‌گوید:

«ایده‌ اصلی پسگفتار به قلم من این است که شعر فارسی از همان آغاز شعری کمابیش عمدتا اعتراضی بوده است. اعتراض به زبان عربی برای پی‌ریزی فرهنگ فارسی‌نویسی، اعتراض به انکار هویت ایرانی، اعتراض به قشری‌گری و ارتودکسی اسلامی با شعر عرفانگرا و عاشقانه و غنایی سرشار از شراب و زن و اعتراض به دیکتاتوری از مشروطه به این سو.»

نویسنده با توجه به پیشینه  شعر افغانستان و تاجیکستان نسبت جریان‌های شعری در این دو کشور هم‌زبان را با شعر امروز فارسی مشخص می‌کند و تاثیر ترجمه و تبعید بر شعر فارسی‌زبان را نمایان می‌سازد.

شاعران تمام مناطق و نحله‌ها در این مجموعه کمابیش نمایندگانی دارند، به غیر از شعر انقلاب و شاعران غیرمستقل یا شاعران ‌کلاسیک‌سرای به دور از تفکر نیما و پسانیمایی.

کتاب با شعرهای رضا براهنی، محمد مختاری، علی باباچاهی، شمس لنگرودی، مسعود احمدی، بیژن الهی، بیژن نجدی و هوشنگ چالنگی آغاز می‌شود و به ترتیب سال تولد شاعران چیده شده است تا به شاعران بیست و چند ساله‌ جوانی می‌رسد که در شعر درخشیده‌اند یا جایزه‌ای غیردولتی در حد جایزه شاملو را به دست آورده‌اند و یا اینکه شعرشان در خدمت درک خواننده آلمانی‌زبان از شعر معاصر فارسی‌زبان بوده است.

 از گوشه و کنار ایران شاعرانی در این کتاب حضور دارند، چنانکه می‌توان گفت این اثر تا حد امکان تهران‌محور نیست. علی عبداللهی درباره تقسیم کار و نحوه ترجمه می‌گوید:

«کارها را مشترکا ترجمه کرده‌ایم به این صورت که هر کدام اول شعرهای ترجمه‌ شده‌ پیشین خودمان را سطر به سطر برای هم خوانده‌ایم و بعدا نیز سطر به سطر به صورت برنامه ریزی شده با هم خواندیم و ترجمه کردیم و ترجمه نهایی را کورت شارف بازنویسی کرده و من باز با متن اصلی مطابقت داده‌ام و سه بار دست به دست شده و به این مرحله رسیده است.»

 این نخستین بار است که در زبان آلمانی شعر معاصر فارسی‌زبان در این وسعت همراه با شعر افغانستان و تاجیکستان و تبعید بررسی و معرفی و ترجمه می‌شود با این هدف که سیر تطور و شباهت‌ها یا تفاوت‌های احتمالی جریان‌های شعری در فلان ایران و در آسیای میانه نشان داده شود.   

پیش از این انتشارات سوژه مجموعه‌ای از شاعران ایرانی قرن بیستم را به گزینش و ترجمه کورت شارف با عنوان Halt aus in der Nacht bis zum Wein منتشر کرده بود. سوژه می‌نویسد کتاب حاضر عملاً جلد دوم کتاب قبلی به شمار می‌آید.

تهیه کتاب

بیشتر بخوانید: