نجف دریابندری، مترجم سرشناس سال گذشته در چنین روزی در نود و یک سالگی در ایران درگذشت. ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ نخستین سالگرد درگذشت اوست.
نجف دریابندری ( متولد ۱ شهریور ۱۳۰۸ در آبادان – درگذشته ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ در تهران)
از نجف دریابندری که در سال ۱۳۰۹ در آبادان متولد شده، به‌عنوان یکی از اثرگذارترین مترجمان ایران پس از محمد قاضی یاد کرده‌اند. او در سال ۱۳۳۲ با ترجمه «وداع با اسلحه» نوشته ارنست همینگوی ایرانیان را با این نویسنده صاحب سبک آمریکایی آشنا کرد و موجی از همینگوی‌گرایی را در ادبیات داستانی معاصر ایران پدید آورد. او که از طرفداران حزب توده بود، یک سال پس از انتشار این کتاب به زندان قصر افتاد.
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دریابندری ابتدا به اعدام محکوم شد و پس از سه بار اعتراض، به‌ترتیب به حبس ابد، ۱۵ سال زندان و سپس به چهار سال حبس محکوم شد و پس از رهایی از زندان در سال ۱۳۳۷ فعالیت‌های فرهنگی‌اش را از سر گرفت. او سال‌ها به‌عنوان ویراستار ارشد در انتشارات فرانکلین کار می‌کرد.
حسین بنی‌آدم در «کتابشناسی موضوعی ایران» با ارجاع به آمار کتابشناسی ملی ایران می‌نویسد در طی سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ در حدود ۱۷۰۰ عنوان داستان خارجی در ایران از نویسندگان آمریکایی، فرانسوی، روس، انگلیسی، ایتالیایی، آلمانی و آمریکای لاتین منتشر شد. حمد قاضی، ابوالحسن نجفی، به‌آذین از مهم‌ترین مترجمان ایران در این دوره‌اند.
ترجمه رمان‌های «بازمانده روز» (نوشته کازو ایشی‌گورو) و «گور به گور» (نوشته ویلیام فاکنر از آثار شاخص دریابندری است. «یک گل سرخ برای امیلی» نوشته ویلیام فاکنر، «بیلی بادگیت» نوشته ای. ال. دکتروف، «پیامبر و دیوانه» نوشته جیران خلیل جیران از دیگر ترجمه‌های پرطرفدار او به‌شمار می‌آید.
نجف دریابندری، ۲۲ آبان ۱۳۹۳ دچار سکته مغزی شد و به بخش «آی‌سی‌یو» بیمارستان ایرانمهر تهران انتقال یافت و پس از مداوا در روزهای نخست آذرماه همان سال از بیمارستان مرخص شد.
دریابندری از چند سال قبل به این سو نیز دچار فراموشی شده بود و از زمان درگذشت فهیمه راستکار، همسرش حال خوشی نداشت. فهیمه راستکار، دوبلور و بازیگر تئاتر و سینما، سوم آذر ۱۳۹۱ در سن ۸۰ سالگی درگذشت.
«کتاب مستطاب آشپزی»، حاصل تلاش مشترک این زوج است. این کتاب با زبانی شوخ و نثری یگانه، از سیر تا پیاز آشپزی ایرانی و فرنگی را همراه با ادوات پخت و پز و تاریخچه خوراک‌ها شرح می‌دهد.
محمد قاضی، مترجم و دوست و همکار دیرین دریابندری، روزگاری در وصف او بیتی با این مطلع سروده بود: تو که شه بندر دریای عشقی/ چرا باید نجف نام تو باشد… دریابندری نیز مصرع دوم بیت را تغییر داده و می‌گفت: چه فرقی می‌کند نامت چه باشد…
بیشتر بخوانید:
