
سلمان رشدی با مجموعه داستان جدید «ساعت یازدهم»، اولین اثر داستانی خود پس از سوءقصد به جانش در سال ۲۰۲۲ را منتشر میکند. این کتاب که سه نوول و دو داستان کوتاه را شامل میشود، به مضامینی چون «مرگ، خشم، و آشتی با گذشته» میپردازد و بازتابی از تجربهٔ شخصی نویسنده در آخرین مرحله زندگی اوست.
به گزارش گاردین داستانها در هند، انگلستان و آمریکا — کشورهایی که رشدی در آنها زیسته — رخ میدهند و شخصیتهایشان با مفاهیمی مانند «انتقام، وداع، و پایان زندگی» درگیرند. یکی از نوولها به بمبئی (زادگاه رشدی) بازمیگردد و دیگری به زندگی یک استاد دانشگاه ارواحزده در کمبریج میپردازد.
رشدی در اکتبر ۲۰۲۳ در «فوروم کتاب لووف» از تدوین این مجموعه خبر داده و اشاره کرده بود که تمام داستانها «به شکلی به ایده پایان مرتبط هستند».
«ساعت یازدهم» هم به «لحظات واپسین زندگی» (پس از حملهٔ مرگبار) اشاره دارد و هم به «تمثیل مسیحیِ کارگران ساعت یازدهم» (از انجیل متی ۲۰:۱-۱۶) داستانی آموزنده که در آن، مالک باغی صبح زود گروهی از کارگران را برای کار روزانه استخدام میکند و با آنها بر سر دستمزدی توافق میکند. سپس در ساعات مختلف روز (ساعت سوم، ششم، نهم و حتی یازدهم – یک ساعت پیش از غروب) کارگران بیشتری را به کار میگیرد. در پایان روز، همه – حتی آنانی که تنها یک ساعت کار کردهاند – دستمزد کامل دریافت میکنند. کارگران ساعات اول اعتراض میکنند، اما مالک پاسخ میدهد: «آیا حق ندارم با دارایی خود آنچه میخواهم بکنم؟ یا چشمت بد است چون من نیکم؟». پیام اصلی: این تمثیل بر دو مفهوم تأکید دارد: بخشش الهی (نیکخواهی خداوند حتی برای دیرآمدگان) و عدالت بر اساس فیض (نه محاسبات مادی).
در ادبیات امروز، «ساعت یازدهم» به فرصتهای واپسین یا لحظات تعیینکننده پیش از پایان تعبیر میشود. رشدی با انتخاب این عنوان، هم به نجات ناگهانی خود از مرگ (پس از حمله) اشاره دارد و هم به امکان «بازسازی معنوی» حتی در دقایق پایانی زندگی.
رشدی در مصاحبهها تأکید کرده که «ساعت یازدهم» را نه به عنوان مجموعهای پراکنده، بلکه «یک اثر واحد» میبیند که پنج داستانش در گفتوگوی معناداری با هم قرار دارند.
انتشارات «وینتیج»، ناشر کتاب در بیانیهای اعلام کرده است که این کتاب پرسشهایی جهانی درباره آخرین مرحله زندگی و دشواریهای وداع را مطرح میکند.
رشدی اکتبر گذشته در نشست فوروم کتاب لووف از تدوین این مجموعه خبر داده و به این موضوع هم اشاره کرده بود که نوولهای این مجموعه “همگی به شکلی به ایدهٔ “پایان” میپردازند.