هفتاد و ششمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت از ۱۶ تا ۲۰ اکتبر برگزار می‌شود. یکی اتز موضوعات این نمایشگاه در سال جاری هوش مصنوعی و تأثیر آن بر ادبیات خلاق و خلاهای قانونی در زمینه حق تکثیر است. مهمان ویژه هفتاد و ششمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت ایتالیاست. نویسندگان فمینیست ایتالیایی در نمایشگاه حضور برجسته‌ای دارند.
در پایان نمایشگاه کتاب فرانکفورت، به سنت هر سال جایزه صلح کتابفروشان آلمان نیز به یک شخصیت فرهنگی اعطا می‌شود. آن اپلباوم، تاریخ‌دان و نویسنده‌ی لهستانی-آمریکایی در سال جاری این جایزه را دریافت می‌کند. او با تحلیل‌های عمیق و گسترده‌اش درباره نظام‌های کمونیستی و پساکمونیستی اتحاد جماهیر شوروی و روسیه، مکانیسم‌های به دست گرفتن و حفظ قدرت در این نظام‌ها را آشکار کرده و با مستندسازی اظهارات متعدد شاهدان عینی، آنها را قابل فهم و تجربه کرده است. تحقیقات او در مورد تعامل اقتصاد و دموکراسی و همچنین تأثیر اطلاعات نادرست و تبلیغات بر جوامع دموکراتیک نشان می‌دهد که این جوامع چقدر شکننده هستند، به ویژه زمانی که دموکراسی‌ها از درون و از طریق پیروزی‌های انتخاباتی اقتدارگرایان تضعیف می‌شوند.
پابلیشینگ پرسپکتیوز با یورگن بوس، مدیر نمایشگاه کتاب فرانکفورت گفت‌وگویی انجام داده که ترجمه آن را در بانگ می‌خوانید:
پابلیشینگ پرسپکتیوز- در نمایشگاه کتاب فرانکفورت هر سال اختلافات سیاسی بروز می‌کند. این موضوع را با توجه به مأموریت نمایشگاه کتاب فرانکفورت چگونه توضیح می‌دهید؟
یورگن بوس- اول از همه، مأموریت ما به عنوان بزرگ‌ترین نمایشگاه کتاب جهان، فراهم کردن بستری برای روابط تجاری در عرصه صنعت نشر بین‌المللی است. هر ساله، افرادی از بیش از ۱۰۰ کشور در فرانکفورت گرد هم می‌آیند تا علیرغم تنش‌‌های سیاسی در جهان، در صلح و امنیت شبکه‌سازی کنند و ایده‌هاشان را با هم در میان بگذارند. بدیهی است که بسیاری از دیدگاه‌ها و نظرات مختلف هم با توجه به ادامه درگیری‌های ژئوپلیتیکی در سراسر جهان مطرح شوند. نمایشگاه کتاب فرانکفورت در طول تاریخ طولانی خود دقیقاً بستر و مکانی برای گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز و دموکراتیک بوده است. بیش از ۵۰۰ سال است که نمایشگاه کتاب نماد آزادی بیان و انتشار است. برنامه فرهنگی-سیاسی ما «ندای فرانکفورت» نیز به آن می‌پردازد: در اینجا، برای مثال، روبرتو ساوینو نویسنده ایتالیایی در مورد نویسندگی در دوران سرکوب آزادی‌های مدنی صحبت می‌کند و نویسندگان از سراسر جهان در رویدادی که به طور مشترک با سازمان ملل متحد برگزار می‌شود، دیدگاه‌های شخصی خود را در مورد داستان‌‌نویسی به عنوان یک حق بشر را با مخاطبان در میان می‌گذارند. سال گذشته، مرون مندل، نویسنده اسرائیلی-آلمانی و آلنا جبارین، روزنامه‌نگار فلسطینی-آلمانی، دیدگاه‌های خود در مورد وضعیت خاورمیانه را مطرخ کردند. امسال آنها این گفت‌وگو را دنبال می‌کنند.
یکی از چالش‌های نمایشگاه کتاب این است که بسیاری از غرفه‌داران و بازدیدکنندگان از سراسر جهان با دیدگاه‌های مختلف می‌آیند. آیا نمایشگاه کتاب فرانکفورت ملزم است از شرکت غرفه‌داران یا بازدیدکنندگان از کشورهای خاص جلوگیری کند؟
آنچه شما به عنوان یک چالش توصیف می‌کنید، چیزی است که فرانکفورت را واقعاً منحصر به فرد می‌کند: نمایشگاه کتاب از تنوع غرفه‌داران و بازدیدکنندگان از بیش از ۱۰۰ کشور جهان قدرت می‌گیرد. قوانین ما برای شرکت در نمایشگاه بسیار واضح است: نمایشگاه کتاب بزرگ‌ترین و پیشروترین نمایشگاه نشر بین‌المللی است و بنابراین دارای موقعیت انحصاری است، بنابراین طبق قوانین ضد انحصار ملزم است به همه ناشران، ارائه دهندگان خدمات، سازمان‌ها و شرکت‌هایی که شرکت آنها طبق قوانین آلمان ممنوع نیست، اجازه شرکت به عنوان غرفه‌دار بدهد.
همانطور که قبلاً نیز اشاره کردید، نمایشگاه کتاب فرانکفورت امسال نام برنامه فرهنگی-سیاسی خود را به «ندای فرانکفورت» تغییر داده است. آیا اطمینان دارید که یک کشور یا گروه ذی‌نفع از این امکان برای تبلیغ اهداف خود استفاده نکند؟
برنامه «ندای فرانکفورت» را نمایشگاه و شرکای آن سازماندهی کرده‌اند. علاوه بر سازمان ملل متحد، شرکای ما در سال ۲۰۲۴ شامل عفو بین‌الملل، سازمان حقوق بشری Memorial و انجمن بین‌المللی ناشران (IPA) است. به همراه این سازمان‌های بین‌المللی، برنامه‌ای تدوین شده است که به مسائل مهم جهانی مانند دموکراسی، حقوق بشر، تنوع، هوش مصنوعی و پایداری می‌پردازد.
سایر موضوعات فرهنگی-سیاسی نیز مورد بحث قرار می‌گیرد – این برنامه شامل رویدادهایی در مورد جنگ روسیه علیه اوکراین، درگیری در خاورمیانه و واکنش‌ها به آن، فمینیسم سیاه‌پوست و ظهور جهانی پوپولیسم است. شخصیت‌های فرهنگی از بسیاری از مناطق جهان مانند آن اپل‌بام، استلا گایتانو، عاطف ابوسیف، روبرتو ساوینو، یووال نوح هراری و کوهی سایتو سخنرانی دارند.
سال گذشته، نمایشگاه کتاب حدود ده روز پس از حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر برگزار شد. تنش‌ها در خاورمیانه در این مدت بالا گرفته. نمایشگاه کتاب در این‌باره چه موضعی دارد؟
ما یک نمایشگاه کتاب هستیم و بنابراین بستری را برای گفت‌وگوی دموکراتیک و دیدارهای مسالمت‌آمیز بین نویسندگان، ناشران، تصویرگران، مترجمان و خوانندگان از سراسر جهان فراهم می‌کنیم.
چه ارتباطی بین نمایشگاه و سیاست خارجی برلین وجود دارد؟ آیا نمایشگاه کتاب فرانکفورت تابع سیاست خارجی آلمان است؟
نمایشگاه کتاب فرانکفورت یک سازمان دولتی یا یک سازمان غیردولتی نیست، بلکه نهادی از انجمن ناشران آلمانی است. این سازمان به طور مستقل در چارچوب قانونی از پیش تعیین شده عمل می‌کند. در مجموع نمایشگاه کتاب یک سازمان مستقل است، نه یک نهاد دولتی.
